مهرداد توکلی در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: طی پنج دهه گذشته، جمهوری اسلامی ایران در برابر تحریم‌ها، فشارهای خارجی و پروژه‌های متعدد براندازی، نه‌تنها تاب‌آوری نشان داده بلکه به بازیگری راهبردی در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شده است.

این استاد دانشگاه و پژوهشگر عرصه رسانه، این پایداری را ذیل مفهوم «مقاومت هوشمند» تحلیل می‌کند؛ رویکردی که ضمن حفظ ثبات داخلی، به الگویی الهام‌بخش برای ملت‌های معترض به نظم سلطه‌محور جهانی بدل شده است.

شکل‌گیری هویت ترکیبی بر بستر ایدئولوژی و تمدن

توکلی گفت: پیوند میان ایدئولوژی اسلامی و مؤلفه‌های ‌های تمدنی ایران‌زمین، پس از انقلاب اسلامی، بستری فراهم کرد تا جمهوری اسلامی، هویتی دوگانه اما هم‌افزا خلق کند: تکیه‌گاه بر «امت اسلامی» در کنار افتخار به «تمدن ایرانی». این هویت، طبق اصل ۱۵۴ قانون اساسی، بنیانی برای گفتمان مقاومت شده و نقش کلیدی در مشروعیت‌بخشی به ساختار قدرت و تقویت انسجام ملی ایفا کرده است.

این استاد دانشگاه و پژوهشگر عرصه رسانه خاطرنشان کرد: این فرآیند را با تکیه بر نظریه «سازه‌انگاری» الکساندر ونت تبیین می‌کند؛ جایی که رفتار بازیگران بین‌المللی تابع ادراکات هویتی، نه صرفاً منافع مادی، دانسته می‌شود.

وی، ساختار تصمیم‌گیری در جمهوری اسلامی را در برابر بحران‌هایی مانند فروپاشی موصل یا ناآرامی‌های داخلی، به‌مراتب سریع و منسجم ارزیابی کرد و گفت: نقش نهادهایی چون ولایت فقیه و شورای عالی امنیت ملی را در حفظ انسجام استراتژیک، محوری است به عنوان مثال شکل‌گیری حشدالشعبی در عراق در پی تهدید داعش، یکی از نمودهای چابکی تصمیم‌گیری در سیاست خارجی ایران بوده است.

بازدارندگی چندلایه؛ از موشک تا فضای سایبری

توکلی به توسعه سامانه‌هایی چون «خرمشهر» و «سومار» و نیز شبکه‌های مقاومت منطقه‌ای از لبنان تا یمن اشاره کرد و افزود: توازن تهدید به نفع ایران تغییر کرده و همچنین تأسیس فرماندهی سایبری سپاه نقطه عطفی در ورود ایران به جنگ‌های ترکیبی و نبردهای اطلاعاتی مدرن است.

اقتصاد مقاومتی و فناوری بومی؛ از نفت تا نانو

وی همچنین به کاهش وابستگی بودجه کشور به نفت به‌عنوان شاخصی از تاب‌آوری اقتصادی یاد کرد و گفت: رشد فناوری‌های بومی همچون پیشرفت در نانو و خودکفایی در تولید دارو نیز بخشی از مدل توسعه پایدار در دل تحریم است.

این استاد دانشگاه و پژوهشگر عرصه رسانه همچنین توافق بلندمدت ایران و چین را نمونه‌ای از عبور از نظم مالی غرب و گشایش در مسیر کریدورهای غیردلاری معرفی می‌کند.

از روایت‌سازی رسانه‌ای تا عمق اجتماعی مقاومت

توکلی بر نقش رسانه‌های فراملی مانند العالم و پرس‌تی‌وی در شکل‌دهی به گفتمان مقاومت تأکید کرد و افزود: کارکرد آن‌ها در چارچوب نظریه کنش ارتباطی هابرماس، ابزاری برای تقویت سرمایه اجتماعی داخلی و اقناع بین‌المللی است. به باور او، پیوند ساختاری میان فرهنگ ایثار، مشارکت اجتماعی و تشکل‌هایی چون بسیج، پشتوانه‌ای کم‌نظیر برای مقاومت پایدار فراهم کرده است.

مقاومت، دیپلماسی و سناریوهای آینده

وی با رد نگاه تقلیل‌گرایانه به مذاکره، آن را بخشی از «مقاومت هوشمند» معرفی می‌کند، مشروط بر آن‌که با حفظ اصول و منافع ملی همراه باشد. مذاکره در نگاه توکلی، ابزاری برای تکمیل قدرت نرم در شرایط تثبیت بازدارندگی سخت است.

توکلی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر مدل مقاومت هوشمند، نه‌تنها توانسته بر چالش‌های سخت فائق آید، بلکه به الگویی نو برای ملت‌هایی بدل شده که خواهان رهایی از نظم سلطه‌گر جهانی‌ هستند.

انتهای خبر/