حجت‌الاسلام والمسلمین مسعود احمدی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: آیات متعددی در قرآن به موضوع امر به معروف و نهی از منکر پرداخته‌اند همچنین روایات بسیار مهمی در اهمیت این موضوع وجود دارد.

دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان کرمانشاه افزود: اگر می‌خواهیم از گناه به دور باشیم و به دیگران در مسیر نیفتادن در گناه کمک کنیم راهی به غیر از بزرگ‌کردن خداوند در مقابل دیدگان مردم نداریم. 

گفتمان خود را به گفتمان قرآنی نزدیک کنیم

وی گفت: باید بپذیریم که متأسفانه در جامعه امروز گفتمان ما با گفتمان قرآنی فاصله زیادی پیدا کرده است لذا باید گفتمان خود را به گفتمان قرآنی نزدیک کنیم کسانی که از این گفتمان در ارشاد و امر به معروف دیگران استفاده می‌کنند موفق‌تر هستند.

غایت دین امر به معروف و نهی از منکر معرفی شده است

احمدی افزود: در کلام نورانی امیرالمومنین علی(ع) غایت دین امر به معروف و نهی از منکر معرفی شده است یعنی اگر کسی می‌خواهد یک فرد دیندار باشد، باید دید که چه میزان آمر به معروف و ناهی از منکر است. 

وی با بیان اینکه مفاهیم دینی را نمی‌توان از طریق رفتارهای دینی شاخصه‌سنجی و راستی‌آزمایی کرد، گفت: باید دید که بزرگترین معروفات یک جامعه چه مواردی هستند و پس از آن بررسی کرد که یک شخص تا چه میزان در معروفات یک جامعه تأثیرگذار بوده است. 

احمدی خاطرنشان کرد: یک آمر به معروف نباید منتظر بماند تا اتفاقی در اطراف او روی دهد تا او شروع به امر به معروف و نهی از منکر کند قبل از اقدام به امر به معروف و نهی از منکر باید معروفات را در یک جامعه افزایش دهیم.

وی تصریح کرد: رسانه‌های ما باید میزان تأثیرگذاری خود بر افزایش معروفات در جامعه را بالا ببرند، برخی از جریان‌های سیاسی کشور رسانه و تریبون در اختیار دارند اما متأسفانه نقش پررنگی در تقویت نظام ایفا نمی‌کنند و این در حالی‌ است که امامین انقلاب در کلام خود بزرگترین معروف را حفظ و ایجاد نظام اسلامی عنوان می‌‌کنند.

احمدی خاطرنشان کرد: برخی افراد فکر می‌کنند که فعالیت‌هایشان در راستای تقویت و خدمت به مردم و نظام اسلامی است این افراد هنگامی که در گفتمان امر به معروف و نهی از منکر قرار می‌گیرند به موقعیت و نقش واقعی خود پی می‌برند. 

وی افزود: مبانی امر به معروف و نهی از منکر مشخص است و برای موفقیت در این فریضه باید به آنها رجوع کرد، هرگاه گفتمان قرآنی را کنار بگذاریم و از تفکر ایمانی چشم‌پوشی کنیم به مسیر اشتباهی که غرب در آن پای نهاده وارد می‌شویم. 

احمدی بیان کرد: هم‌اکنون برخی دختران در جوامع غربی تصمیم گرفته‌اند که خود را تا زمان ازدواج حفظ کنند آنها زمانی به این مطلب رسیدند که نتایج راه‌های اشتباه طی شده در جوامع خود را دیدند لذا پی‌بردن به عواقب ناگوار یک عمل ناشایست و ناصحیح خود یکی از سبک‌های امر به معروف و نهی از منکر است پس با دیدن این تجربیات چرا ما باید راهی را طی کنیم که در جوامع غربی به بن‌بست رسیده است. 

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: تبیین این مسیر اشتباه و تبعات آن خود نوعی امر به معروف و نهی از منکر محسوب می‌شود، بنابراین رجعت به مبانی دینی که یکی از مهم‌ترین آنها امر به معروف و نهی از منکر است بسیار اهمیت دارد، بسیاری از سازمان‌های اجتماعی وجود آسیب‌های اجتماعی در خانواده‌ها را به دلیل عدم ترویج معروفات و رواج منکرات می‌دانند.

وی افزود: در مبانی اسلامی اگر امر به معروف در خانواده‌ای جاری باشد اطرافیان و نسل او از فواید آن بهره‌مند می‌شوند، هیچ‌کس بر دیگری و در هیچ موضوعی ولایت ندارد اما در یک موضوع می‌توان گفت که یک فرد می‌تواند بر دیگری ولایت داشته باشد آیه‌ای که به این موضوع اشاره دارد این است: وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ یعنی بعضی از مؤمنین بر مومنان دیگر ولایت دارند و در ادامه می‌فرماید يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ یعنی زمانی که فردی فرد دیگر را امر به معروف می‌کند چون در آن لحظه مانند جانشین خدا عمل و حکم خدا را بر روی زمین پیاده می‌کند از این رو خداوند بر مخاطب خویش ولایت پیدا می‌کند زیرا خداوند به او جرأت داده تا در یک موضوع خاص بر دیگری امر کند.

احمدی اذعان داشت: بسیاری از مشکلات از همین عدم جرأت‌مندی پدیدار می‌شوند، برخی معتقدند امر به معروف‌کردن به دیگران موجب عکس‌العمل در دیگران می‌شود و در یکی از شرایط امر به معروف آمده است که انجام آن به شرط نداشتن ضرر بلامانع است اما نباید به دلیل ترس از تأثیرگذار نبودن امر به معروف از انجام آن چشم‌پوشی کرد. 

وی خاطرنشان کرد: خدا به همگان ولایت داده است که فریضه امر به معروف و نهی از منکر را به جای آورند اما قبل از انجام آن باید شناخت کافی و درست را از معروفات و منکرات کسب کرد، منظور از معروف، معرفتی است که خدا به آنها امر کرده است.

تعداد زیاد افراد انجام‌دهنده یک عمل ملاک درستی آن نیست

احمدی تصریح کرد: تعداد زیاد افراد انجام‌دهنده یک عمل ملاک درستی آن عمل نیست، مثلاً یک بازی کامپیوتری در میان یک گروه رواج پیدا کرده و معروف شده اما خدا به انجام این بازی کامپیوتری امر نکرده است زیرا انجام آن اگر باعث اتلاف وقت شود با تعالیم الهی اسلام که اتلاف وقت را حرام معرفی کرده است مغایرت دارد. 

وی ادامه داد: افراد جامعه اسلامی در دو دسته طبقه‌بندی می‌شوند یا خود از احیاگران و آمران به معروف و نهی از منکر هستند و یا جزوی از ستاد اِماته امر به معروف و نهی از منکر به شمار می‌روند.

وی با بیان اینکه تناقضات موجود در رفتار بعضی از اشخاص به تضعیف امر به معروف و نهی از منکر کمک می‌کند، گفت: بعضی هم طرفدار امر به معروف هستند و هم مخالف آن. مثلاً برخی، هم در راه آمران به معروف حجاب سنگ‌اندازی می‌کنند و هم به افراد بی‌حجاب در جامعه «گیر» می‌دهند این افراد در حال تضعیف امر به معروف هستند.

احمدی بیان کرد: ممکن است شخصی با یک آمر به معروف رفاقت صمیمی داشته باشد اما برخی حرکات و رفتارهای او از نشانه‌های بارز منکر باشد، اگر آمر به معروف این شخص را به صرف اینکه دوست اوست امر به معروف نکند در راه اِماته و تضعیف امر به معروف و نهی از منکر گام برداشته است.

وی خاطرنشان کرد: مبانی قرآن در رابطه با فریضه امر به معروف و نهی از منکر روشن است و کسی که بر خلاف آن عمل کند در واقع آگاهانه یا ناآگاهانه با آن دشمنی کرده است، در برخی خانواده‌ها فرزندان به گونه‌ای رشد و تربیت یافته‌اند که در جوانی کسی حتی والدین آنها نمی‌توانند آنها را مورد مؤاخذه و شماتت قرار دهند این فرزندان به انواعی از آسیب‌های اجتماعی دچار می‌شوند که تنها راه نجات آنها برگشت به مبانی اصولی و صحیح اسلامی است.

دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان کرمانشاه افزود: کسی که در مسیر صحیح مبانی اسلامی قرار نگیرد هم خود دچار آسیب می‌شود و هم جامعه را متضرر می‌کند.

کسی که مطالبه‌گری می‌کند بهتر است راهکار نیز داشته باشد 

وی افزود: در مبحث نهی از منکر باید دانست که انتقاد باید با ارائه راهکار همراه باشد. زیرا نقد صرف، به فضای نق‌زنی منتج خواهد شد کسی که مطالبه‌گری می‌کند بهتر است در پشت مطالبه‌گری خود راهکار نیز داشته باشد. 

احمدی اذعان داشت: شخص امر کننده به معروف و نهی‌کننده از منکری که راهکار دارد، هم موجب رشد فکری مخاطب خود می‌شود و هم به مسئولان موجود در میدان کمک می‌کند.

 یکی از اصول مطالبه‌گری «پیگیری» است

وی در ادامه در پاسخ به این سئوال شما روحیه مطالبه‌گری را در میان مردم و مسئولان استان کرمانشاه چگونه ارزیابی می‌کنید؟ گفت: هرجا فضای نقد و انتقاد وجود داشته باشد می‌توان افراد انتقاد‌کننده را در فضای مطالبه‌گری جای داد، خوشبختانه مطالبه‌گری در استان وجود دارد اما یکی از اصول مطالبه‌گری پیگیری است که این قسمت از مطالبه‌گری تقریباً در میان مردم استان ما کم‌رنگ است، برخی بهانه‌هایی که برای این عدم پیگیری می‌آورند عبارتند از کمبود وقت، پاس‌دادن قضیه به دیگران و ناامیدی از عدم رسیدگی. 

بیان قوی و نیز مطالعه از ویژگی‌های مثبت در یک مطالبه‌گر محسوب می‌شود

احمدی گفت: یک فرد مطالبه‌گر لزوماً نباید حتماً از یک بیان قوی برخوردار باشد زیرا افرادی با بیان ساده نیز می‌توانند به مطالبه‌گری بپردازند البته داشتن بیان خوب و قوی و نیز مطالعه از ویژگی‌های مثبت در یک مطالبه‌گر محسوب می‌شود.

کرمانشاهیان مردمانی مطالبه‌گر هستند/ ۵۰ راه رسیدن به مطالبات 

وی با بیان اینکه کرمانشاهیان مردمانی مطالبه‌گر هستند اما باید شیوه‌های رسیدن به مطالبات را فرا بگیرند، گفت: حدود ۵۰ راه رسیدن به مطالبات وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از پیامک، تماس، گفتگوی حضوری، تجمع، اعتراض و ..... . آمران به معروف باید توانمندی خود در مطالبه‌گری صحیح و کار تشکیلاتی و گروهی را افزایش دهند. 

احمدی در پاسخ به سئوال برخی برای انجام منکر خود با عبارات، اصطلاحات، مثال‌ها و ضرب‌المثل‌های مختلف دلیل‌تراشی می‌کنند، چگونه می‌توان این افراد را امر به معروف و نهی از منکر کرد؟ گفت: ضرب‌المثل «هان سخن تازه بگو تا که جهان تازه شود» اهمیت نفوذ کلام را مشخص می‌کند؛ می‌توان یک نکته را با اشکال، بیان‌ها، اشعار و لحن‌های متفاوت و جذابی به سمع مخاطب رساند تا راحت‌تر بتواند با آن ارتباط برقرار کند و آن را بپذیرد. 

وی افزود: واقعیت این است که آمران به معروف امروزه با مخاطبانی هوشمند روبرو هستند، مخاطبان هوشمند خیلی با نقل قول و امر به معروف و نهی از منکر کلامی ارتباط برقرار نمی‌کنند، امر به معروف‌های غیرکلامی و غیر مستقیم بر این دسته از افراد تأثیر بیشتری دارد اما این بدان معنا نیست که در برخورد با این افراد باید از فضای گفتگو خارج شد بلکه برعکس در هر صورت و تحت هر شرایطی باید در فضای گفتگو باقی ماند. 

احمدی خاطرنشان کرد: می‌توان با روش‌های مختلف در کنار گفتگو فرد را متوجه اشتباهش کرد مثلاً می‌توان افرادی را به او نشان داد که مرتکب همان اشتباه شده‌ و به سرنوشت بدی دچار شده‌اند بنابراین آگاهی از عواقب ارتکاب یک منکر نیز از روش‌های نهی از منکر محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: باید به مرتکب یک منکر فهماند که عمل او ممکن است بر روی سایرین اثر روانی منفی داشته باشد بنابراین اگر کسی با اثر روانی فعالیت خود آشنا باشد ممکن است که دیگر به سمت ارتکاب آن منکر قدم بر ندارد، ممکن است کسی با رفتار، حرکات یا کردارش به تربیت یک کودک که به گونه‌ای صحیح رشدیافته و تربیت‌شده خسارت معنوی بزند.

آمر به معروف و ناهی از منکر باید مخاطب‌شناسی بلد باشد 

احمدی گفت: سئوال اینجاست که آیا خسارت معنوی نیز جزو منکرات محسوب می‌شود یا خیر؟ کسانی که می‌خواهند گام در مسیر امر به معروف و نهی از منکر بگذارند باید از مخاطب‌شناسی خوبی برخوردار باشند و یا مخاطب‌شناسی در آنها بیش از پیش تقویت شود زیرا آمر به معروف و ناهی از منکر با افراد شخصیت‌ها و رفتارهای مختلفی بنابراین یک آمر به معروف که از علم مخاطب‌شناسی برخوردار است می‌تواند با توجه به رفتار و شخصیت یک فرد تذکرات آمرانه یا ماهیانه خود را به او بدهد مثلاً می‌تواند مستقیماً و یا به شیوه‌های غیر مستقیم همچون مشاوره با دوستان او  یا شیوه‌های نمایشی و غیر لسانی اشتباهش را به او متذکر شَوَد. 

وی با بیان اینکه اثر امر به معروف و نهی از منکر همیشه فوراً و بلافاصله پدیدار نمی‌شود، افزود: برخی نیز با بهانه اینکه امر به معروف و نهی از منکر تأثیری ندارد از انجام آن سر باز می‌زنند باید گفت که امر به معروف و نهی از منکر شاید بلافاصله تأثیرگذار نباشد اما ممکن است حرف یک آمر به معروف پس از چندین ساعت و یا چندین روز در ذهن مخاطب تداعی شود و او را به فکر وادارد پس اگر اثر کلام یک آمر به معروف حتی بعد از چندین ساعت و چندین روز در یک فرد پدیدار شود باید گفت که آن آمر در کار خود موفق بوده است.

امر به معروف و نهی از منکر نیز مانند هر کار دیگری برای به نتیجه رسیدن به زمان نیاز دارد

احمدی در ادامه اظهار داشت: متأسفانه انسان در بعضی مواقع صفت عجول‌بودن خود را نشان می‌دهد مثلاً هنگامی که کسی معصیتی را مرتکب می‌شود انتظار داریم خداوند در همان لحظه او را عقوبت کند در مورد امر به معروف نیز برخی آمران فکر می‌کنند امر به معروف آنها باید بلافاصله بر شخص تأثیر بگذارد در صورتی که اصلاً این‌گونه نیست و امر به معروف و نهی از منکر نیز مانند هر کار دیگری برای به نتیجه رسیدن به زمان نیاز دارد. 

وی اذعان داشت: کسی که مسائل اسلامی را به خوبی فهمیده و درک کرده باشد در امر به معروف و نهی از منکر نیز موفق عمل می‌کند و کسی که در این کار به موفقیت می‌رسد چراغ راه و الگویی برای دیگر آمران به معروف و ناهیان از منکر می‌شود. 

یکی از راه‌ها برای ترویج امر به معروف و نهی از منکر مردمی‌شدن است

احمدی با بیان اینکه یکی از راه‌ها برای ترویج امر به معروف و نهی از منکر مردمی‌شدن است، تصریح کرد: مردمی‌شدن نشانه‌هایی دارد که یکی از آنها ارتباط خوب با همسایگان، آشنایان، همکاران و اقوام است بنابراین داشتن ارتباطات اجتماعی خوب یکی از عوامل مؤثر در امر به معروف و نهی از منکر موفق است. 

وی افزود: متأسفانه در برخی جمع‌ها، کسی که حرف‌های بدون پشتوانه علمی و بیهوده‌تری می‌زند از شخصی که سررشته‌ای از قرآن و روایات دارد، بُرد سخن بیشتری دارد همین موضوع باعث‌شده تا برخی از آمران به معروف که از سواد بالایی نیز برخوردار هستند کمتر در میان جمع صحبت کنند. در این مورد آمران به معروف باید اعتماد به نفس و اراده خود را بالا ببرند.

احمدی گفت: یکی از راهکارهای بالا رفتن اراده، داشتن نظم و برنامه‌ریزی دقیق در انجام کارها است، وجود نظم و برنامه‌ریزی مداوم در کارها به تدریج باعث ایجاد اراده قوی در افراد می‌شود در نتیجه ایجاد اراده قوی نیز موجب می‌شود تا هنگامی که یک فرد در جمعی قرار می‌گیرد یا گفتمان آن جلسه را تغییر دهد و یا اگر به حرف او گوش ندادند با صلابت آن جلسه را ترک کند.

وی عنوان کرد: مهارت «نه گفتن» نیز خود باعث تقویت کلام آمران به معروف می‌شود یعنی امر به نه گفتن همان امر به معروف است؛ سئوال پرسیدن نیز یکی دیگر از شیوه‌های امر به معروف است مثلاً یک آمر به معروف می‌تواند از یک شخص خاطی چنین سئوال کند: چگونه تو را به این راه کشاندند؟ یا چگونه در این مسیر قرار گرفتی؟ همین سوالات ساده گاهی باعث می‌شوند مخاطب به فکر فرورفته و حالات پشیمانی و متنبه در او پدیدار شود. 

نباید اجازه داد فضای یک کار ناصحیح طبیعی شود

احمدی بیان کرد: آمران به معروف گاهی نباید اجازه دهند فضای یک کار ناصحیح طبیعی شود یعنی فضا را از لحاظ احساسی به گونه‌ای بپرورانند که فرد متوجه اشتباه خود شود و جرأت نکند که یک منکر را دوباره تکرار کند برای این کار می‌توان با لحنی جدی سئوالاتی از این قبیل از فرد پرسید: متوجه هستی داری چه کار می‌کنی؟ و یا این چه کاری است که داری می‌کنی؟ 

هرچند در دین ما به داشتن روی خوش و کلام لَیّن در برخورد با خاطیان توصیه شده است اما اگر طرف مقابل از اخلاق خوب آمر به معروف سوءاستفاده کرد باید طریقه صحبت و لحن با او را تغییر داد زیرا ادامه گفتگو با لحن آرام ممکن است گاهی تأیید سخن کلام طرف مقابل تلقی شود.

بی‌تفاوتی جامعه را به سمت سقوط می‌برد

دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان کرمانشاه گفت: نتیجه‌ای که از بحث‌های بالا می‌توان گرفت این است که یک آمر به معروف برای داشتن نفوذ کلام باید از واژگانی قوی و مردمی استفاده کند و افراد بی‌تفاوت نباشند زیرا بی‌تفاوتی جامعه را به سمت سقوط می‌برد.

وی افزود: گاهی بی‌تفاوتی به‌خاطر کینه سطحی، ناآگاهی و یا به دلیل عدم آموزش است لذا باید یاوران امر به معروف از جمله خبرنگاران، تریبون‌داران و رسانه‌ها که در خط مقدم انجام این دو فریضه مهم هستند باید سواد و آموزش‌ها را ارتقا دهند.

انتهای خبر/