عزیز مصطفایی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: سیاچَمانه یکی از کهن‌ترین و اصیل‌ترین گونه‌های موسیقی کُردی در منطقه اورامانات است که در تار و پود زندگی مردم این ناحیه تنیده شده و به‌عنوان آئینه‌ای تمام‌نما از روح، احساس و فرهنگ آن‌ها شناخته می‌شود.

این پژوهشگر و دانش‌آموخته دکترای مردم‌شناسی افزود: این موسیقی کهن، آمیخته با طبیعت، عشق، اندوه و امید است و نقش انکارناپذیری در شکل‌گیری هویت فرهنگی اورامانات ایفا می‌کند. سیاچمانه نه‌تنها یک آوای هنری، بلکه بخشی از زیست بوم مردمان کوه‌نشین غرب ایران است.

وی تصریح کرد: سیاچمانه تنها یک موسیقی محلی نیست؛ این آوا، نماد هویت، عشق و حافظه تاریخی مردم اورامانات است و حفاظت از آن، پاسداشت یک فرهنگ زنده و پویاست.

مصطفایی با اشاره به ریشه واژگانی این نام افزود: «سیاچمانه از ترکیب دو واژه «سیا» به‌معنای سیاه و «چمان» به‌معنای چشم‌ها گرفته شده و در خود بار معنایی عمیقی دارد. این نام، تصویری شاعرانه از چشمان عاشقانه و اندوهگین را تداعی می‌کند که با لطافت خاصی در دل موسیقی جاری است.

وی در ادامه گفت: این گونه آوازی معمولاً بدون ساز و با صدای خالص خواننده اجرا می‌شود. همین سادگی اجرا باعث می‌شود تا سیاچمانه با کمترین امکانات، بیشترین تأثیر را بر دل شنونده بگذارد و عواطف انسانی را به‌گونه‌ای مستقیم و بی‌واسطه منتقل کند.

به گفته مصطفایی، مضامین سیاچمانه عموماً عاشقانه و تغزلی است و ارتباطی تنگاتنگ با طبیعت و زندگی روزمره دارد. سادگی و صداقت این موسیقی، آن را به زبانی جهانی برای بیان احساسات انسان تبدیل کرده است؛ زبانی که نیاز به ترجمه ندارد و مستقیماً با جان مخاطب سخن می‌گوید.

این دانش‌آموخته دکترای مردم‌شناسی همچنین با اشاره به نقش خوانندگان این سبک موسیقایی، افزود: سیاچمانه‌واچ‌ها، یا همان اجراکنندگان این نغمه‌ها، حاملان اصلی این میراث کهن هستند. هنرمندانی همچون عثمان هورامی و جمیل نوسودی، با اجراهای اصیل خود سهم مهمی در ماندگاری این هنر ارزشمند داشته‌اند.

وی ادامه داد: اورامانات که به‌دلیل معماری پلکانی، آئین‌‌های خاص، زبان کُردی و پیشینه تاریخی‌اش در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده، خاستگاه اصلی سیاچمانه است. این موسیقی، بخشی از میراث ناملموس منطقه به شمار می‌رود و بازتابی از تاریخ، جهان‌بینی و فرهنگ مردم این ناحیه است.

مصطفایی افزود: در کنار سیاچمانه، موسیقی‌هایی چون هوره و مور نیز از دیگر آواهای ریشه‌دار در فرهنگ کُردی هستند که نیازمند توجه جدی و حمایت برای حفظ و ترویج‌اند. این نغمه‌ها، نه فقط روایتگر گذشته‌اند، بلکه پُلی برای فهم عمیق‌تر از احساسات انسانی هستند.

وی با تأکید بر اهمیت حفاظت از این آثار فرهنگی گفت: برای پاسداشت این سرمایه‌های ارزشمند، باید اقداماتی چون مستندسازی، آموزش به نسل جوان، برگزاری جشنواره‌های تخصصی و معرفی در سطح ملی و جهانی در دستور کار قرار گیرد.

انتهای خبر/