سید محمودرضا شمس‌ دولت‌آبادی در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ با اشاره به اهمیت سطوح مختلف منافع ملی در روابط بین‌الملل اظهار داشت: در جهان کنونی، منافع ملت‌ها و کشورها دارای سطوح و درجات گوناگونی از اهمیت هستند که هر یک اقتضائات و ابزارهای خاص خود را برای حفاظت و پیگیری می‌طلبد.

این عضو هیأت علمی دانشگاه دفاع ملی افزود: برخی منافع در دسته منافع معمول و روزمره طبقه‌بندی می‌شوند، برخی در شمار منافع ضروری قرار دارند که زندگی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی یک ملت به آن‌ها گره خورده است، و گروهی دیگر تحت عنوان منافع رقابتی، نقش مهمی در جایگاه منطقه‌ای و جهانی کشورها ایفا می‌کنند. اما در این میان، آن‌چه اهمیت راهبردی و تعیین‌کننده دارد، منافع حیاتی ملت‌هاست.

وی گفت: منافع حیاتی از جنس موجودیت و هویت ملی هستند. به عبارت دقیق‌تر، منافع حیاتی، منافع مرتبط با علّت وجودی یک ملت و یک نظام سیاسی‌اند که سه محور اصلی را شامل می‌شود: دفاع از تمامیت ارضی و سرزمین، صیانت از استقلال سیاسی و مقابله با سلطه و حفاظت از ارزش‌های متعالی و اساسی نظام. 

این عضو هیأت علمی دانشگاه دفاع ملی  بیان کرد: هرگاه این سه محور مورد تهدید قرار گیرند، کشورها بر اساس اصول پذیرفته‌شده در حقوق بین‌الملل و همچنین بر مبنای قوانین اساسی خود، این اختیار و بلکه این تکلیف را دارند که برای دفاع از خود حتی وارد تقابل نظامی شوند.

شمس‌ دولت‌آبادی با تأکید بر لزوم تفکیک روش‌های مواجهه با انواع منافع ملی گفت: باید بین انواع منافع و نحوه دفاع از آن‌ها تمایز قائل شد. منافع معمول را می‌توان از طریق گفتگو، دیپلماسی و تعاملات دوجانبه یا چندجانبه پیگیری کرد. منافع رقابتی نیز از طریق توسعه حوزه نفوذ، ارتقای قدرت نرم، و بهره‌گیری از توان اقتصادی، فرهنگی و رسانه‌ای قابل تأمین هستند. اما هنگامی که صحبت از منافع حیاتی به میان می‌آید، دیگر جای مذاکره و ملاحظه نیست؛ چرا که بقای کشور و اساس نظام در گرو صیانت از این منافع است.

وی تصریح کرد: دشمنان ملت ایران در سال‌های گذشته با خطاهای راهبردی، تلاش داشتند جمهوری اسلامی ایران را در وضعیت مبهم و فرسایشی «نه جنگ و نه صلح» قرار دهند؛ وضعیتی که بیش از هر چیز به نفع سلطه‌طلبان و مداخله‌گران بین‌المللی است. نمونه تاریخی این شرایط را می‌توان در دوران اشغال ایران در جنگ جهانی دوم مشاهده کرد؛ زمانی که بلاتکلیفی سیاسی و نبود تصمیم‌گیری قاطع، منجر به ورود بیگانگان به خاک کشور شد. در چنین وضعیتی، مردم و نیروهای مؤثر در کشور نمی‌دانند که باید بجنگند یا منتظر بمانند، و همین خلأ تصمیم، راه را برای تضعیف حاکمیت و نادیده‌گرفتن ارزش‌ها باز می‌کند.

شمس‌ دولت‌آبادی ادامه داد: این وضعیتِ مخاطره‌آمیز، امروز نیز در برخی کشورهای عربی منطقه از جمله در آسیای جنوب غربی، خلیج فارس و دیگر کشورهایی که تحت تأثیر سیاست‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی هستند، مشاهده می‌شود. متأسفانه در این کشورها، فقدان درک درست از اهمیت منافع حیاتی و نبود اراده لازم برای دفاع از آن‌ها، موجب شده است که سلطه بیگانگان استمرار پیدا کند و ملت‌ها در وضعیت انفعال باقی بمانند.

شمس‌ دولت‌آبادی با اشاره به سیاست‌های راهبردی جمهوری اسلامی ایران در حوزه منافع حیاتی اظهار داشت: نظام جمهوری اسلامی ایران از ابتدای شکل‌گیری تاکنون، همواره نشان داده است که در برابر تهدید منافع حیاتی، نه‌تنها رویکردی منفعلانه ندارد، بلکه با قاطعیت از اصول و خطوط قرمز خود دفاع می‌کند. در طول بیش از چهار دهه گذشته، موارد متعددی وجود داشته است که جمهوری اسلامی ایران از طریق اقدامات بازدارنده، پیام‌های هشدارآمیز و حتی پاسخ‌های عملی، به دشمنان این پیام را منتقل کرده که تعرض به منافع حیاتی جمهوری اسلامی، بی‌پاسخ نخواهد ماند.

وی افزود: یکی از جلوه‌های روشن این سیاست اصولی را می‌توان در پاسخ‌های ایران به تجاوزات رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای متخاصم مشاهده کرد که از جمله آن‌ها عملیات وعده صادق بود. اقداماتی که گاه در قالب عملیات‌های اطلاعاتی و دفاعی، و گاه به‌صورت واکنش‌های نظامی هدفمند و محدود صورت گرفته‌اند، همگی در راستای بازدارندگی و جلوگیری از استمرار تهدیدها بوده‌اند. هدف اصلی از این اقدامات، ایجاد توازن راهبردی و جلوگیری از آن است که دشمن تصور کند می‌تواند هزینه‌ای پایین برای اقدامات خود متصور باشد.

این استاد دانشگاه دفاع ملی با بیان اینکه گفتمان مقاومت از بطن مردم برخاسته است، تصریح کرد: برخلاف تصور بدخواهان، راهبرد مقاومت و ایستادگی، تنها سیاست نهادهای حاکمیتی نیست، بلکه برگرفته از خواست و اراده ملت ایران است. مردمی که هزینه‌های سنگین دفاع مقدس، تحریم‌ها، تهدیدها و ترورها را با صبر و استقامت تحمل کرده‌اند، اکنون نیز بر حفظ استقلال، عزت، و منافع حیاتی خود پایبندند. این مردمی‌بودنِ مقاومت، بزرگ‌ترین پشتوانه برای استمرار راهبردهای کلان جمهوری اسلامی است.

شمس‌ دولت‌آبادی در ادامه با اشاره به تحولات روزهای اخیر تأکید کرد: عملیات اخیر جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به تجاوزات رژیم صهیونیستی، تجلی عینی همان سیاست اصولی صیانت از منافع حیاتی بود. این اقدام، نه از سر هیجان و واکنش احساسی، بلکه مبتنی بر تحلیل دقیق، محاسبه هزینه‌فایده، و بررسی ابعاد امنیتی، سیاسی و حقوقی صورت گرفت. پیام این عملیات روشن بود: امنیت ملت ایران خط قرمز جمهوری اسلامی است و هرگونه تعرض، با پاسخی قاطع مواجه خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: نکته مهم در این میان، همراهی و همدلی مردم با این اقدام بود. برخلاف تحلیل‌های سطحی رسانه‌های معاند که سعی دارند مردم ایران را در برابر سیاست‌های نظام قرار دهند، مشاهدات میدانی و بازتاب‌های رسانه‌ای داخلی نشان داد که ملت ایران نه‌تنها این اقدام را مشروع و ضروری می‌دانست، بلکه آن را مظهر عزت، اقتدار و صیانت از شرافت ملی خود تلقی کرد. این حمایت مردمی، سرمایه‌ای گران‌سنگ برای ادامه مسیر ایستادگی است.

شمس‌ دولت‌آبادی با اشاره به واکنش‌های بین‌المللی به عملیات اخیر جمهوری اسلامی ایران گفت: واکنش‌های بین‌المللی نسبت به این عملیات، از زوایای مختلف قابل تحلیل است. برخی کشورها که خود در سال‌های گذشته به واسطه سکوت یا حمایت از اقدامات رژیم صهیونیستی، در ظلم به ملت‌های منطقه شریک بوده‌اند، اکنون ژست نگران از تنش و بی‌ثباتی به خود گرفته‌اند؛ در حالی که واقعیت میدانی و افکار عمومی جهان، پیام روشن ایران را درک کرده و حق مشروع جمهوری اسلامی در دفاع از منافع خود را پذیرفته است.

این استاد دانشگاه دفاع ملی افزود: نکته حائز اهمیت آن است که بسیاری از نخبگان و تحلیلگران جهانی نیز اذعان دارند که ایران در عملیات وعده صادق تعادل دقیقی میان پاسخ قاطع و مدیریت بحران برقرار کرد. این اقدام به‌گونه‌ای طراحی شده بود که هم پیام صریحی به دشمن منتقل کند، هم از گسترش دامنه درگیری جلوگیری شود. چنین تدبیری، حاصل تجربه‌های ۴۰ ساله جمهوری اسلامی در مواجهه با تهدیدات و نشانه‌ای از بلوغ سیاسی و نظامی کشور است.

این تحلیل‌گر مسائل سیاسی ادامه داد: ما امروز در موقعیتی قرار داریم که دشمنان ما، به‌ویژه رژیم صهیونیستی، بیش از آنکه توان تحرک نظامی داشته باشند، گرفتار بحران مشروعیت داخلی، اختلافات سیاسی و فشار افکار عمومی هستند. عملیات اخیر، نه‌تنها صهیونیست‌ها را از توهم برتری نظامی خارج کرد، بلکه به آن‌ها یادآور شد که دوران یک‌جانبه‌گرایی و مصونیت از پاسخ، به سر آمده است.

شمس‌ دولت‌آبادی با تأکید بر ضرورت حفظ وحدت ملی در شرایط کنونی اظهار داشت: در این مقطع حساس، آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد، حفظ انسجام ملی، پرهیز از دوقطبی‌سازی، و تقویت امید و اعتماد عمومی است. دشمنان ما، همواره به‌دنبال بهره‌برداری از شکاف‌های داخلی و تضعیف روحیه ملی بوده‌اند؛ اما تجربه نشان داده که هرگاه ملت ایران متحد و همدل در کنار نظام خود ایستاده، تمامی نقشه‌های بدخواهان خنثی شده است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: آینده منطقه، متعلق به ملت‌هایی است که بر عزت، استقلال و مقاومت تکیه کرده‌اند. جمهوری اسلامی ایران، همچنان با اقتدار در مسیر دفاع از منافع مشروع خود گام برمی‌دارد و همان‌گونه که در سال‌های گذشته بارها اعلام کرده، هرگز آغازگر جنگ نخواهد بود؛ اما اگر منافع ملت ایران به خطر افتد، پاسخ آن قاطع، حساب‌شده و کوبنده خواهد بود.

انتهای خبر/