محوطه تاریخی و فرهنگی بیستون یک سایت تاریخی و باستان‌شناسی مربوط به دوره‌های گوناگون تاریخی پیش از اسلام، پس از اسلام و همچنین دوره پیشاتاریخی است؛ محوطه تاریخی و فرهنگی بیستون در دامنه کوه بیستون در شهر بیستون و در کنار راه باستانی و کهن کرمانشاه به همدان جای گرفته‌است.

بیستون به‌عنوان بزرگ‌ترین‌ سنگ‌نبشته جهان از جمله آثار تاریخی مربوط به دوره هخامنشیان است که در حدود سال ۵۲۰ پیش از میلاد ساخته شده است.

کوه بیستون یکی از کوه‌های کوهستان پرآو است که در نزدیکی شهر بیستون و ۳۲ کیلومتری شرقی شهر کرمانشاه جای گرفته‌است؛ دیواره بیستون که سنگ‌نبشته بیستون بر روی آن کنده‌کاری شده با بلندای یک‌هزار و ۲۰۰ متر و پهنه‌ای بیش از ۵ هزار متر، از مهم‌ترین عوامل جذابیت این محوطه برای ساخت آثار تاریخی بوده‌ و مرتفع‌ترین دیواره ایران و پنجمین دیواره مرتفع جهان است.

بیستون یکی از مهم‌ترین اسناد تاریخی در زمان هخامنشیان است که به نمایش شرح پیروزی داریوش در مقابل گئومات مغ و در نهایت به بند کشیدن یاغیان می‌پردازد اما بیستون تنها شامل سنگ‌نبشته نیست بلکه در این محوطه، آثار تاریخی بی‌شماری وجود دارد که متعلق به دوره‌های مختلفی از پیش از اسلام و پس از آن است. 

در حال حاضر ۲۸ اثر تاریخی این ناحیه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند که هرکدام جذابیت خاصی برای بینندگان دارد و هرساله گردشگرانی از سراسر کشور و حتی توریست‌های بسیاری از کشورهای خارجی جذب کرده است.

آثار تاریخی این ناحیه باستانی شامل نمایشگاه مادی از دوره مادها، غار مرخر و غار شکارچیان از دوره پیش از تاریخ، نقش‌‌برجسته و کتیبه بیستون از دوره هخامنشیان، سنگ‌ بلاش، کاخ بیستون، تندیس هرکول از دوره سلوکیان، نقش مهرداد اشکانی از دوره اشکانیان، سنگ‌نگاره گودرز از دوره اشکانیان، پل ساسانی و بنای ساسانی از دوره ساسانیان، فرهادتراش، کاروان‌سرای ایلخانی از دوره ایلخانیان، پل بیستون از دوره صفویه، کاروان‌سرای شاه عباسی و کتیبه علی‌خان زنگنه است.