به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ کوه‌های شهرستان پاوه با طبیعتی بکر و دست‌نخورده منطقه‌ای با گیاهان کوهی متنوع است که برخی از مردم شهرستان از آن کسب روزی می‌کنند و در این میان گیاهان خوراکی در فصل بهار به عنوان یکی از نعمت‌های طبیعی محسوب می‌شوند که از رشته کوه‌های زاگرس کوه شاهو راهی سفره‌های مردم می‌شود. 

در این شهرستان بسیاری از گونه‌های گیاهی خوراکی و دارویی از جمله ریواس، تره کوهی، سوره بنه، کنگر، قارچ، خاز، خوژه، شِنگ، پیچک، برزا، چای کوهی یافت می‌شود که تقاضای مصرف این گیاهان توسط مردم در حد بالایی قرار دارد به طوری که مردم یا خود به برداشت گیاهان کوهی اقدام می‌کنند یا کسانی که توانایی حضور در ارتفاعات را ندارند از میادین شهر تامین می‌کنند. 

طبیعت این شهرستان به گونه‌ای است که فصل بهار را از اوایل اسفند در پایین‌ترین نقطه تا اواخر تیر در ارتفاعات شهرستان با رویش این گیاهان مشاهده خواهیم کرد. 

امسال نیز با بهره‌مندی از بارش‌های قابل توجه در این شهرستان، مردم می‌توانند از غذاهای طبیعی بهره‌مند شوند یا حتی برخی اقدام به خشک کردن و نگهداری این گیاهان برای استفاده در دیگر روزهای سال می‌کنند. 

اما آنچه که حائز بیان است متأسفانه برخی از همشهریان نسبت به بهره‌برداری از این گونه‌های خوراکی و دارویی به صورت غیر اصولی اقدام می‌کنند که باعث تخریب مراتع و کاهش تراکم این گونه‌های گیاهی شده است. 

هر گونه بهره‌برداری از محصولات مرتعی و جنگلی تنها با اخذ مجوز امکان‌پذیر است

هادی حیدری‌راد در گفتگو با خبرنگار مرصادنیوز؛ اظهار داشت: همه‌ساله با شروع فصل بهار و رویش گیاهان مرتعی در سطح مراتع و مناطق کوهستانی شهرستان، متاسفانه افراد سودجو با برداشت بی‌رویه از گیاهان مرتعی خوراکی و دارویی سبب آسیب رساندن به طبیعت می‌شوند. 

 رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان پاوه گفت: طبیعت و اقلیم بکر شهرستان پاوه و ظرفیت کوهستان شاهو سبب رشد گونه‌های متنوع بهاری در جغرافیای منطقه شده است اما متاسفانه نه تنها بهره‌برداران بومی، گیاهان بهاره را به شکل بی‌رویه و غیر علمی جمع‌آوری می‌کنند بلکه افراد سودجو از شهرستان‌ها و حتی استان‌های همجوار نیز به این شهرستان وارد می‌شوند و به قصد درآمد با برداشت بی‌رویه گیاهان بهاره، این گونه‌های ارزشمند را قربانی زیاده‌خواهی خود می‌کنند. 

وی عنوان کرد: برداشت بی‌رویه و بیش از حد و به قصد تجاری و کسب درآمد از فروش گیاهان بهاره و همچنین نا آگاهی در چگونگی برداشت، زوال تدریجی گیاهان مرتعی خوراکی و تخریب مراتع را به دنبال دارد. 

حیدری‌راد یادآور شد: برخی از مصرف‌کنندگان و بهره‌برداران به دلیل کم‌اطلاعی اقدام به برداشت بی‌رویه و غیر اصولی این گیاهان می‌کنند که این موضوع سبب آسیب‌های جدی و حتی در معرض خطر انقراض قرار گرفتن گونه‌های مختلف می‌شود لذا باید از برداشت بی‌رویه خودداری شود. 

وی گفت: هر گونه بهره‌برداری از محصولات مرتعی و جنگلی تنها با اخذ مجوز از اداره کل منابع طبیعی استان با اولویت دارندگان پروانه چرای دام و بهره‌برداران عرفی مطابق با قوانین و مقررات موجود و پس از کسب مجوز از اداره بهره‌برداری میسر است در نهایت این افراد می‌توانند در زمان‌های خاص و همچنین از مکان‌های خاص، از گیاهان مرتعی خوراکی برداشت کنند. 

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان پاوه ادامه داد: به منظور حفظ این گونه‌های ارزشمند و پایداری مراتع و این ثروت‌های خدادادی به محض مشاهده تخلفات در حوزه منابع طبیعی، برداشت بی‌رویه گیاهان دارویی، تصرف اراضی ملی، آتش زدن مراتع و جنگل‌ها، قاچاق چوب، کندن بوته مرتعی مراتب را به شماره تلفنهای ۱۳۹ و ۱۵۰۴ (امداد جنگل و مرتع) اطلاع دهند. 

ضرورت برخورد با بهره‌برداران غیرمجاز گونه‌های بهاره 

برهان ولدبیگی از دوستداران محیط زیست نیز در این باره به خبرنگار مرصادنیوز؛ گفت: تنوع گل و گیاه در منطقه اورامان به عنوان بخشی از زاگرس بزرگ اگر نگوییم بی‌نظیر، بدون شک کم‌نظیر است اما چند سالی است که عده‌ای از افراد بدون صلاحیت و با رفتارهای غیرکارشناسانه و تهاجمی خود، این موقعیت کم‌نظیر را در معرض تهدید قرار داده‌اند. 

وی افزود: لازم است تا دستگاه‌های دولتی متولی از جمله منابع طبیعی، حفاظت محیط زیست، شبکه بهداشت و درمان و بخشداری‌ها در این رابطه دست به اقدامات کنترلی و حتی پیشگیرانه بزنند. 
ولدبیگی گفت: یادمان باشد که متاسفانه در جریان تراژدی زیست محیطی  ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۵ خورشیدی به‌دلیل وفور تفنگ در دست عوامل نامسئول، تنوع جانوری منطقه اورامان آن‌چنان لطمه‌ای خورد که این زخم کاری بعد از گذشت بیش از نیم قرن، هنوز التیام نیافته است. 

وی افزود: یکی از تبعات منفی و ماندگار آن فاجعه زیست محیطی تربیت نسلی از شکارچیان بود که کماکان حضور مخرب و آسیب‌رسان آن‌ها در منطقه محسوس است. 

ولدبیگی ادامه داد: اکنون هم بدلیل احداث جاده‌های بدون متولی و حتی با متولی اما بدون دغدغه و نیز به‌دلیل وفور خودروهای شاسی‌بلند، تنوع گیاهی کم‌نظیر منطقه در وضعیت مشابه تنوع جانوری در سال‌های دهه ۲۰ و ۳۹ خورشیدی همین قرن، قرار داشته و امکان تکرار چنین فاجعه‌ای به شدت افزایش یافته است. 

وی گفت: چه افراد و چه نهادهایی در بروز و شکل‌گیری این فاجعه دخیل هستند؟ به غیر از افرادی که بنا به مصالح شخصی، اقدام به جاده‌سازی مخصوصا در ارتفاعات می‌کنند، یا نهادها و اداراتی که در ارتفاعات بالاتر از ۲ هزار متر از سطح دریا اقدام به احداث جاده می‌کنند یا افراد و نهادهایی که آگاهانه یا نااگاهانه، اقدام به اجاره دادن چراگاه‌ها و مراتع منطقه کرده و زمینه را برای چرای زودرس فراهم می‌آورند. 

وی اضافه کرد: همچنین می‌توان به کسانی اشاره کرد که با هر دلیل و توجیهی، گیاهان و گل‌های خوراکی را به صورت انبوه جمع‌آوری کرده و در بازارها فصلی اقدام به فروش آن‌ها می‌کنند، یا کسانی که زودتر از موعد و به منظور تفریح و گردش به ارتفاعات و کوهستان‌ها و مراتع رفته و موجب پاکوب شدن زودهنگام گل‌ها و گیاهان می‌شوند، یا کسانی که به بهانه جمع‌آوری گیاهان دارویی بسیاری از گیاهان، درختچه‌ها و گل‌ها را از ریشه درآورده و در واقع نه فقط به تنوع گیاهی آسیب می‌رسانند، بلکه حتی با اقدامات غیرعلمی و غیر پزشکی خود، سلامت شهروندان را هم  به خطر می‌اندازند. 

ولدبیگی تصریح کرد: برای توقف این روند و پیشگیری از انقراض قابل پیش‌بینی انواع گونه‌های گیاهی و آسیب‌رسانی به تنوع گیاهی منطقه باید اقدامات مناسب و قابل اجرا را در شرایط فعلی انجام دهند که تعطیلی جاده‌های بدون متولی رسمی و قانونی در کل منطقه به‌ویژه مناطق مرتفعتوسط دستگاه‌های متولی از جمله اداره راهداری و سازمان‌های حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی، عدم احداث جاده  جدید در  مناطق کوهستانی و مرتفع از جمله این موارد است. 

وی جلوگیری از چرای زودرس در مراتع و جنگل‌های منطقه با راهنمایی و مداخله سازمان مراتع و جنگل‌ها، ممانعت از جمع‌آوری غیر کارشناسی گل‌ها و گیاهان به هر دلیل و بهانه‌ای توسط هر شخص حقیقی و حقوقی، برگزاری کلاس‌های آموزشی برای اقشار مختلف مردم حول محور حفظ تنوع گیاهی و جانوری منطقه توسط دستگاه‌های متولی دولتی و فراهم‌سازی امکان مطالعات علمی و آکادمیک روی تنوع گیاهی منطقه و استفاده از نتایج این مطالعات در فرآیند تغذیه شهروندان و درمان برخی از بیماری‌ها از دیگر راهکارهای پیشگیری از انقراض گونه‌های بهاره خواند. 

مردم پاوه از فروش گیاهان بهاره ارتزاق می‌کنند

حیدر قادری نیز از بهره‌برداران گیاهان کوهی به خبرنگار مرصادنیوز؛ گفت: ما هرساله برای مصرف گیاهان کوهی برای خود و برای همشهریان اقدام به برداشت گونه‌های متنوع خواهیم کرد. 

وی افزود: اکثر گیاهان کوهی این منطقه در کمترین زمان ممکن در میادین شهر به فروش می‌رسند و محلی برای کسب رزق و روزی ما محسوب می‌شود. 

قادری گفت: در برخی موارد که در ارتفاعات کوه‌ها برای برداشت این گیاهان عزیمت می‌کنیم شاهد برداشت بی‌رویه و غیر اصولی گیاهان توسط عده‌ای هستیم که از ریشه اقدام به برداشت آن کرده‌اند در حالی که ما سعی کرده‌ایم این گونه موارد را رعایت کنیم. 

به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ با توجه به خواص غذایی و دارویی گیاهان بهاره و احتمال انقراض این گونه‌ها به دنبال برداشت‌های بی‌رویه، انجام اقدامات پیشگیرانه در این راستا ضروری است چه اینکه زنگ خطر آن به صدا درآمده است.