پیمان جسری در گفتگو با خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: استان کرمانشاه همواره در طول تاریخ به‌عنوان یکی از مراکز فرهنگی کشور مطرح بوده و در حوزه‌های مختلف فرهنگ و هنر، آثار ارزشمند فرهیختگان و مشاهیر خود را به جامعه عرضه کرده است.

رئیس گروه اداره فرهنگی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمانشاه افزود: یکی از برجسته‌ترین چهره‌های فرهنگی این استان که مایه افتخار مردم کرمانشاه محسوب می‌شود، محمدباقر میرزا خسروی، مشهور به دولت‌داد یا دولت‌شاه، است.

وی خاطرنشان کرد: محمدباقر میرزا خسروی، شاعر، نویسنده و ادیب کرمانشاهی در قرون ۱۳ و ۱۴ هجری قمری، با انتشار رمان تاریخی سه‌جلدی شمس و طغرا به شهرت رسید.

جسری تصریح کرد: این اثر که در سال ۱۲۷۸ شمسی منتشر شد، به‌عنوان نخستین رمان تاریخی در ادبیات ایران شناخته می‌شود و جایگاه ویژه‌ای در تاریخ ادبیات کشور دارد.

وی اظهار کرد: محمدباقر میرزا خسروی در سال ۱۲۶۶ قمری در کرمانشاه متولد شد و تحت تعلیم حسین‌قلی سلطانی کلهر، از شاعران برجسته زمان خود، قرار گرفت؛ وی با تشویق این استاد، به سرودن شعر و نگارش نثر روی آورد و تخلص خسروی را برای خود برگزید.

جسری تأکید کرد: به دلیل استعداد و شایستگی، خسروی به دربار علاءالدوله، حاکم وقت کرمانشاه، راه یافت و به عنوان رئیس دارالانشای دربار منصوب شد، پس از انتقال علاءالدوله به فارس، وی نیز او را همراهی کرد و چند سال در آنجا اقامت داشت.

رئیس گروه اداره فرهنگی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمانشاه ادامه داد: پس از بازگشت به کرمانشاه، خسروی نگارش رمان شمس و طغرا را آغاز کرد که از آن به‌عنوان یکی از آثار شاخص نثر نوین فارسی یاد می‌شود.

وی بیان کرد: این رمان، که در سال ۱۲۷۸ خورشیدی در سه جلد منتشر شد، شامل داستان‌های مستقل اما مرتبط با یکدیگر است که به ترتیب عبارت‌اند از: شمس و طغرا، ماری ونیزی و طغرل و همای.

جسری یادآور شد: در میان این سه جلد، شمس و طغرا بیشترین توجه را به خود جلب کرده است، این اثر که در دوران حمله مغول به ایران روایت می‌شود، ماجرای عاشقانه شاهزاده‌ای ایرانی (شمس) و دختری مغول (طغرا) را به تصویر می‌کشد و به تقابل فرهنگی و قوانین یاسا در برابر این عشق می‌پردازد.

وی توضیح داد: هرچند این رمان فاقد مفاهیم فلسفی و اجتماعی عمیق است، اما نویسنده توانسته با نثری ادیبانه و روایتی جذاب، اثری ماندگار خلق کند که حس وطن‌دوستی و مقاومت در برابر بیگانگان را منعکس می‌کند، بدون آنکه به ملی‌گرایی افراطی دامن بزند.

جسری اشاره کرد: علی‌اکبر دهخدا در لغت‌نامه خود، از خسروی به‌عنوان یکی از ادبا و شعرای برجسته ایران در اوایل قرن چهاردهم هجری قمری یاد کرده است.

وی گفت: هوشنگ اتحاد نیز در کتاب پژوهشگران معاصر ایران، درباره او نوشته است: نثر خسروی سرشار از روانی، فصاحت، شیرینی و لطافت است، نمونه‌ای از مهارت او در نگارش را می‌توان در آثارش مشاهده کرد.

جسری تصریح کرد: یعقوب آژند در کتاب ادبیات داستانی در ایران و ممالک اسلامی و همچنین حسن عابدینی در کتاب فرهنگ داستان‌نویسان ایرانی، خسروی را به‌عنوان نخستین نویسنده رمان تاریخی ایران معرفی کرده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: از دیگر آثار این نویسنده برجسته کرمانشاهی می‌توان به دیوان اشعار ایشان اشاره کرد که در سال ۱۳۰۴ در تهران منتشر شد.

جسری افزود: همچنین، آثاری نظیر «دیبای خسروی»، «شرح احوال حسین‌قلی‌خان جهانسوز»، «تشریح‌العلل»، «اقبال‌نامه» و ترجمه «الهیئه و الاسلام» از دیگر نوشته‌های منتسب به او هستند که برخی از آن‌ها هنوز منتشر نشده‌اند.

این مسئول تأکید کرد: خسروی علاوه بر نویسندگی، در خوشنویسی نیز تبحر داشت و در سال ۱۳۳۷ قمری، حدود ۹ هزار بیت از دیوان فرخی سیستانی را به خطی خوش نگاشته بود.

وی اعلام کرد: بر اساس روایت‌های تاریخی، خسروی در نهضت مشروطه‌خواهی مشارکت فعال داشت و مدتی را در زندان روس‌ها سپری کرد؛ پس از آزادی، به تهران تبعید شد و تا پایان عمر در آنجا ماند.

جسری در پایان گفت: این نویسنده برجسته در سال ۱۲۹۸ شمسی، در ۷۲ سالگی در تهران درگذشت و در آرامگاه ابن بابویه به خاک سپرده شد.

انتهای خبر/