به گزارش شبکه اطلاع رسانی مرصاد، پروفسور سید علیرضا موسوی در یادداشتی نوشت: قاتل بدون صاحب، ولگرد یا بی‌خانمان واژه‌ای نام‌آشنا در یک وب‌گردی ساده است که توجه همگان را به پدیده‌ای بهداشتی و امنیتی در حوزه شهری جلب می کند. امروزه متاسفانه به دلایل تهاجم فرهنگی و عدم درک صحیح مخاطرات ناشی از نگهداری انواع حیوانات در منزل، سگ حیوان با وفای گله جایگاهی لوکس و خانگی پیدا کرده است. خانواد‌های قلاده به دست در پیاده‌رو یا سگ‌های تزئینی سر از شیشه ماشین درآورده که البته امروز در جامعه مسلمان ایرانی متاسفانه دیگر سبب تعجب، حیرت و تنفر همگانی نیست. آیا جایگاه انسانی انسان عوض شده یا جایگاه حیوانی سگ که سگ‌دوستی افراطی چنان در خانواده‌ها رخنه کرده که زنان یا آقایانی که باید بچه در بغل یا دست در دست خانواده قدم بزنند سگ را ترجیح می‌دهند یا شاید عقل دچار نقصان شده است.
 
 به هر دلیلی حضور سگ‌های کوچک و بزرگ در کوچه‌ها و خیابان‌ها چه در قلاده باشند و چه آزاد در رفت و آمد مردم اخلال ایجاد کرده و سبب ترس و نگرانی برای همه افراد به خصوص کودکان و زنان می‌شوند که در بیشتر موارد به ناچار مسیر مستقیم خود را برای کم کردن این نگرانی تغییر می‌دهند تا از حمله ناگهانی سگ‌ها در امان باشند. صاحبان سگ‌ها بعد از مدتی به دلیل تغییر شرایط زندگی یا خستگی از نگهداری آنها با رضایت یا به ناچار سگ‌ها را در محیط شهری رها می‌کنند که علاوه بر نگرانی امنیتی برای شهروندان و تهدید سلامت روانی شهروندان، می‌توانند مشکلات بهداشتی متعددی را ایجاد کنند.مردم باید بدانند حیوان‌دوستی مقطعی آنها که نتیجه آن نگهداری موقت یا غذا دادن به سگ‌ها در کنار خیابان یا محله است می‌تواند سبب مرگ همشهری یا هم محله‌ای آنها شود.
 
 از بین بیماری‌های مختلف مرتبط با سگ‌ها می‌توان به هاری، کیست هیداتیک و انواع آلرژی اشاره کرد که هاری ناشی از گاز گرفتگی سگ‌ها موضوعی جدی و قابل تامل در محیط شهری است که باید در برنامه‌های مدیریت شهری کانون‌های هاری و حیوان‌گزیدگی  به‌طور ويژه‌ای شناسایی و مورد پیگیری قرار گیرند.  متاسفانه آمارها روند صعودی حیوان‌گزیدگی به خصوص سگ‌گزیدگی را در کشور نشان می‌دهد. با توجه به اینکه درصد بالایی از حیوان‌گزیدگی به سگ‌گزیدگی مربوط می‌شود ضرورت دارد که مدیریت شهری توجه ويژه‌ای را به این امر مهم داشته باشند. متاسفانه پاسبان‌های قدیم که بی‌اختیار خودش ولگرد امروز شده است به طور آزادانه در مناطق و محلات مختلف شهر کرمانشاه به خصوص در کنار مخازن زباله، مراکز فروش مواد غذایی و رستوران‌ها و... پرسه می‌زنند که در صورت آلوده بودن به عوامل بیماری‌زا می‌توانند سلامت مردم شهر را تهدید کنند.
 
یکی از مهمترین تهدیدهای سگ‌های ولگرد انتقال ویروس هاری است که بدون درمان بوده و اگر اقدامات اورژانسس به موقع و کاملی انجام نگیرد فوت فرد بیمار به دلیل انقباض شدید عضله قلب و در نهایت فلج دستگاه تنفسی قطعی خواهد بود. البته انجام اقدامات اولیه شامل شستشوی زخم با آب و صابون به مدت 15 تا 20 دقیقه و ضدعفونی آن و درمان تکمیلی در قالب انجام سه نوبت واکسیناسیون در بیشتر موارد از بروز بیماری پیشگیری می‌کند.
 
 بررسی وضعیت موارد مرگ ناشی از این بیماری نشان می‌دهد که این افراد برای دریافت خدمات درمانی به موقع اقدام نکرده‌اند. هر چند دولت و حوزه بهداشت و درمان هزینه زیادی را برای درمان این بیماری پرداخت می‌کند اما خدمات ارائه شده به مردم کاملا رایگان است. هاری تنها توسط سگ منتقل نمی‌شود و الاغ، قاطر، گربه، خفاش و ... می‌توانند در صورت آلوده بودن با گزیدن یا تماس با بافت‌های مخاطی و زخم در پوست انسان بیماری را منتقل کنند همچنین به دلیل شیوع جهانی و اهمیت این بیماری 28 سپتامبر به‌عنوان روز جهانی هاری نام‌گذاری شده است.  
 
قوانین بالا دستی وظیفه مدیریت حیوانات ولگرد را به عهده شهرداری‌ها و دهیاری‌ها گذاشته است اما به دلایل مختلف برنامه‌های به اجرا گذاشته شده در این خصوص چندان موثر نبوده است که از آن جمله می‌توان به افزایش نگهداری سگ در خانواده‌ها، کمبود اعتبارات مربوطه، عدم انسجام و همکاری سازمان‌ها و ... اشاره کرد. نتیجه این سوء مدیریت در این بخش افزایش سگ‌های ولگرد در سطح معابر و خیابان‌ها است که علاوه بر به خطر انداختن امنیت و سلامت انسان، باعث آلودگی و اثر ناخوشایند بر اکوسیستم حاشیه شهر هم شده است. از جمله این موارد تصادف‌های متعدد در ورودی و خروجی شهر کرمانشاه است که می‌تواند علاوه بر خسارت مالی، جان سرنشینان خودروها را هم تهدید کند. لذا ضرورت دارد که برنامه‌های پیشگیرانه و درمانی با پیگیری‌های جدی اجرا شوند در غیر این صورت اجرای برنامه‌های مقطعی عملا تاثیری در حل این معضل نداشته و باعث اتلاف سرمایه‌ها می‌شود.  با توجه به اهمیت موضوع و مطالبه عمومی جامعه کرمانشاهی ضرورت دارد سازمان‌های مربوطه در راستای حل این معضل بهداشتی موارد زیر را مد نظر قرار دهند:  
اجرای برنامه‌های آموزشی در خصوص تبیین مشکلات بهداشتی و نگهداری سگ‌ها توسط خانواده‌ها در صدا و سیما توسط مرکز بهداشت استان و حوزه‌های فرهنگی
تهیه پیوست فرهنگی در این خصوص و ارائه آن در مدارس در سطوح مختلف با تمرکز بر جنبه‌های مذهبی و بهداشتی
ساماندهی و شناسنامه‌دار کردن سگ‌های خانگی یا سگ‌هایی که در نگهبانی و بازرسی پلیس و ... مورد استفاده قرار می‌گیرند
برنامه‌ریزی و اجباری کردن واکسیناسیون سگ‌ها و تخصیص جریمه‌های سنگین برای عدم واکسیناسیون
برنامه‌ریزی، اجرا و پیگیری جداسازی و عقیم سازی و نگهداری سگ‌های ولگرد
اجرای برنامه استانی آموزش اقدامات اولیه بهداشتی برای افراد حیوان‌گزیده
مجهز کردن مراکز بهداشتی با امکان دسترسی مناسب به واکسن هاری به خصوص در مناطق با شیوع حیوان‌گزیدگی
تشکیل اکیپ‌های بازرسی و گشت برای جمع‌آوری سگ‌های ولگرد
 اجرای برنامه صحیح مدیریت پسماند و جلوگیری از دسترسی سگ‌های ولگرد به مخازن نگهداری موقت پسماند  
 
 
*استاد دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه