به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ شادی و نشاط از جمله نیازهای روحی و روانی انسان است که در جنبه‌های مختلف حیات وی ایفای نقش می‌کند؛ امّا همیشه این سئوال ذهن افراد را به خود مشغول داشته که آیا محتوا و قالب شادی با روح دین و فطرت انسانی سازگار است؟ و آیا هر نوع شادی و نشاطی مورد موافقت شرع است؟ و آیا قرآن در این رابطه به نیازهای روانی انسان نیز توجه کرده است یا خیر؟ 

قرآن کریم، به‌عنوان کتاب هدایت بشر، با درک عمیقی از فطرت انسان، به نیازهای روحی و جسمی او پاسخ داده است؛ یکی از این نیازهای فطری، جستجوی شادی و نشاط است که قرآن نیز به اهمیت آن اذعان کرده و آیات متعددی را به این موضوع اختصاص داده است. 

اساس تعالیم آسمانی، در زندگی جاودان و ابدی انسان، نشان می‌دهد که شادی مطلوب جز در پرتو دینداری، تحقق نخواهد یافت؛ در تعالیم قرآنی، دینداری مصداق شادی مطلوب بیان شده است و علاوه بر آن، این موضوع به صورت دقیق، جامع و کامل، هماهنگ با تمام ابعاد زندگی انسان و منطبق با خواسته‌های فطری او جهت نیل به سعادت دنیا و آخرت طراحی شده است. 

با مراجعه به آیات و روایات معلوم شده است قرآن بستر اعتدال‌گرایانه‌ای را در خصوص غم و شادی برای مخاطبان خود فراهم کرده است. 

شادی توأم با اهداف الهی مورد تأیید قرآن است

مجتبی بیگلری در گفتگو با خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: یکی از نیازهای اساسی و فطری انسان، شاد زیستن است؛ چرا که انسان فطرتاً از غم و اندوه گریزان و به سرور و نشاط تمایل دارد و در این راستا به طور قطع، اسلام که دینی فطری و تأمین‌کننده نیازها و صلاح دنیا و آخرت انسان است نه‌تنها مخالف شادی و فرح نیست، بلکه حامی و پشتیبان آن نیز است. 

این استاد دانشگاه افزود: در قرآن و روایات شادی جایگاه خاصی دارد و به گونه‌های مختلف مورد تأیید قرار گرفته است؛ اما نه شادی عبث و بیهوده بلکه شادی توأم با اهداف الهی که وسیله‌ای جهت رسیدن انسان به کمال الهی محسوب شود. 

وی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین عوامل شادمانی، باورهای دینی است؛ امام صادق (ع) می‌فرماید: اگر مردم می‌دانستند که شناخت خدا چه فضیلتی دارد، به آنچه خدا از شکوفه زندگی دنیا و نعمت آن در اختیار دشمنان نهاده، چشم نمیدوختند و دنیای آن‌ها، نزدشان از آنچه بر آن پا می‌هند، کمتر بود و بی‌گمان، از شناخت خدا، بهره‌مند می‌شدند. 

بیگلری بیان داشت: دین اسلامی که بر پایه رأفت و مهربانی و وفق و مدارا است و جز به سعادت دنیا و آخرت انسان نمی‌اندیشد مگر ممکن است به شادی و شاد زیستن انسان توجه نکرده باشد. 

این استاد دانشگاه با استناد به آیه شریفه «أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»، ایمان را یکی از مهم‌ترین عوامل شادمانی برشمرد؛ و گفت: ایمان به خداوند، آرامش قلبی و اطمینانی را به همراه می‌آورد که تمامی دغدغه‌ها و نگرانی‌های روحی را فرو می‌نشاند؛ همچنین، به نقل از پیامبر اکرم (ص) خداوند حکیم، آسایش و شادمانی را در یقین و خرسندی قرار داده و غم و اندوه را در شک و ناخرسندی. 

وی خاطرنشان کرد: ایمان و اعتقاد به حکمت الهی و صلاحی که خداوند برای انسان در نظر گرفته است، به انسان این قدرت و امکان را می‌دهد که او را در دوران درد و رنج یاری کند: «قُلْ مَنْ یُنَجِّیکُمْ مِنْ ظُلُماتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعاً وَ خُفْیَةً لَئِنْ أَنْجانا مِنْ هذِهِ لَنَکُونَنَّ مِنَ الشَّاکِرینَ قُلِ اللَّهُ یُنَجِّیکُمْ مِنْها وَ مِنْ کُلِّ کَرْبٍ ثُمَّ أَنْتُمْ تُشْرِکُون» این گونه می‌توان گفت که مایه نجات حقیقی و آرامش قلوب و رسیدن به شادی واقعی، مسئله ایمان است که با ذکر و یاد دائمی خداوند حاصل می‌شود. 

شادی زیرمجموعه کارهای شایسته و اخلاق پسندیده است

اعظم فرجامی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: هرگاه انسان به آینده امید داشته باشد، در خود احساس سبک‌بالی و آسودگی می‌کند و ملالت، خستگی فکر و شکست، او را آزار نمی‌دهد؛ یکی از راه‌های مهم کسب شادی، کنار آمدن با مشکلات و رضایت‌مندی از مقدرات الهی است. 

این استاد دانشگاه افزود: از عوامل شادمانی که در زیر مجموعه کارهای شایسته و اخلاق پسندیده قرار می‌گیرد، همان رفتارهای شایسته‌ای است که قرآن و روایات به آن اشاره دارد، خداوند در آیه ۱۱۲ قرآن کریم می‌فرماید: «بَلی مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُون»؛ در آیه ۹۷ سوره نحل آمده است: «مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما کانُوا یَعْمَلُون». 

وی افزود: خدمت به مستضعفان و محرومان جامعه یکی از شیرین‌ترین عبادت‌ها محسوب می‌شود و افراد جامعه اسلامی موظف هستند برای رضای خدا و کم کردن بار غم از دوش یتیمان و بیچارگان بی‌ریا و بدون منت نهادن و به صورت ناشناس که نشان از تبلور نوع دوستی و مهرورزی است به آن‌ها کمک کنند و روز به روز بر گسترش فعالیت‌های خود در این زمینه که سرشار از مهر و عاطفه است بیفزایند، امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: نیکوترین زندگی، از آن کسی است که مردم در سایه فضیلت او زندگی کنند. 

این استاد دانشگاه عنوان کرد: خدمت بدون منت تنها می‌تواند از یک اخلاص و نیت پاک بلند شود و در نتیجه آن می‌توانیم بروز محبت‌ها و شادی‌های فردی و اجتماعی را ببینیم؛ از آن جایی که شادی و سرور برای انسان مطلوب است و آثار و برکات بسیاری دربر دارد، توجه به اسباب سرور و شادی از جمله شوخی نیز مطلوب است، هرچند که در اسلام، آنچه پسندیده است حفظ تعادل و اعتدال به ویژه در رفتار است همان‌گونه که پیامبر (ص) فرموده‌اند که: «من شوخی می‌کنم و جز حق چیزی نمی‌گویم.»؛ امام صادق (ع) در بیان صفات مؤمن می‌فرمایند: «هیچ مؤمنی نیست مگر اینکه در او دعابه باشد» راوی سؤال کرد دعابه چیست؟ حضرت فرمودند: «مزاح». 

وی ادامه داد: یکی دیگر از عوامل شاد زیستن تبسم و لبخند است؛ پیشوایان دین به خصوص پیامبر اکرم (ص) خنده‌رو بودند؛ در روایتی آمده است: رسول خدا (ص) هنگام سخن گفتن تبسم می‌کرد؛ البته خندیدن باید به گونه‌ای باشد که شخصیت انسان آسیب نبیند و با وقار و متانت در تضاد نباشد در این صورت، خنده، به موقع و متعادل خواهد بود؛ امام علی (ع) در توصیف پرهیزکاران می‌فرماید: اگر کسی بخندد، صدایش به قهقهه بلند نمی‌شود؛ بنابراین خنده از عوامل مهم شادی‌آفرین است که برای شادی نشاط لازم و مفید است. 

فرجامی عنوان کرد: از جمله راهکارهایی که باعث می‌شود حزن و اندوه از دل انسان زدوده شود، نیکی به دیگران و پرداخت زکات و صدقه است؛ خداوند متعال در قرآن کریم در آیه ۲۷۷ می‌فرماید: «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ». 

وی به دیگر عوامل شادی اشاره کرد و گفت: انجام کارهای نیک، شادی و انبساط روحی برای فرد نیکوکار به وجود می‌آورد، این شادی باعث می‌شود نگرانی و غم‌هایی که در آن فرد وجود داشته، کمتر احساس شود؛ لذا می‌توان این گونه استنباط کرد که کمک به دیگران و انجام کارهای نیک، نوعی داروی آرام کننده برای آلام روحی انسان است. 

این استاد دانشگاه در پایان گفت: از دیگر عوامل شادی آفرین تلاش انسان در راستای به دست آوردن رزق و روزی است و چه بسا، کوشش در جهت کسب مال، خود تفریح محسوب شود؛ باید دانست که رزق و روزی به دست خداوند است و به هر کس که بخواهد و بنا به مشیت خود، عطا خواهد کرد. 

به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ برای مدیریت غم و شادی آنچه که مسلم است این است که شادی افراد صرفاً با فراهم آوردن رفاه مادی و امکانات زندگی برای آن‌ها محقق نمی‌شود چرا که شادی مطلق از درون خود فرد آغاز می‌شود که قسمت اعظم آن در روابط توأمان فرد با خدا شکل می‌گیرد و مابقی در روابط فرد با دیگران و محیط قرار دارد. 

قرآن شادی‌هایی را تأیید کرده و در مواردی دیگر انسان را از برخی امور باز داشته است که باعث شادی شده اما عواقب سویی را به همراه خواهد داشت. 

انتهای خبر/