مرصادنیوز: با توجه به اهمیت موضوع مهدویت، جایگاه این مفهوم در بیانات امام صادق (ع) چگونه تبیین شده است؟ 

صدوقی: در نظر امام صادق (ع)، موضوع مهدویت یکی از ارکان اساسی در تربیت دینی و اجتماعی شیعه است، این امام بزرگوار با تفصیل و دقت فراوان، ضمن اشاره به ویژگی‌های اصلی امام مهدی (عج)، به منتظران نیز وظایف و ویژگی‌هایی چون آمادگی فکری، عملی و ایمانی را گوشزد کرده‌اند؛ امام (ع) در سخنان خود از این مفهوم به‌عنوان فرآیند و نه صرفاً یک رویداد آینده یاد می‌کنند؛ آنچه در این میان اهمیت دارد، تربیت روحی و معنوی منتظران است که برای فراهم‌سازی شرایط ظهور، باید با اراده‌ای قوی و دست پر به میدان عمل وارد شوند، امام صادق (ع) همواره منتظران را به حرکت در مسیر اصلاح فردی و اجتماعی فرا می‌خواندند. 

مرصادنیوز: دعای عهد یکی از متون شناخته شده در میان منتظران است، این دعا از نگاه شما چه جایگاهی در سبک زندگی مهدوی دارد؟ 

صدوقی: دعای عهد نه‌تنها یک متن عبادی ساده است، بلکه به‌عنوان یک نقشه راه در زندگی منتظران شناخته می‌شود؛ در این دعا، به‌وضوح اشاره به پیمانی است که منتظر باید هر روز آن را تجدید کند، دعای عهد یک دعوت عملی است به خودسازی، تعهد به امام (ع) و آمادگی برای روزی که حضرت مهدی (عج) ظهور کنند؛ در واقع این دعا چیزی فراتر از یک نیایش است و در دنیای امروز، برای منتظران باید به‌عنوان راهی برای تقویت روحیه ایثار، فداکاری و مسئولیت‌پذیری در نظر گرفته شود. 

مرصادنیوز: آیا می‌توان گفت این دعا صرفاً یک متن عبادی است یا کارکرد تربیتی هم دارد؟ 

صدوقی: قطعاً کارکرد تربیتی عمیقی دارد، هر واژه از این دعا به‌نوعی انسان را به سمت خودسازی، مسئولیت‌پذیری و ایثار سوق می‌دهد، وقتی در دعا می‌خوانیم: «اللهم اجعلنی من انصاره و اعوانه و الذابین عنه»، یعنی از خدا می‌خواهیم ما را در مسیر یاری امام زمان (عج) قرار دهد، این دعا نه‌تنها دعوت به ارتباط معنوی با امام، بلکه دعوت به اقدام عملی برای آماده شدن در شرایط مختلف است؛ منتظر واقعی نباید تنها در کلام و ادعا باشد، بلکه باید آماده باشد تا در هر شرایطی برای یاری امام خویش قدم بردارد. 

مرصادنیوز: انس با دعای عهد چگونه می‌تواند در زندگی روزمره ما تأثیرگذار باشد؟ 

صدوقی: یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های انس با دعای عهد، حضرت امام خمینی (ره) بودند، ایشان به‌طور منظم این دعا را قرائت می‌کردند و در مفاتیحشان تاریخ‌های شروع و پایان دوره‌های چهل روزه قرائت دعای عهد را می‌نوشتند، این نشان‌دهنده اهمیت این دعا در سلوک عملی امام راحل بود، ایشان نشان دادند که انس با این دعا نباید صرفاً جنبه تشریفاتی داشته باشد، بلکه باید جزو زندگی روزمره و مسیر تکامل معنوی فرد باشد؛ برای هر منتظر واقعی، این دعا باید به‌عنوان یک یادآوری روزانه برای آمادگی روحی و معنوی به حساب آید. 

مرصادنیوز: این عهدی که در دعا به آن اشاره می‌شود، دقیقاً به چه معناست؟

صدوقی: عهدی که در دعای عهد به آن اشاره شده، همان عهدی است که در عالم ذر، پیش از تولد انسان‌ها بسته شده است، این عهد، عهد معرفت و ولایت است؛ این پیمان، نه‌تنها یک تعهد روحی است، بلکه به‌طور عملی باید هر روز تجدید شود، وقتی در این دعا از خدا می‌خواهیم که ما را از یاران امام مهدی (عج) قرار دهد، در واقع می‌خواهیم با تمام وجود آماده‌ایم تا در هر لحظه از تاریخ برای حمایت از امام زمان (عج) آماده باشیم، تجدید این عهد به‌معنای آماده بودن در هر شرایط برای پاسخ به ندای امام و عمل کردن به آن است. 

مرصادنیوز: برخی معتقدند دعای عهد فقط یک نیایش عرفانی است، شما چه نگاهی به این دعا دارید؟ 

صدوقی: دعای عهد صرفاً یک نیایش عرفانی نیست، این دعا در حقیقت نقشه‌راهی است که برای تربیت شخصیت یک منتظر واقعی طراحی شده است! این دعا، علاوه بر دعا بودن، یک متن آموزنده است که منتظر را به خودسازی، تعهد به امام و آمادگی برای عمل دعوت می‌کند، امام صادق (ع) در این دعا منتظر را تنها به‌عنوان یک دعاگو نمی‌شناسد، بلکه از او یک انسان فعال، مسئول و متعهد می‌خواهد که در مسیر آماده‌سازی خود برای ظهور گام بردارد. 

مرصادنیوز: در نگاه امام صادق (ع)، منتظر چه ویژگی‌هایی دارد؟ 

صدوقی: منتظر در نگاه امام صادق (ع)، انسانی فعال و بی‌قرار است، اما بی‌قراری او نه از نوعی احساس بی‌ثباتی، بلکه از نوعی آمادگی و اراده است، این بی‌قراری باید بر اساس تصمیم و آماده‌سازی برای عمل باشد؛ منتظر در حقیقت کسی است که هر لحظه آماده است تا به ندای امام خود پاسخ دهد، این آمادگی باید در همه ابعاد زندگی او حضور داشته باشد؛ ظهور حضرت مهدی (عج) به وسیله انسان‌هایی همچون این افراد محقق می‌شود، نه با کسانی که منفعلانه منتظر نشسته‌اند. 

مرصادنیوز: پس با این توصیف، انتظار فقط گریه و دعا نیست؟ 

صدوقی: دقیقاً؛ انتظار تنها به گریه و دعا محدود نمی‌شود، امام صادق (ع) خود در غیبت امام زمان (عج) اشک می‌ریزد، اما این اشک نشانه‌ای از سوز و مسئولیت است، نه انفعال؛ گریه امام صادق (ع) از عمق درد و آگاهی به مسئولیت‌های سنگین اوست؛ در واقع، انتظار حقیقی باید با اقدام و آماده بودن همراه باشد تا منتظر هر لحظه آمادگی یاری امام (عج) را داشته باشد. 

مرصادنیوز: شما بارها بر «اضطرار» در بحث انتظار تأکید کرده‌اید، منظورتان چیست؟ 

صدوقی: اضطرار در اینجا به‌معنای رسیدن به نقطه‌ای است که انسان بدون وجود حجت خدا احساس ناتوانی و بی‌پناهی می‌کند، ما باید حتی در دوران رفاه و آسایش نیز این اضطرار را در دل داشته باشیم، زمانی که تمام ابزارهای دنیوی از کار بیفتند، انسان به‌طور واقعی متوجه می‌شود که نیاز به امام زمان (عج) را درک کرده است؛ در حقیقت، اضطرار از اینجا آغاز می‌شود که انسان در همه حال، چه در شرایط دشوار و چه در شرایط راحتی، در دل خود احساس نیاز و درخواست ظهور حضرت (عج) را داشته باشد. 

مرصادنیوز: اگر اضطرار نداشته باشیم، دعا برای فرج فایده‌ای ندارد؟ 

صدوقی: دعای بی‌اضطرار، دعای حقیقی نیست؛ وقتی انسان به‌طور واقعی در شرایط اضطراری قرار بگیرد، دعا از عمق وجودش بیرون می‌آید و تأثیرگذار خواهد بود؛ وقتی انسان درد و اضطراب واقعی را درک کند، دعا برای فرج امام مهدی (عج) به یک عمل مسئولانه تبدیل می‌شود، نه صرفاً یک عبارت تکراری. 

خبرنگار: وظیفه‌ امروز ما به‌عنوان منتظران چیست؟ 

صدوقی: وظیفه امروز ما به‌عنوان منتظران، توجه به خودسازی، مسئولیت‌پذیری و آماده‌سازی برای یاری امام زمان (عج) است؛ باید از خود بپرسیم که چه نقشی در نزدیک شدن به فرج داریم و چگونه می‌توانیم در این مسیر قدم برداریم؛ منتظر واقعی باید همیشه فعال، آگاه و آماده باشد تا در هر شرایطی بتواند برای یاری امام زمان (عج) گام بردارد؛ انتظار واقعی به‌معنای عشق همراه با حرکت، معرفت همراه با عمل و بی‌قراری همراه با مسئولیت است. 

مرصادنیوز: به‌عنوان سئوال آخر اگر توصیه‌ای برای منتظران واقعی حضرت حجت (عج) دارید، بفرمایید. 

صدوقی: منتظر واقعی باید تحرک داشته باشد و از رکود دوری کند؛ انتظار واقعی نه‌تنها به دعا و گریه محدود نمی‌شود، بلکه نیازمند تحرک و عمل است، منتظر واقعی باید هر روز در مسیر خودسازی گام بردارد، خود را برای خدمت به امام (عج) و همراهی در مسیر او آماده کند؛ کسی که روزانه دعای عهد را با معرفت می‌خواند، باید خود را به‌عنوان سربازی برای امام زمان (عج) ببیند که نه‌تنها در کلام بلکه در عمل نیز به این پیمان عمل می‌کند؛ انتظار یعنی حرکت، اقدام و آماده بودن برای عمل به وظایف فردی و اجتماعی در راستای آماده‌سازی شرایط ظهور. 

انتهای خبر/