عزیز مصطفایی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ با اشاره به پیشینه صنعت جولایی اظهار داشت: جولایی یا همان «پاچال»، یکی از صنایع دستی سنتی و اصیل مردم اورامانات است؛ صنعتی بومی که ریشه در سبک زندگی، باورها و نیازهای این منطقه کوهستانی دارد و از گذشته تاکنون بخش مهمی از هویت فرهنگی آن را شکل داده است.

وی افزود: واژه «پاچال» که در میان مردم اورامان رواج بیشتری دارد، به محل یا کارگاهی اطلاق می‌شود که در آن با دستگاه‌های بافندگی سنتی، پارچه‌های ساده و پرکاربرد بافته می‌شود. مردمان اورامانات با استفاده از نخ‌های پشمی یا پنبه‌ای، لباس‌های محلی، روانداز، زیرانداز و دیگر لوازم معیشتی را با مهارت خاصی در پاچال‌ها تولید می‌کردند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان پاوه گفت: در زبان کُردی «جولا» به معنای تحرک و جنب‌ و جوش است و نام این کارگاه نساجی را به دلیل جنب‌ و جوش زیاد بافنده در هنگام بافت بر آن نهاده‌اند، جولایی بافته‌هایی شامل جانمازی، رختخواب‌پیچ، پارچه لباس سنتی مردان کُرد را در خود جای داده است.

وی گفت: جولایی برای اورامانی‌ها تنها یک شغل نبود؛ بلکه نوعی شیوه زندگی و بخشی از پیوست فرهنگی و اجتماعی آن‌ها به شمار می‌رفت. جولابافان که اغلب مردان خانواده بودند، در پاچال‌های چوبی کوچک اما پرکار، روز خود را با آوای یکنواخت دستگاه بافندگی و نظمی دل‌نشین می‌گذراندند. این صنعت معمولاً به‌صورت نسل‌ به‌ نسل منتقل می‌شد و هر خانواده‌ای در آن دستی داشت.

مصطفایی ادامه داد: آنچه پاچال‌های اورامانات را متمایز می‌سازد، سادگی، اصالت و کارکرد عمیق آن‌ها در بستر زندگی بومی است. برخلاف صنایع لوکس یا تجملی، تولیدات جولایی کاملاً متناسب با نیازهای معیشتی، شرایط اقلیمی و سبک زندگی مردم منطقه طراحی می‌شدند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان پاوه با اشاره به جایگاه اجتماعی پاچال‌ها گفت: در گذشته، پاچال‌ها فقط محل کار نبودند؛ بلکه پایگاهی برای تبادل اخبار، گفتگوهای روزمره و حتی انتقال سنت‌ها بودند. جولاباف نه‌فقط یک صنعتگر، بلکه حافظ سنت و راوی خاطرات نسل‌ها بود.

مصطفایی افزود: با وجود جایگاه فرهنگی این صنعت، امروزه متأسفانه با گسترش زندگی صنعتی، جولایی در حاشیه قرار گرفته و تنها در برخی از روستاهای اورامانات همچون نوسود، نودشه، هجیج و دیگر مناطق کوهستانی، بقایای آن دیده می‌شود. دستگاه‌های سنتی بسیاری خاموش شده‌اند یا در انباری‌ها خاک می‌خورند.

وی خاطرنشان کرد: احیای جولایی به‌عنوان یک میراث ناملموس فرهنگی، نه‌تنها به حفظ هویت اصیل اورامان کمک می‌کند، بلکه می‌تواند در ایجاد اشتغال بومی، تقویت اقتصاد محلی و حتی جذب گردشگر فرهنگی مؤثر باشد. پیشنهاد می‌شود نهادهای فرهنگی و متولیان میراث، برنامه‌هایی برای آموزش، نمایشگاه‌های منطقه‌ای و حمایت از فعالان بومی این عرصه تدوین کنند.

انتهای خبر/