به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ توجه به هویت بصری در شهر کرمانشاه می‌تواند افزایش حس تعلق و تعاملات شهری و ملی را به‌همراه داشته باشد، پس چرا کرمانشاه در سال‌های اخیر در راستای دستیابی به این هدف زیباتر و خاطره‌انگیزتر نشده است!؟

در قالب هویت ما به دنبال شباهت‌ها و تفاوت‌ها هستیم قطعا هرچه خاص‌تر باشیم متفاوت‌تر هستیم لذا ممکن است در ذهن بیننده ماهیتی به یادماندنی پیدا کنیم که نتیجه آن تعلق خاطر است که عوامل اصلی هویت‌سازی یعنی مکان، فضا، زمان و فرهنگ در ایجاد این ذهنیت مثبت و منفی موثر هستند، این ذهنیت پایه تعلق به فرهنگ، قوم، قبیله، شهر و در نهایت کشور است که هویت فردی، اجتماعی و ملی هر شخص یا جامعه می‌شود.

در مدیریت شهری یک موضوع ریشه‌ای که همیشه در شهر عزیزمان کرمانشاه مغفول مانده بحث هویت‌سازی است که باید مبنای برنامه‌های توسعه شهری باشد که اگر این موضوع جدی گرفته نشود قطعا توسعه‌ای رخ نخواهد داد چرا اینکه پایه توسعه شهری توسعه انسانی است؛ انسانی که حس تعلق به مکان نداشته باشد از سطح ادراک اجتماعی پایینی برخوردار است و توان تعامل و ایجاد رابطه سازنده را از دست خواهد داد.

متاسفانه‌عدم توجه به مقوله هویت شهری برنامه‌ریزی حال و آینده را دچار مشکل می‌کند زیرا مدیریت شهری بدون توجه به ساختارهای هویتی اقدام به برنامه‌ریزی می‌کند که نتیجه آن در تضاد با هویت حاضر است البته شاید می‌خواهد هویت‌سازی کند، مثلا درختان سرسبز و زیبای بلوار شهید بهشتی را تخریب می‌کند تا هویتی بروز به شهر بدهد که ترافیک شهری را چاره‌سازی کند، بازار قدیمی را تخریب می‌کند تا توسعه خیابان قدیمی و اصلی شهر را هویتی جدید ببخشد ولی چون در نگاه توسعه‌ای خود نه به هویت پیشین توجه کرده و نه برنامه هویتی هدفمند دیگری دارد، نتیجه آن بی‌نظمی در المان‌های هویتی است که گاه توقف برنامه‌ها را به‌همراه دارد، پس اگر هویت شهری هدفمند و بر هویت‌های تاریخی و موجود بنا نشود شهر دچار بی‌نظمی در هویت یا به سمت بی‌هویتی سیر خواهد کرد.  

پویایی در هویت‌سازی از ارکان هویت شهری است ولی این دلیل بر تخریب یا بی‌توجهی به هویت‌های پیشین شهر نباید باشد، چون هر نوع المان اجتماعی که باعث انسجام و افزایش تعاملات اجتماعی است باید در مدیریت شهری حفظ و به آن ارزش داده شود تا پاشمان اجتماعی رخ ندهد و همه اقشار تعلق خاطری به کرمانشاه داشته باشند.

اگر در آثار باستانی این شهر هویتی بنگریم در جزء‌به‌جزء آن‌ها تشابه و تمایز به صورت استادانه، زیرکانه، عالمانه و هدفمند به‌کار گرفته شده است به‌طوری‌که هر نمادی صاحب هویتی است و هویتی را که به مردمان عصر خود تعلق دارد بیان می‌کند پیروزی، افتخار، ایمان، بخشش، محیط زیست و… از مفاهیم این المان‌ها هستند؛ از آثار طاق بستان، بیستون تا تکیه معاون و… همه چیز بر اساس المان‌های هویتی تزئین و تذهیب شده است که تحسین هر بیننده‌ای را بر می‌انگیزد.

سوالی مهمی که باید مطرح کرد این است که آیا مدیریت شهری توانسته است در محیط شهری امروز کرمانشاه هویت‌سازی کند و ذهن و روح هم‌شهری کرمانشاهی ما را چنان مجذوب هویت بصری شهر جدید کرمانشاه کند که باعث تعلق خاطرش به کرمانشاه شود یا باید کرمانشاه و کرمانشاهی در خاطرش فقط بیستون، طاق بستان و تکیه معاون را مرور کند؟

هر چند نمی‌شود صفر و صد به موضوعات نگاه کرد ولی در زندگی ماشینی امروز مدیران شهر کرمانشاه به‌عنوان یک کلان شهر ضرورت دارد با این همه قدمت و تاریخ از المان‌های مختلف هویتی برای ارتقای کیفیت محیط شهری استفاده ویژه داشته باشند که علاوه بر ترویج فرهنگ کرمانشاهی، آرامش و سلامت ذهن و روان جامعه کرمانشاهی را فراهم کند و از طرفی توسعه شهر به‌خصوص در جذب گردشگر را که خود مقدمه توسعه اقتصادی است، به‌همراه داشته باشد البته برای حرکت در مسیر درست باید مدیرانی در این حوزه به‌کار گرفته شوند که شهر را بشناسند و از هویت تاریخی و فرهنگی این مردمان آگاه باشند.

در گرافیک شهری هدف ایجاد ارتباط مثبت بین هر عامل هویت‌ساز با شهروندان است پس باید به همه المان‌های بصری شهری توجه کرد؛ از نیمکت پارک گرفته تا وسائل بازی، علائم راهنمایی و… البته در همه المان‌های هویتی انسان‌سازی و تعالی انسان باید مبنا باشد.

تشکیل شورای هویت بصری شهر کرمانشاه، در اولویت قرار گرفتن برنامه هویت بصری در برنامه‌های مدیریت شهری در تمامی سازمان‌ها و جانمایی المان‌های هویت بصری اعم از فرهنگی، مذهبی، تاریخی، ادبی و… در برنامه ساماندهی قره‌سو به‌منظور ارتقای هویت بصری شهر پیشنهاد می‌شود.

استفاده از المان‌های هویت بصری در میادین و معابر اصلی شهر که نشان از فرهنگ و تاریخ کهن کرمانشاه و کرمانشاهی داشته باشد، ساماندهی فضاهای سبز شهری در قالب اجرای طرح شهر سبز در قالب بام و دیوار سبز و
اجباری کردن توجه به هویت بصری ایرانی اسلامی در معماری شهر و ساخت و سازهای درون شهری از دیگر پیشنهادات است.

همچنین به‌منظور ارتقای هویت بصری شهر استفاده از خرد جمعی در المان‌سازی به‌خصوص استفاده از اساتید حوزه شعر، هنر، دانشگاه و مدیران حوزه‌های مختلف در برنامه هویت بصری شهر، اجرای طرح شهر بدون ترافیک در قالب استفاده از وسائل نقلیه عمومی، استفاده از دوچرخه و… و اجرای طرح شهر تمیز پیشنهاد می‌شود.

پروفسور سید علیرضا موسوی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه

انتهای خبر/