به گزارش خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ چهارشنبه‌سوری رسمی ماندگار از آئين كهن ایرانیان است. 

برگزاری این مراسم جشنی برای پیشواز از نوروز این یادگار دیرین و ارزشمند ایران باستان است.

فلسفه روشن کردن آتش در این شب، فراری دادن اهریمن است، چرا که ایرانیان باستان معتقد بودند آتش روشنایی است و با روشن کردن آن اهریمن یا همان تاریکی از بین می‌رود.

اردشیر کشاورز در گفتگو با خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: چهارشنبه‌سوری در گذشته این نام را نداشت و بیشتر با عنوان «چهارشنبه آخر سال» یا «چهارشنبه‌های پایان سال» شناخته می‌شد. این آئین کهن کمترین آسیب را برای جامعه در بر داشت و با شور، شادی، چشم‌روشنی و آتش‌افروزی همراه بود، بی‌آنکه خسارات مالی یا جانی متوجه کسی شود.

ریشه‌های نام‌گذاری چهارشنبه‌سوری

وی افزود: در مورد معنای «سوری» در چهارشنبه‌سوری، تعابیر مختلفی وجود دارد. برخی معتقدند «سور» به معنای «سرخی» آتش است. این تفسیر، به‌صورت تمثیلی به داستان‌های کهن ایرانی مانند گذر سیاوش از آتش و اثبات بی‌گناهی او اشاره دارد، مشابه آنچه در داستان حضرت ابراهیم و نجات او از آتش آمده است.

این پژوهشگر و تاریخ‌نویس کرمانشاهی خاطرنشان کرد: چهارشنبه‌سوری اولین پایکوبی برای پیشواز بهار است که از مراسم اصیل ایرانیان بوده، بنابراین، برخی گفته‌اند که این آئین ریشه در اساطیر کهن ایرانی دارد.

وی بیان کرد: فلسفه روشن کردن آتش در این شب، فراری دادن اهریمن است، چرا که ایرانیان باستان معتقد بودند آتش روشنایی است که با روشن کردن آن اهریمن یا همان تاریکی از بین می‌رود و معتقد بودند آتش پاکی می‌آفریند.

چهارشنبه‌سوری در آئین‌های باستانی

کشاورز گفت: این آیین در ایران باستان به‌عنوان یکی از جشن‌های آتش شناخته می‌شد. در سنت‌های ایرانی، برخی جشن‌ها به عنصر آب مرتبط بودند، مانند نوروز، و برخی دیگر به عنصر آتش، مانند جشن سده. چهارشنبه‌سوری نیز در زمره جشن‌های آتش جای می‌گیرد.

وی ادامه داد: در دوره‌های بعدی، حتی در دوران خلفای عباسی نیز مراسمی مشابه برگزار می‌شد. به‌طور مثال، گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد در این دوره، مرغابی‌ها را رنگ‌آمیزی کرده و به آتش می‌کشیدند و سپس به هوا پرتاب می‌کردند تا سرخی آتش در آسمان دیده شود.

تحریف و تغییر در آئین چهارشنبه‌سوری

این پژوهشگر کرمانشاهی تصریح کرد: در گذر زمان، این آئین دستخوش تغییراتی شد. امروزه، در برخی موارد به‌جای برگزاری جشن‌های سنتی، شاهد استفاده از ترقه‌ها و مواد محترقه‌ای هستیم که خسارات مالی و جانی بسیاری به همراه دارند و حتی کودکان و نوجوانانی که برای سرگرمی از آن‌ها استفاده می‌کنند را نیز دچار آسیب می‌سازد.

وی خاطرنشان کرد: چهارشنبه‌سوری بخشی از فرهنگ اسطوره‌ای ایران است. در گذشته، مردم در پشت‌بام‌ها یا درون خانه‌ها آتش می‌افروختند. این آتش، همان‌گونه که در برخی متون به آن «آتش نوروزی» گفته شده است، معمولاً پیش از نوروز برافروخته می‌شد و مراسم تا خود نوروز ادامه پیدا می‌کرد.

کشاورز گفت: سنت اصلی در تاریخچه و آداب و رسوم جشن چهارشنبه سوری برپایی آتش و خواندن شعر «زردی من از تو، سرخی تو از من» هنگام پریدن از روی آن بوده است، این شعر دعایی بوده است که ایرانیان از قدیم برای آتش می‌خواندند و از آن می‌خواستند تا بیماری‌ها و نگرانی‌های سال گذشته را از آن‌ها بگیرد

وی گفت: سوارکاران در این شب، مراسم خراج‌گزاری اجرا می‌کردند، تیراندازی و بازی‌های آئینی برگزار می‌شد و این جشن بدون آسیب و خسارت، همراه با شادی و نشاط بود. چهارشنبه‌سوری، چه با این نام شناخته شود و چه با نام چهارشنبه آخر سال، یکی از آیین‌های کهن ایرانی است که ریشه در سنت‌های باستانی و فرهنگ مردم ایران دارد.

«سور» در زبان پهلوی و کُردی به معنای سرخ است.

عزیز مصطفایی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: چهارشنبه‌سوری یکی از جشن‌های کهن ایرانی است که سه‌شنبه‌شب آخر سال برگزار می‌شود و «سور» در زبان پهلوی و کُردی به معنای سرخ است.

این دانش‌آموخته مردم‌شناسی افزود: ایرانیان باستان آتش‌پرست نبوده‌اند، بلکه آن را عنصری مقدس و نجات‌بخش می‌دانستند. آتشکده‌های تاریخی نیز نشان‌دهنده احترام ایرانیان به این عنصر هستند.

مصطفایی گفت: چهارشنبه‌سوری در دوره معاصر تحریف شده و استفاده از مواد محترقه جایگزین آتش سنتی شده است که باعث آسیب‌های زیادی می‌شود.

 وی اشاره کرد: در گذشته مردم با پریدن از روی آتش و خواندن اشعاری مانند «سرخی تو از من، زردی من از تو» تلاش می‌کردند تا پلیدی‌ها را به آتش بسپارند.

مصطفایی چهارشنبه‌سوری را عاملی برای وحدت فرهنگی در منطقه دانست و گفت: که فرهنگ ایرانی فراتر از مرزهای کنونی ایران است و آئین‌هایی مانند چهارشنبه‌سوری می‌توانند ملت‌های مختلف را به هم نزدیک‌تر کنند.

به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ چهارشنبه‌سوری یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است که با روشن کردن آتش و اجرای آئین‌های سنتی، نمادی از تطهیر، امید و استقبال از بهار بوده است. اما امروزه این مراسم در سایه مواد محترقه و خطرات جانی، از اصالت خود فاصله گرفته است.

انتهای خبر/