به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ قیام ۱۵ خرداد، به عنوان نهضتی خودجوش و مردمی در تهران، قم و چند شهر دیگر به دلیل اعتراض به دستگیری امام خمینی(ره) انجام شد و این قیام نقطه عطفی در مبارزه مردم علیه حکومت طاغوتی پهلوی بود و با توجه به استمرار آن به پیروزی انقلاب اسلامی در سال یک‌هزار و ۳۵۷ انجامید.

قیام ۱۵ خردادماه به عنوان نقطه آغاز نهضت و بیداری اسلامی ملت ایران ریشه در حوادث متعددی دارد که در طول حکومت پهلوی به وقوع پیوستند و باعث خلق حماسه‌ای ماندگار در تاریخ اسلام شدند و این قیام تاریخی جرقه‌ای برای پیروزی انقلاب مردم ایران بود که در برابر حکومت ظالم و مستبد پهلوی به وقوع پیوست.

در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران قیام ۱۵ خردادماه به عنوان نقطه عطف خودشناسی مردم ایران اسلامی شناخته می‌شود، چرا که این قیام تاریخی به صورت تدریجی باعث تشکیل و ایجاد یک خط مبارزه واحد توسط مردم علیه حکومت پهلوی شد و تا انقلاب ۲۲ بهمن‌ماه ۱۳۵۷، روز پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ادامه داشت و نتیجه آن تشکیل نظام مقدس جمهوری اسلامی بود. 

۱۵ خردادماه ۴۲ به نوعی بیرق‌داری امام خمینی(ره) در نهضت اجتماعی ایران 

شهرام فتاحی در گفتگو با خبرنگار سیاسی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: مسئله‌ای که در ۱۵ خرداد یک‌هزار و ۳۴۲ اتفاق افتاده، از جنبه‌های مختلف قابل تأمل و تحلیل است؛ از پانزدهم خردادماه سال ۴۲ به بعد، پس از فوت آیت‌الله بروجردی به نوعی شاهد خلأ رهبر مذهبی و سیاسی هستیم با اینکه ایشان حضور مشهود و قابل توجهی در کنش‌های سیاسی نداشتند اما سیستم حکومت پهلوی به آن باور داشت و فکر می‌کرد پس از مرگ آیت‌الله بروجردی برای رهبری مذهبی و سیاسی جامعه هیچ‌کسی وجود ندارد. 

عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه عنوان کرد: خلاف تصورات حکومت پهلوی یکی از شاگردان برجسته آیت‌الله بروجردی به نوعی یک شبه، راه صد ساله را طی کرده و خود را به جامعه اسلامی و حتی جهان معرفی می‌کند، به عبارتی می‌توان گفت که از همان خط آغاز خون‌بار ۱۵ خردادماه سال ۴۲ امام خمینی(ره) به عنوان رهبری  کارآمد که زبان توده‌های مختلف جامعه و ضرورت‌های زمانه خود را می‌شناخت، خلاف بسیاری از همتایان عزلت‌گزیده و متشرع خود جانش را کف دست گرفته و در عرصه تقابل تمام‌عیار با یک نظام سیاسی مستقر، قرار می‌گیرند.

رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، در ادامه افزود: نظام سیاسی که در ساختار دو قطبی یکی از برجسته‌ترین مهره‌های بلوک غرب بود و خود را ژاندار منطقه یعنی حوزه خلیج فارس، خاورمیانه و شمال آفریقا می‌دانست و دارای سیستم امنیتی بسیار قدرتمند و بی‌گذشت و پلیسی کاملاً کارآمد بود و به همین خاطر سر برآوردند و با یک گفتمان تقابل‌گرایانه با این سیستم صحبت کردند به  شجاعت بی سابقه‌ای نیاز داشت که چنین کسی با این روحیه‌ و کارآمدی خاص در سال ۴۲ وارد عرصه مبارزه شد. 

فتاحی خاطرنشان کرد: در واقع مسئله مهم در پانزدهم خردادماه ۴۲ به نوعی بیرق‌داری امام خمینی(ره) در نهضت اجتماعی ایران، آغاز جنبش اجتماعی_مدنی تحول‌خواهانه ایران  علیه سیستم سیاسی ناکارآمد پهلوی بود که با وجود اینکه بر امواج خروشان دلارهای نفتی سوار بود اما به عبارتی نابرابری‌های سیاسی و اقتصادی در آن بیداد می‌کرد و در فرآیندی در حال هضم تمدن غرب بود. 

این کارشناس مسائل سیاسی اذعان کرد: در پانزدهم خردادماه ۴۲ اگر اتفاقی در تهران می‌افتاد شاید روزها و هفته‌ها بعد اخبار ناقض و مجهولی از آن به شهرهای دیگر می‌رسید اما خداوند در طنین صدای امام راحل چه چیزی را مصدور کرده بود که این‌گونه گستره ایران بزرگ را در نوردید و حتی جهانی را بعد از سال‌های بعد از خودش متأثر کرد و برای همیشه تحت تأثیر قرار داد و این یک اعجاز غیرقابل انکار است در حالی که قیام پانزدهم خردادماه یک شورش اجتماعی کور نبود و در واقع مثل قیام تنباکو نیز نبود که در تاریخ ما بسیار برجسته می‌شود، چرا که در قیام تنباکو تنها یک نوع فتوای متشرعانه توسط میرزای شیرازی صادر می‌شود و ایشان دیگر کاری با ساحت سیاسی ندارد، اما امام خمینی(ره)، از لحظه‌ای که وارد این عرصه می‌شوند، هرگز مثل پیشینیان خود به یک فتوا و یک سخنرانی و افتاع مقطعی بسنده نمی‌کنند.

عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، بیان کرد: امام خمینی (ره)، تحریم‌ها، تهدیدها و تبعیدها را به جان می‌خرند و مردم هم وقتی این را می‌بینند، می‌دانند با کسی طرف هستند که ارزنی قول و فعلش با هم تفاوتی ندارد؛ بنابراین سیادت، بیرق‌داری و زعامت امام راحل از پانزدهم خردادماه  سال ۴۲ شروع می‌شود و این حرکت ایشان حتی از جانب بسیاری از اکابر حوزه در قم و نجف نیز مورد حمایت آن‌چنانی قرار نمی‌گیرد و امام خمینی(ره)، فقط با سرمایه اجتماعی و سرمایه مدنی عظیمی که به یک‌باره متبلور می‌شود، مثل تکنیک گلوله برف، ایشان در یک زمان نه چندان زیادی به عنوان محور یک سیل بنیان‌کن اجتماعی و تحول‌خواه تبدیل شده و این حرکت را آغاز می‌کنند.

فتاحی با اشاره به سختی‌هایی که امام راحل پشت سر می‌گذارند، تصریح کرد: امام راحل در طول مبارزه خود با حکومت پهلوی ۱۵ سال تبعید شدند و انواع دسیسه‌ها و فتنه ها را از سر گذراندند تا به فرجام این حرکت یعنی ۲۲ بهمن‌ماه یک‌هزار و ۳۵۷ رسیدند؛ لذا در رابطه با قیام پانزدهم خردادماه سال ۴۲ می‌توان گفت جدی‌ترین تقابل عینی نظام مستقر پهلوی با مردم بود تا جایی که پهلوی مجبور شد به جای گفتگو با مردم، عملاً به سمت تمکین و سرکوب پیش برود و به مثابه یکی از خدایگان مطلق کوچه‌ها، خیابان‌ها و کوی و برزن را به خاک و خون بکشد تا بگوید که شاهنشاه مملکت، فقط و فقط تمکین و اطاعت را می‌شناسد و در غیر این صورت خودش را مالک جان و مال و ناموس شما می‌داند، فرآیند بی‌اعتبار شدن نظام پهلوی و سقوط آزاد آن از پانزدهم خردادماه سال ۴۲ آغاز شد تا اینکه به پیروزی انقلاب اسلامی منتهی شد.

پانزدهم خردادماه، روز حماسه و تولد جدید اسلام و مسلمانان است 

پیمان لطیفی نیز در گفتگو با خبرنگار سیاسی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: قیام پانزدهم خردادماه یک‌هزار و ۳۴۲، روز قیام خونین مردم جان‌ برکفی بود که به نام اسلام شیعی و به رهبری پیشوای خود برای اسلام به میدان آمدند تا سلطه سفاکان دژخیم‌صفت را از کشور ایران بردارند که در این قیام تجمع و راهپیمایی مردم برخی از شهرهای ایران برای اعتراض به دستگیری امام خمینی(ره) صورت گرفت اما با برخورد شدید حکومت پهلوی روبه‌رو شدند و تعدادی از مردم مجروح و به شهادت رسیدند.

رئیس خانه نخبگان بسیج استان کرمانشاه عنوان کرد: دستگیری امام خمینی(ره) در سیزدهم خردادماه یک‌هزار و ۳۴۲ به دلیل سخنرانی بود که ایشان در مدرسه فیضیه قم علیه محمدرضا پهلوی داشتند، امام راحل در سخنرانی خود پهلوی و حکومت وقت را به حکومت یزید تشبیه کردند.

لطیفی تصریح کرد: امام خمینی(ره) به‌ خاطر شهادت جمعی از مردم، روز پانزدهم خردادماه را روز حماسه و تولد جدید اسلام و مسلمانان نام‌گذاری کردند، چرا که محمدرضا شاه پهلوی در برابر قیام ملت، با سلاح‌های صهیونیستی و آمریکایی روبه‌روی ملت ایستاد و با استفاده از نیروهای آموزش‌دیده خود، تظاهرکنندگان را با وضع فجیعی که قلم از توصیف آن عاجز است، قتل‌ عام کرد و تهران را در پانزدهم خردادماه یک‌هزار و ۳۴۲ به حمام خون تبدیل کرد که لگه ننگی برای حکومت پهلوی در طول تاریخ باشد.

کارشناس مسائل سیاسی خاطرنشان کرد: هم‌زمان با قتل عام مردم مبارز در تهران و ورامین، کشتارهای فجیعی در استان‌های قم، شیراز، مشهد، تبریز نیز صورت گرفت و امام خمینی(ره) این روز تاریخی را برای همیشه عزای عمومی اعلام کردند که با پیروزی انقلاب اسلامی این روز در تقویم جمهوری اسلامی ایران تعطیل رسمی است.

لطیفی در پایان علاوه بر پانزدهم خردادماه حوادث مهم دیگری را نیز زمینه‌ساز پیروزی انقلاب اسلامی ایران دانست و گفت: در پیروزی انقلاب اسلامی عوامل متعددی نقش داشتند از جمله مخالفت امام خمینی(ره) با کاپیتولاسیون، واقعه مدرسه فیضیه که در اوایل فروردین‌ماه صورت گرفت، قیام ۱۹ دی‌ماه یک‌هزار و ۳۵۶، کشتار دانش‌آموزان در دانشگاه تهران و... نقش بسیار مهمی در پیروزی انقلاب اسلامی ایران داشتند.  

  
شهدای پانزدهم خرداد، پیش‌قراولانی که مُهر نامشروع بودن را بر پیشانی حکومت شاهنشاهی پهلوی زدند

علی‌محمد کرمی در گفتگو با خبرنگار شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: قیام پانزدهم خردادماه یک‌هزار و ۳۴۲ یکی از مصادیق آیه شریفه: « إِنَّ ٱلَّذِينَ قَالُواْ رَبُّنَا ٱللَّهُ ثُمَّ ٱسۡتَقَٰمُواْ تَتَنَزَّلُ عَلَيۡهِمُ ٱلۡمَلَـٰٓئِكَةُ أَلَّا تَخَافُواْ وَلَا تَحۡزَنُواْ وَأَبۡشِرُواْ بِٱلۡجَنَّةِ ٱلَّتِي كُنتُمۡ تُوعَدُونَ»، است که در واقع می‌توان گفت افرادی که در این قیام ۱۵ خردادماه شهید شدند مصداق بارز این آیه هستند چرا که این شهدا در واقع زمینه‌ساز انقلاب جهانی حضرت مهدی موعود(عج) بودند لذا به عنوان طلیعه‌ای برای برچیدن حکومت ظلم و جور پهلوی قلمداد می‌شوند.

عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی استان کرمانشاه عنوان کرد: قیام پانزدهم خردادماه یک‌هزار و ۳۴۲ که قریب به ۶۰ سال پیش صورت گرفت، دستاوردهای بسیار مهمی داشت که ما امروز شاهد آن هستیم و نکته مهمی که وجود داشت تا قبل از قیام پانزدهم خردادماه حکومت پهلوی خود را یگانه حافظ و پیرو مذهب شیعه معرفی می‌کرد اما پس از این اتفاق با تعرض به ارزش‌های دینی مردم و هتک حرمتی که صورت گرفت، پرده از چهره واقعی شاه و حکومت پهلوی برداشته شد.

کرمی خاطرنشان کرد: کسانی که در مدرسه فیضیه به شهادت رسیدند در واقع پیش‌قراولانی بودند که مُهر نامشروع بودن را بر پیشانی حکومت شاهنشاهی پهلوی زدند، به همین خاطر می‌توان قیام پانزده خردادماه را آغاز یک نهضت اسلامی قلمداد کرد چرا که پس از این واقعه، نهضت اسلامی بیشتر در اذعان عمومی و جامعه خود را نشان داد.

عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی استان کرمانشاه خاطرنشان کرد: محمدرضا شاه درصدد بود که روحانیت را در کشور تضعیف کند لذا پس از رحلت آیت‌الله بروجردی، پیام تسلیت رحلت ایشان را برای آیت‌الله حکیم در عراق فرستاد و این چنین وانمود کرد که در ایران مرجع تقلیدی وجود ندارد و به گونه‌ای خود را محور اصلی در کشور معرفی کرد و در حال تلاش بود که مرکز روحانیت را به خارج از کشور منتقل کند، اما با قیام پانزدهم خردادماه، حیله پهلوی بر مردم آشکار شد. 

وی در ادامه افزود: امام خمینی(ره) بنیانگذار نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در حوزه علمیه قم با توجه به جایگاه بالای علمی و اخلاقی که داشتند در جریان قیام پازدهم خردادماه یک‌هزار و ۳۴۲، به یک رهبری بی‌رقیب سیاسی و دینی تبدیل شدند و در جریان این قیام علمای تراز اول قم با تنظیم نامه‌ای خطاب به شاه و نخست‌وزیر اعلام کردند آیت‌الله خمینی(ره) مرجع تقلید شیعیان است لذا با این تدبیر پروژه تضعیف روحانیت و انتقال مرجعیت به خارج از مرزهای کشور که شاه در پی اجرای آن بود با شکست مواجه شد.

کرمی در پایان با اشاره به شجاعت امام خمینی(ره)، بیان کرد: تا پانزدهم خرداد ماه سال ۴۲، هیچ شخص و جریانی جرأت خطاب قرار دادن شاه را نداشتند اما امام راحل با شجاعتی که در وجودشان بود در سخنرانی طوفانی خود، شاه را مستقیم خطاب کرده و مورد نقد قرار دادند؛ امام خمینی(ره)، با این اقدام ابهت و قدرت پهلوی را نشانه رفتند که نهایت ابهت و هیمنه پوشالی شاه در منطقه و جهان در هم شکسته شد. 

به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ از پانزدهم خردادماه سال یک‌هزار و ۳۴۲ تا به امروز مردم ایران از شهدای قیام و اقدام تاریخ‌سازی که انجام دادند به نیکی یاد می‌کنند و این روز در تاریخ پر افتخار سرزمین ایران ماندگار شده است چرا که مردم در این قیام با وجود برخوردهای ستمگرانه حکومت پهلوی به تمامی آزادگان جهان نشان دادند، تلاطم و موجی که با خروش خودجوش مردم در آن ایام ایجاد شده هیچ‌گاه متوقف نخواهد شد.

در قیام پانزدهم خردادماه امام راحل با توجه به مرجعیت دینی که داشتند در رأس رهبری یک حرکت فعال سیاسی قرار گرفتند و دیگر علما را به میدان آوردند و این موضوع از صدر نهضت مشروطیت تا سال یک‌هزار و ۳۴۲ عملی نشده بود اما در این سال یک حرکت گسترده با رهبری مکتب تشیع آغاز شد که پس از گذشت ۶ دهه، شاهد بالندگی روزافزون آن حرکت در قالب نظام جمهوری اسلامی ایران هستیم.

انتهای خبر/