علیرضا مرادی‌بیستونی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: بازار تاریخی کرمانشاه یکی از کهن‌ترین بازارهای ایران و نماینده‌ای از شکوه معماری، فرهنگ و اقتصاد گذشته این شهر است.

کارشناس پژوهشی اداره‌کل میراث فرهنگی استان کرمانشاه افزود: شالوده این بازار به دوره زندیه بازمی‌گردد و در دوران قاجار به شکل کامل و امروزی خود رسید. 

وی افزود: بازار کرمانشاه با ساختار ویژه‌اش که شامل هفده راسته اصلی است نه‌تنها مکانی برای دادوستد و تجارت بود، بلکه مکانی فرهنگی، اجتماعی و مذهبی محسوب می‌شد که در طول تاریخ جایگاه مهمی در زندگی مردم این شهر داشته است.

مرادی‌بیستونی گفت: بازار کرمانشاه در آغاز، به صورت چند بازارچه کوچک و پراکنده شکل گرفته بود، اما در دوره زندیه پایه‌ریزی آن آغاز شد. در دوره قاجار، بازار با توسعه و ساماندهی بیشتری روبه‌رو شد و به مرور زمان این بازارچه‌ها به یک بازار منسجم و گسترده تبدیل شدند.

وی تصریح کرد: هر راسته در این بازار به حرفه و صنفی خاص اختصاص داده شده بود که می‌توان به بازار بزازها (پارچه‌فروشان)، بازار مسگرها (ظرف‌سازان مسی) و پشم‌فروشان اشاره کرد.

مرادی‌بیستونی بیان کرد: این نظم و ترتیب، کاربری بازار را ارتقا داده و آن را به قطبی برای تجارت و کسب‌وکارهای مختلف تبدیل کرده بود.

وی افزود: معماری بازار کرمانشاه به گونه‌ای است که هنوز زیبایی‌های سنتی و اصالت خود را حفظ کرده است، پایه‌ها و دیوارهای این بازار از آجر ساخته شده‌اند و گنبدهای آجری که بر فراز برخی از حجره‌ها و راسته‌ها قرار دارد، به عنوان نمادهای معماری اصیل ایرانی و سنتی شناخته می‌شوند.

این کارشناس پژوهشی اداره‌کل میراث فرهنگی استان کرمانشاه گفت: این گنبدها علاوه بر زیبایی، وظیفه ایجاد تهویه و تنظیم دمای فضای داخلی بازار را در روزهای گرم تابستان و سرد زمستان بر عهده داشتند. 

وی خاطرنشان کرد: سقف‌های بلند و قوس‌دار نیز علاوه بر تهویه طبیعی، روشنایی لازم را برای فضای داخلی بازار فراهم می‌کردند، در طول مسیر بازار، حمام‌های عمومی و کاروانسراها به عنوان بخش‌هایی جدایی‌ناپذیر از ساختار بازار ساخته شده‌اند.

مرادی‌بیستونی افزود: این کاروانسراها برای مسافرانی که از راه‌های دور و نزدیک به کرمانشاه می‌آمدند، محل استراحت و نگهداری کالاهایشان بودند و به همین دلیل بازار کرمانشاه به نقطه‌ای مهم برای تبادل کالا و فرهنگ تبدیل شده بود.

وی گفت: راسته‌های مختلف بازار کرمانشاه هرکدام بر اساس نوع فعالیت و صنفی که در آن زمان رایج بوده‌اند، شکل گرفته‌اند به عنوان مثال: راسته بزازها مکانی برای خرید و فروش پارچه‌های متنوع از جمله پارچه‌های محلی و پارچه‌های وارداتی بود.

مرادی‌بیستونی ادامه داد: بازار مسگرها به صنف مسگران اختصاص داشت که ظروف و ابزارهای مسی تولید می‌کردند و به فروش می‌رساندند، راسته ادویه‌فروشان بخشی از بازار اسلامی بود که صنف ادویه‌فروشان در آن فعال بودند در این بخش ادویه‌ها و محصولات گیاهی و دارویی محلی و وارداتی به فروش می‌رسیدند.

وی گفت: راسته چرم‌سازان مکانی برای تولید و فروش محصولات چرمی همچون کفش، کیف و سایر محصولات چرمی بود که توسط صنف چرم‌سازان و سراجان اداره می‌شد.

مرادی‌بیستونی گفت: در این بازار، صنوف دیگری همچون صحافان (کتاب‌فروشان)، زرگران (طلافروشان)، قنادان (شیرینی‌فروشان) و سایر مشاغل نیز حضور داشتند که هر کدام در راسته‌ای خاص مستقر بودند و به نیازهای مختلف مشتریان پاسخ می‌دادند این بازار تا سال‌های متمادی، هسته اصلی فعالیت‌های اقتصادی و دادوستد در کرمانشاه بود.

این پژوهشگر میراث فرهنگی استان کرمانشاه افزود: بازار کرمانشاه نه تنها مرکز اقتصادی بلکه مکانی برای تجمعات اجتماعی، مذهبی و فرهنگی مردم نیز بود.پ در این بازار، تعاملات اجتماعی و فرهنگی بین مردم صورت می‌گرفت و بسیاری از تصمیمات اجتماعی و حتی سیاسی نیز در دل حجره‌های این بازار و گفت‌وگوهای بازاریان رقم می‌خورد.

وی خاطرنشان کرد: پیش از انقلاب، با توسعه شهر و ایجاد خیابان‌های جدید همچون خیابان مدرس و خیابان آیت‌الله جلیلی، بازار کرمانشاه دچار تغییرات و گسستگی‌هایی شد، این خیابان‌ها که بافت یکپارچه بازار را قطع کردند، باعث شدند که برخی از راسته‌ها و حجره‌ها از یکدیگر جدا شوند و بازار به چند بخش تقسیم شود.

مرادی‌بیستونی گفت: در دهه‌های اخیر و به ویژه پس از ثبت ملی بازار کرمانشاه توسط سازمان میراث فرهنگی، طرح‌های مرمت و بازسازی گسترده‌ای برای حفظ و احیای این اثر ارزشمند انجام شد. در جریان مرمت، بخش‌های مختلفی از جمله راسته بزازها، راسته میدان وزیری و حجره‌های قدیمی دوباره احیا شدند. همچنین، مساجد و بناهای مذهبی که در طول مسیر بازار قرار داشتند، بازسازی شدند تا حال و هوای قدیم و اصالت این بازار را بازگردانند.

انتهای خبر/