به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ با توجه به نقش انکارناپذیر گردشگری در رشد و توسعه استانی محروم و مرزی چون کرمانشاه و به دنبال بالا گرفتن شعارهای مسئولان در رابطه با ضرورت توجه به این حوزه با احسان امیری و رامین پی‌بردی به‌عنوان کارشناسان حوزه گردشگری به گفتگو نشستیم که شرح آن در ادامه می‌آید؛ 

مرصادنیوز: چالش‌های حوزه گردشگری در استان کرمانشاه را بیان کنید؟ 

پی‌بردی: موضوع چالش‌های گردشگری در شهر و دیار استان موضوع بسیار گسترده‌ای است که ابعاد وسیعی دارد چرا که بخشی از آن مربوط به خود گردشگری و بخش دیگر مربوط به مسئولان بالادستی بوده و این چرخه‌ای است که قسمت‌های زیادی از آن فعال نیست و زنجیره گردشگری یک گردش خوب و منطقی ندارد، به همین خاطر که در حوزه توسعه استان کرمانشاه متاسفانه با چالش‌های فراوان و عدیده‌ای روبه‌رو هستیم و به صورت خودکار این مشکلات به بخش گردشگری نیز سرایت کرده است. 

شوربختانه در حوزه گردشگری استان کرمانشاه هیچ انسجامی وجود ندارد و نتوانستیم زنجیره ارزش گردشگری را خلق کنیم و کاری انجام دهیم که ذی‌نفعان گردشگری بتوانند در این زنجیره با یکدیگر همکاری و تعامل داشته باشد و چون این موضوع یک موضوع اجتماعی است، گردشگری به تنهایی نمی‌تواند راهگشا باشد بلکه باید با هم‌افزایی با دیگر حوزه‌ها حرکت کند. 

زمانی که در تلاش هستیم توسعه گردشگری ایجاد کنیم نمی‌توان گفت دولت، مردم و… به تنهایی به میدان بیایند بلکه آن‌ها به مثابه یک زنجیره متصل به‌هم باید به میدان عمل بیایند که کار اصولی انجام شود؛ اما متاسفانه در استان کرمانشاه شاهد این زنجیره همکاری نیستیم و سیستم دولتی و مردم هرکدام در حال طی کردن مسیر مدنظر خود هستند و در این حوزه انسجام وجود ندارد. 

راهکار ما در این بخش این است که بخش تأسیسات از جمله: هتل‌ها، اقامتگاه‌های بوم‌گردی، هتل‌بوتیک‌ها و… باید ارتباطی کاملاً منطقی و معناداری با بخش آژانس‌های گردشگری و از طرف دیگر آژانس‌ها با انجمن تورلیدرها ارتباط تنگاتنگی داشته باشند که اقدامات به صورت ریل‌گذاری درست حول محور گردشگری انجام شود که تا به حال شاهد این انجام و ارتباط در استان کرمانشاه نبودیم. 

یکی از مهم‌ترین انتقادات به بخش اجرایی گردشگری این است که هیچ مجموعه قدرتمند بالادستی برای ساماندهی و تسهیل‌گری وجود ندارد که حداقل اجازه دهند که بخش‌های مختلف در حوزه گردشگری با یکدیگر گفتگو کنند که تا به امروز این فضا ایجاد نشده است. 

استان کرمانشاه از لحاظ میراث فرهنگی و صنایع دستی از کشور مصر غنی‌تر است

امیری: یک اشتباهی که همیشه در ساختار مدیریتی مکرراً در استان کرمانشاه انجام می‌دهیم این است که مستقیم به سراغ چالش‌ها می‌رویم و موضوع گردشگری را به طور کامل مورد بررسی قرار نمی‌دهیم که بدانیم موضوع گردشگری چیست؟ گردشگر کیست؟ و گردشگری شامل چه موضوعاتی می‌شود و چه ابعاد خاصی دارد؛ در حوزه گردشگری مدل‌های گوناگونی وجود دارد و ما باید بررسی کنیم که مدل متناسب با استان کرمانشاه چه مدلی است، چرا که اگر چالشی در زمینه گردشگری استان کرمانشاه داریم به‌خاطر این است که مدل متناسب با استان کرمانشاه را پیدا نکردیم. 

به نظر بنده چالش‌های حوزه گردشگری را می‌شود به چالش‌های قانونی، مقامات بالادستی، فرهنگی و اجتماعی در جامعه کرمانشاه تقسیم کنیم؛ در مبحث چالش مقامات بالادستی در حوزه گردشگری باید سنجیده عمل کرد، نمی‌شود ساختار میراث فرهنگی، ساختار گردشگری و ساختار صنایع دستی استان را زیر سوال برد و با چالش مواجه کرد، لذا باید کمبودها و کاستی‌ها، عدم ارتباط و هماهنگی با ساختار گردشگری را که در کشور وجود دارد که مهم‌ترین موضوع است مورد بررسی قرار داد. 

در استان کرمانشاه به دلیل‌عدم آموزش‌دهی وعدم آموزش‌پذیری در حوزه و ساختار گردشگری استان کرمانشاه متاسفانه گردشگر به عنوان یک طعمه برای به دست آوردن سرمایه دیده می‌شود و آرامشی که گردشگر به واسطه آن باید کرمانشاه را بسنجد و قضاوت کند، در نظر گرفته نمی‌شود، حال اینکه گردشگر داخلی یا اینکه خارجی باشد تفاوتی ندارد. 

کشوری به بزرگی و عظمت مصر با بالاترین قابلیت گردشگری در جهان به تعداد ۳ هزار و ۶۰۰ مورد آثار ثبت ملی، تاریخی و بین‌المللی دارد و با این آمار در سطح جهانی زبان‌زد است؛ در حالی که استان کرمانشاه بیش از ۴ هزار و ۵۰۰ اثر ثبت ملی و ثبت جهانی دارد و وزارت میراث فرهنگی نیز به دنبال ثبت جهانی طاق‌بستان است؛ لذا از لحاظ آماری میراث فرهنگی و صنایع دستی، استان کرمانشاه از کشور مصر قوی‌تر و حتی غنی‌تر است، اما متاسفانه وقتی بحث چالش‌های گردشگری می‌شود، صرفاً به حوزه گردشگر ورود می‌کنیم و اهمیتی به حوزه‌های زیرساختی داده نمی‌شود. 

متاسفانه هیچ ارتباط و یک‌پارچه‌سازی در ساختار گردشگری کشور ایجاد نشده و این به کرمانشاه نیز تعمیم پیدا کرده است به این خاطر وقتی ما در توسعه زیرساخت گردشگری در یک منطقه یا یک زیست‌بوم می‌خواهیم کاری انجام گیرد، نیاز به مجوزهای مختلف از سازمان‌های مختلف داریم اما به دلیل نبود هماهنگی این اقدام با چالش مواجهه شده و مشکلاتی در انجام آن فرآیند ایجاد خواهد شد که این موضوع باید کاملاً مورد بررسی قرار گیرد. 

استان کرمانشاه در حوزه بوم‌گردی، سلامت، مذهبی، راهیان نور و… دارای ظرفیت‌های کم‌نظیری است که قابلیت قدرنمایی در حوزه گردشگری ایجاد کرده، اما متاسفانه از این ظرفیت‌ها در حوزه گردشگری استفاده نشده است و دوستانی که در صنعت گردشگری فعال هستند شامل چند ساختار به‌هم پیوسته می‌شوند، از جمله: آژانس‌های مسافرتی، هتل‌ها، حمل و نقل مسافران، رستوران‌ها و خدمات‌دهی به مسافران که باید مشکلات آن‌ها را ریشه‌یابی کنیم که چرا این عوامل با یکدیگر هماهنگ نمی‌شوند؛ لذا مهم‌ترین چالش در حوزه گردشگری‌عدم فرماندهی واحد در این مجموعه است که تصیم‌گیرنده شاخص و واحد وجود ندارد که یک تصمیم قاطع و درست در حوزه گردشگری گرفته شود و علاوه بر این، تصمیمات جزیره‌ای و دستورالعمل‌های مختلف سازمان‌ها، مانعی برای سرمایه‌گذاری و اجرای سریع اقدامات در حوزه گردشگری شده است. 

با توجه به شاخص‌های جهانی، گردشگری به عنوان یک صنعت شناخته شده و سومین صنعت پول‌ساز جهان است، در صنعت گردشگری می‌توان بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها را برای درآمد سرانه ملی یک کشور ایجاد کرد؛ با توجه به مقالات منتشر شده، در اروپا ۴۳۷ میلیارد دلار در طول یک سال در حوزه گردشگری درآمدزایی شده است؛ در حوزه گردشگری، این عدد به معنی موازنه قدرت با کل دنیا است، لذا با توجه به ساختاری ژئوپلوتیکی و میراث فرهنگی و تاریخی بی‌نظیری که در استان کرمانشاه وجود دارد می‌توان درصد قابل توجهی از درآمد گردشگری کشور را به سمت کرمانشاه سوق داد. 

مرصادنیوز: گردشگری چه نقشی می‌تواند در ارتقای شاخص‌های رشد و توسعه مخصوصاً در استانی مثل استان کرمانشاه داشته باشد؟ 

پی‌بردی: در صنعت گردشگری عمده کار آن از نوع خدمات است و صنایع خدماتی در دنیا یک ساز و کار مشخص دارند که سریع اجرا خواهد شد و مثل دیگر صنایع دنیا نیست که خیلی پیچیده، سخت و دارای فناوری خاصی باشد، جنس آن از جنس خدمات است؛ در دنیا و علی‌الخصوص کشور ایران وقتی بررسی می‌کنید، می‌بینید که صنایع خدماتی جزو صنایع برتر است و این قدرت را دارد که به کمک اقتصاد خیلی سریع شکوفا شده و به بازدهی خوبی برسد و قدرت درآمدزایی بسیار بالایی دارد، لذا صنعت گردشگری را باید با این نگاه مورد توجه قرار داد. 

در کل دنیا، در شهرهای بزرگ، خلاقان و نوآوران شهری در جاهای مختلف، مراکز یا بخش‌های محدود، افراد صاحب اندیشه و خلاقیت را دور هم جمع می‌کنند که تولید ایده و فکر کنند و بر مبنای فکر این افراد چرخ‌های اقتصادی و درآمدیشان را فعال می‌کنند؛ وقتی که ایده این افراد را تحلیل می‌کنیم، عمده نگاه این افراد در بحث گردشگری است و نگاه آن‌ها مبتنی بر داشته‌های فرهنگی جامعه بوده در واقع آن‌ها یک نگاه فراملی و فراجهانی دارند و عمق نگاه ایده‌پردازی آن‌ها مبتنی بر ریشه‌های فرهنگی مناطقی است که زندگی می‌کنند. 

ما زمانی که بحث شهر خلاق غذایی را چند جلسه‌ای در شهرداری گذاشتند، بنده به عنوان کسی که علاقمند بودم که کرمانشاه توسعه پیدا کند، وقتی نگاه آن افراد را تحلیل می‌کردم به این فکر بودم که در حوزه کرمانشاه چطور می‌شود یک برند خلق شود که یونسکو آن را ثبت کند؛ خب تا آن زمان هیچ‌کسی روی غذا کار نکرده بود وقتی این موضوع را بررسی کردم دیدم که این موضوع خیلی مهم گزینه برتری برای کار کردن است چرا که در حال حاضر در شهرهای بزرگ دنیا یکی از محورهای گردشگری، غذای محلی آن شهر است، لذا در این مورد جلسات متعددی برگزار شد و خوشبختانه این مطلب به خوبی درک و با پیگیری‌های مداوم، شهر خلاق غذا شکل گرفت. 

در استان کرمانشاه محورهای زیادی وجود دارد که به آن پرداخته نشده و ما با توجه به تجربه شهر خلاق غذا، در حوزه لباس محلی نیز می‌توانیم شهر خلاق داشته باشیم و قطعاً یونسکو نیز می‌پذیرید؛ با اینکه این موضوع توسط کارشناسان حوزه گردشگری و میراث فرهنگی مورد تاکید قرار گرفته است و منجر به برندسازی برای استان کرمانشاه خواهد شد اما متاسفانه از طرف مسئولان ذی‌ربط مورد توجه واقع نشده است. 

گردشگری تنها راه نجات و توسعه استان کرمانشاه است
امیری: در صنعت یکی از زیر شاخه‌ها، تولید است و یکی از زیر شاخه‌های تولید، خدمت است، ما خدمت پول‌ساز خیلی کم داریم اما صنایعی که پول‌ساز هستند زیاد داریم، بدین خاطر یک خدمتی را به اسم صنعت می‌توانیم به عنوان پول‌ساز  معرفی کنیم و آن گردشگری است؛ اما در رابطه با اینکه موضوع گردشگری کجای رشد و توسعه استان قرار دارد و باید بدانیم چه چیزی موجب رشد و توسعه استان می‌شود در این جا باید یک نگاه عمیق، بلندمدت و هدفمند داشته باشیم، اینکه مسئولان ساخت دو زیرگذر و روگذر را افتخار می‌دانند به این معنا است که رشد و توسعه ایجاد کردند؟ که این سوال مردم است و باید به آن پرداخته شود. 

ابتدایی‌ترین چیزی که در سطح رشد و توسعه یک منطقه و یک استان می‌توانیم ببینیم درصد درآمد سرانه ملی آن منطقه است یعنی باید بررسی کنیم افرادی که در آن منطقه هستند نسبت به موضوعی که ما انتخاب کردیم درآمد سرانه ملی‌شان تغییر کرده یا خیر؟ آیا میزان فروش و توسعه نان برنجی در کرمانشاه با دیدگاه گردشگری افزایش داشته است یا خیر؟ و… لذا این تعدد سوال‌ها باعث می‌شود که ما به یک هدف برسیم و هدف ما این است که ببینیم گردشگری در توسعه استان چه نقشی می‌تواند ایفا کند؟ بنابراین نباید به دنبال این باشیم که فلان مسئول پارکی را گسترش داده و آن را رشد و توسعه بدانیم درحالی که جزو وظایف این افراد است و باید انجام گیرد. 

انتقاد من به بیشتر مسئولان جمهوری اسلامی و به تبع آن مسئولان استان کرمانشاه این است که وظیفه را نسبت به خدمت و جهاد تمیز نمی‌دهیم، یک بار برای همیشه با خودمان کنار بیایم که یک مسئول در یک استان اگر وظایفش را انجام می‌دهد از جمله: زیباسازی، آسفالت معابر و… همه این موارد خدمت است و جهاد نیست، لذا اگر بخواهیم توسعه ایجاد کنیم نیاز به خدمت جهادی و به تبع نیاز به جوانان انقلابی مدنظر مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب داریم که نه به عنوان تصدی‌گر بلکه به عنوان تسهیل‌گر پا به میدان عمل بگذارند و توسعه را به عنوان یک استراتژی و راهبرد بلند مدت ببینند. 

در حوزه اقتصادی و توسعه چندین مولفه موثر هستند از جمله: مسکن، کشاورزی، حمل و نقل، گردشگری و… اما تنها راه نجات استان کرمانشاه مبحث گردشگری است که موجب رشد و توسعه این استان خواهد شد، چرا که ما به دلیل شرایط منطقه‌ای که در آن قرار داریم یک پادگان نظامی بزرگ هستیم و سرمایه‌گذاران صنعتی و تولیدی در این استان سرمایه‌گذاری نخواهند کرد، به عنوان مثال بخاطر تحولات منطقه خاورمیانه اخیراً جمهوری اسلامی به صورت مستقیم درگیر مباحث جنگی است و در مقابل رژیم غاصب صهیونیستی مستقیماً کرمانشاه را مورد تهدید قرار می‌دهد که این خود اعلام خطری برای سرمایه‌گذاران است که به سمت کرمانشاه نیایند چرا که در صورت یک اتفاق خاص احتمال تعطیلی هر کار زیرساختی و توسعه‌ای وجود دارد، بدین خاطر سرمایه‌گذاری قابل توجهی در این استان شاهد نیستیم. 

بنابراین با دیدگاهی که نسبت به کرمانشاه است تنها راه توسعه استان را دو بازوی کشاورزی و گردشگری می‌دانند چون ما استانی چهارفصل و از لحاظ گردشگری غنی هستیم؛ اما با توجه به نذورات آسمانی و با توجه به اتفاقاتی که در حوزه گیاهان تراریخته به وجود آمده، دولت مجاب شده است که چه چیزی کاشته شود و چه چیزی کاشته نشود بنابراین نمی‌توانیم کشاورزی را یک توسعه پایدار در نظر بگیریم و منابع مالی ما باید به سمت گردشگری برود چرا که گردشگری در رشد و توسعه انسانی و منابع مالی در استان کرمانشاه نقش بسیار زیادی می‌تواند داشته باشد. 

بخشی از شهرستان‌های استان کرمانشاه دارای منابع غنی میراث فرهنگی هستند از جمله: شهرستان کرمانشاه، کنگاور، هرسین، سرپل ذهاب و برخی دیگر از شهرستان‌ها دارای منابع غنی گردشگری سیاحتی هستند و نیاز به توسعه میراث فرهنگی آن‌چنانی ندارند چرا که کل منطقه غرب ایران یک منطقه‌ای است که از لحاظ میراث فرهنگی کاملاً غنی بوده و در بخشی از شهرستان‌های کرمانشاه صنایع دستی معتبری داریم مثل هرسین که یک گلیم بین‌المللی را ثبت کرده و شهرستان‌های منطقه اورامانات که گیوه این منطقه ثبت جهانی شده است. 

لذا ما باید نسبت به طبقه‌بندی که در سطح استان وجود دارد، زیرساخت‌ها را حول محورهای طبقه‌بندی شده گسترش دهیم اما باید سرمایه‌گذاری تنها از طریق مردم صورت گیرد به عنوان مثال در بخش‌های گردشگری منطقه اورامانات مردم به صورت خودجوش سرمایه‌هایی ایجاد کردند که این نشان‌دهنده امنیت پایدار شغلی، امنیت پایدار مالی و توسعه زیرساخت‌های بخش گردشگری است و ما نباید به دنبال این نباشیم که سرمایه ایجاد شده از طرف دولت باشد؛ در بخش گردشگری سلامت نیز ظرفیت بسیار خوبی برای رشد و توسعه استان فراهم شده است اما باید از تمرکززدایی در این حوزه استفاده کنیم و به سمتی برویم که بخش گردشگری سلامت از جمله: بخش‌های زیبایی و دندان‌پزشکی را به داخل شهرستان‌های استان ببریم و اساتید و افراد مجرب را مجاب کنیم که در شهرستان‌ها فعالیت کنند، زیرا کرمانشاه قطب مرکز پزشکی غرب کشور بوده و در این زمینه حرف برای گفتن دارد اما مهم‌ترین مسئله چیدمان این ظرفیت خیلی مهم در سطح استان است و باید در این حوزه یک تصمیم‌گیری واحد انجام شود و از تصمیم‌گیری جزیره‌ای پرهیز شود. 

حمیدرضا حاتمی؛ خبرنگار و فعال فضای مجازی

انتهای خبر/