ساجده واعظ‌زاده در گفتگو با خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: تغییرات شاخص‌های جمعیتی در کشور نشان‌دهنده تبدیل‌شدن کاهش فرزندآوری به یک الگوی غالب در کشور و حتی سالمندی جمعیت در آینده‌ای نزدیک است، در حالی که تعداد سالمندان کشور در سال ۱۳۳۵ تنها ۱/۴ میلیون نفر بوده است، رقم در سال ۱۳۹۵ به ۷/۴ میلیون نفر افزایش یافت.

وی افزود: پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۳۵ حدود ۲۴ میلیون نفر به این تعداد اضافه شود، این سیر سال به سال کاهش نرخ فرزندآوری و افزایش امید به زندگی منجر به تولید نرخ جمعیتی شده است که میزان جانشینی جمعیت هم‌زمان با کاهش افراد زیر ۱۵ سال و بالاتر رفتن سن سالمندی جمعیت، به شدت کاهش یافته و پیامدهای مهمی در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و فشار بر منابع انسانی و دولت‌ها ایجاد می‌کند.

آغاز کاهش جمعیت از ۲ دهه پیش

این عضو هیأت علمی گروه جامعه‌شناسی توسعه جهاد دانشگاهی استان کرمانشاه با بیان اینکه روند کاهش جمعیت در ایران از دو دهه پیش آغاز شده و ادامه دارد، افزود: متأسفانه وضعیت کرمانشاه نسبت به میانگین کشوری بحرانی‌تر است، بر اساس آمار، نرخ باروری در سال ۱۳۷۱ بالاتر از ۲/۶۱ بوده که اکنون به زیر ۱/۵ کاهش یافته است.

واعظ‌زاده ادامه داد: عوامل مختلفی در این تغییرات مؤثر هستند که از جمله می‌توان به افزایش سن ازدواج اشاره کرد، روند افزایش سن ازدواج در استان کرمانشاه طی چند دهه گذشته بیشتر از کشور بوده به گونه‌ای که سن ازدواج در این استان برای مردان و زنان به ترتیب به ۲۷/۸۷ و ۲۳/۷۴ رسیده است، در حالی که سن ازدواج برای کشور ۲۶/۷۵ برای مردان و ۲۳/۱۹ برای زنان در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است.

رشد سن ازدواج و افزایش تجرد قطعی

وی افزود: کارشناسان حوزه جمعیت معتقدند عوامل متعددی در کاهش باروری و نرخ زاد و ولد تأثیرگذار هستند، یکی از مهم‌ترین این عوامل، روند افزایشی سن ازدواج است بر اساس آمارهای موجود، این روند در استان کرمانشاه طی چند دهه اخیر بسیار چشمگیرتر از میانگین کشوری بوده است.

این استاد جامعه‌شناسی جهاد دانشگاهی استان کرمانشاه گفت: در سال ۱۳۷۵، میانگین سن ازدواج مردان در کرمانشاه ۲۵ سال و برای زنان ۲۳ سال بود، اما در سال ۱۳۹۵، این میانگین به ۲۸ سال برای مردان و ۲۴ سال برای زنان افزایش یافت.

افزایش سن ازدواج کرمانشاهیان سریع‌تر از میانگین

وی افزود: این در حالی است که در همان بازه زمانی، سن ازدواج در کل کشور از ۲۵ سال برای مردان و ۲۱ سال برای زنان به ۲۷ سال برای مردان و ۲۲ سال برای زنان تغییر کرده است این تفاوت نشان می‌دهد که روند افزایش سن ازدواج در کرمانشاه سریع‌تر از میانگین کشوری بوده است.

واعظ‌زاده ادامه داد: یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر کاهش باروری، افزایش میزان تجرد قطعی است، آمارها نشان می‌دهد که میزان تجرد قطعی در استان کرمانشاه از ۲/۱ درصد برای مردان و ۲ درصد برای زنان در سال ۱۳۶۵ به ۲/۸۵ درصد برای مردان و ۵/۴ درصد برای زنان در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است، این آمار به‌ویژه در میان زنان استان، رشدی چشمگیر و نگران‌کننده داشته است که در مقایسه با کرمانشاه، روند افزایش تجرد قطعی در سطح کشور بسیار کندتر بوده است.

وی اظهار داشت: در سطح کشور، میزان تجرد قطعی از ۱/۶ درصد برای مردان و ۱/۴ درصد برای زنان در سال ۱۳۶۵ به ۳ درصد برای مردان و ۳/۷ درصد برای زنان در سال ۱۳۹۵ رسیده است، این اختلاف نشان می‌دهد که افزایش تجرد قطعی در کرمانشاه بسیار سریع‌تر از میانگین کشوری رخ داده است.

واعظ‌زاده به دیگر عوامل مؤثر بر کاهش باروری اشاره کرد و گفت: عواملی مانند افزایش سطح تحصیلات و اشتغال بانوان، افزایش نرخ طلاق و ناملایمات اقتصادی از دیگر دلایل کاهش نرخ زاد و ولد در کرمانشاه هستند که نیازمند توجه و برنامه‌ریزی دقیق برای حل این معضلات است.

این استاد جامعه‌شناسی جهاد دانشگاهی تصریح کرد: والدین و مسئولان فعلی کشور باید بدانند که کشور ما نیاز به کارآفرینان، محققان جوان و افراد بااستعداد و خلاق دارد لذا بحران کاهش جمعیت، چالش‌های جدی برای کشور ایجاد کرده است که اگر به آن توجه نشود، عواقب جبران‌ناپذیری به‌دنبال خواهد داشت. 

وی افزود: پیری جمعیت، کاهش نیروی کار، افزایش هزینه‌های بازنشستگی و کاهش رشد اقتصادی تنها بخشی از این چالش‌ها هستند، برای مقابله با این بحران، باید به ریشه‌های آن پرداخت، حمایت از خانواده‌ها، تسهیل ازدواج و فرزندآوری، ایجاد اشتغال پایدار و بهبود وضعیت اقتصادی کشور از جمله اقداماتی است که می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد.

نقش فرهنگ و آموزش در افزایش باروری 

واعظ‌زاده ادامه داد: همچنین، باید به نقش فرهنگ و آموزش در افزایش نرخ باروری توجه کرد، ترویج فرهنگ فرزندآوری، آموزش مهارت‌های زندگی و فرزندپروری و تغییر نگرش‌ها نسبت به خانواده و فرزندآوری از جمله اقداماتی است که می‌تواند در بلندمدت به افزایش نرخ باروری کمک کند.

وی تصریح کرد: در نهایت، باید به یاد داشت که آینده کشور به‌دست خود ما ساخته می‌شود، با برنامه‌ریزی دقیق، همت و تلاش همه‌جانبه، حمایت از خانواده‌ها، تسهیل ازدواج و فرزندآوری، ایجاد اشتغال پایدار می‌توانیم از این بحران عبور کرده و آینده‌ای روشن برای کشورمان رقم بزنیم.

انتهای خبر/