به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ در حکمت دوم نهج‌البلاغه، امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) به بررسی ریشه‌های سقوط شخصیتی انسان در جامعه پرداخته و سه خصلت مهم را مورد نکوهش قرار داده‌ و می‌فرمایند:

«أَزْرَى بِنَفْسِهِ مَنِ اسْتَشْعَرَ الطَّمَعَ، وَ رَضِيَ بِالذُّلِّ مَنْ كَشَفَ عَنْ ضُرِّهِ، وَ هَانَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ مَنْ أَمَّرَ عَلَيْهَا لِسَانَهُ.»

ترجمه: کسی که طمع را شعار خود سازد، خود را خوار کرده است؛ آن‌که ناراحتی‌هایش را برای دیگران فاش کند، به ذلت رضایت داده؛ و آن‌که زبانش را بر خود حاکم سازد، شخصیت خویش را بی‌ارزش کرده است.

در این سخن نورانی، امام علی (ع) سه عامل درونی را که موجب از بین رفتن عزت انسان می‌شوند، به‌روشنی تبیین می‌کنند:

طمع: وابستگی درونی به آنچه در اختیار دیگران است؛ عاملی که انسان را وادار به سؤال، تملق و کرنش می‌کند.
فاش‌گویی رنج‌ها: بازگو کردن مشکلات نزد افرادی که قدرت یا اراده‌ای برای کمک ندارند، صرفاً مایه‌ی خواری و سرشکستگی است.
زبان بی‌مهار: زبانی که تحت فرمان عقل نیست، می‌تواند دشمنی بیافریند، حرمت‌ها را بشکند و شخصیت انسان را نابود کند.

در تفاسیر مختلف نهج‌البلاغه آمده است که این کلام، گرچه در قالب یک حکمت مستقل در نهج‌البلاغه آمده، اما بخشی از وصیت‌نامه امیرالمؤمنین به مالک اشتر بوده است. علما و مفسران این سخن را به عنوان راهنمایی جامع برای حفظ عزت نفس و شخصیت اجتماعی در تمامی دوران‌ها دانسته‌اند.

سه صفت یادشده از نگاه امام، یک نقطه مشترک دارند: همگی انسان را از درون می‌شکنند و او را در نگاه دیگران بی‌اعتبار می‌کنند. پرهیز از این سه آفت، می‌تواند ستون شخصیت اخلاقی انسان را استوار نگاه دارد.

انتهای خبر/