محمدرضا محمدی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ با اشاره به پیشینه تاریخی میرزا کوچک‌خان جنگلی، اظهار داشت: وی در اواخر دوره قاجار از دل شرایطی متولد شد که ایران زیر فشار استبداد داخلی و نفوذ قدرت‌های خارجی قرار داشت. 

وی افزود: میرزا یونس معروف به میرزا کوچک‌خان از کودکی با آموزه‌های دینی، اخلاقی و عدالت‌خواهانه پرورش یافت و بعدها با ورود به حوزه مبارزه مسلحانه علیه حکومت مرکزی، نه فقط برای قدرت‌طلبی، بلکه با هدف اصلاح جامعه و دفاع از کرامت مردم قیام کرد.

این دانش‌آموخته دکترای تاریخ با اشاره به نهضت جنگل گفت: این حرکت را باید نخستین تجربه جدی از تشکیل یک حکومت عدالت‌محور در دوره معاصر دانست. میرزا کوچک خان تلاش کرد ساختاری بر پایه مشارکت مردم، مبارزه با فساد و استقلال‌طلبی ایجاد کند و به همین دلیل، جریان جنگل مورد حمایت اقشار مختلف مردم قرار گرفت و در حافظه اجتماعی ایرانیان به عنوان نماد مقاومت ماندگار شد.

به گفته محمدی، آنچه میرزا را از بسیاری از مبارزان سیاسی متمایز می‌کرد، پایبندی اصول اخلاقی در شدیدترین شرایط بود. او حتی در مواجهه با دشمنانش از انتقام‌جویی پرهیز داشت و در تصمیم‌گیری‌ها حفظ جان مردم و پرهیز از خشونت کور را در اولویت قرار می‌داد. این منش سبب شد که نهضت جنگل، علاوه بر بعد نظامی، واجد هویت اخلاقی و انسانی شود.

وی تأکید کرد: میرزا کوچک‌خان رفتار اجتماعی خود را بر اساس احترام به مردم و مشارکت آن‌ها تنظیم کرده بود. وی باور داشت که توسعه واقعی بدون حضور مردم امکان‌پذیر نیست و حتی در حکمرانی کوتاهی که در گیلان به دست آورد، تلاش کرد فاصله میان حاکمیت و جامعه را کاهش دهد و مردم را به عنوان صاحبان اصلی کشور به رسمیت بشناسد.

به گفته محمدی، جامعه آن روز ایران همچنان با چالش‌هایی نظیر فساد، تبعیض و بی‌اعتمادی عمومی مواجه بود و این دقیقاً همان عرصه‌هایی بود که میرزا برای اصلاح آن‌ها وارد میدان شد. لذا بازخوانی اندیشه‌های وی در عصر کنونی می‌تواند دستاوردی عملی داشته باشد؛ از جمله شفافیت در حکمرانی، پاسخگویی قدرت و اولویت دادن به منافع مردم.

وی با اشاره به مواجهه میرزا کوچک‌خان با قدرت‌های جهانی افزود: وی با درک دقیق از مناسبات سیاسی جهان، ایستادگی در برابر سلطه را شرط استقلال کشور می‌دانست. میرزا هرگز در برابر تطمیع بیگانگان یا فشارهای سیاسی تسلیم نشد و مسئولان امروز می‌توانند از این منش بیاموزند که استقلال، بدون شجاعت، ساده‌زیستی و ترجیح مصالح ملی به منافع شخصی تحقق نمی‌یابد.

میراث میرزا و مسئولیت نسل امروز

محمدی خاطرنشان کرد: میرزا کوچک‌خان صرفاً بخشی از تاریخ نیست، بلکه برگی زنده از فرهنگ سیاسی ایران است. وی نمونه‌ای روشن از پیوند ایمان، اخلاق و مبارزه اجتماعی است؛ الگویی که می‌تواند در مدیریت امروز کشور الهام‌بخش باشد. 

به گفته این دانش‌آموخته دکترای تاریخ، اگر نسل جدید مدیران، صداقت، مردمی بودن و ایستادگی میرزا را سرلوحه عمل خود قرار دهند، جامعه مسیر اصلاح را با سرعت بیشتری طی خواهد کرد.

انتهای خبر/