به گزارش خبرنگار شبکه اطلاع رسانی «مرصاد»، جهاد تبیین به معنی روشن‌گری از روی کار علمی و تحقیقی، به‌منظور مقابله‌ با دشمن و وسوسه‌‌های وی دانسته شده است که نخستین‌بار، این اصطلاح را رهبر معظم انقلاب در اردیبهشت‌ سال ۱۳۹۵ به‌کار برد و در آذر سال ۱۴۰۰ به تبیین و بررسی آن پرداخت.

مقام معظم رهبری معتقد است این اصطلاح از وصیت‌نامه امام علی(ع) به حَسَنین(ع) گرفته شده است که در صورت محقق شدن، آثاری مانند «جلوگیری از تحریف»، «حفظ پشتوانه اجتماعی» و «از بین رفتن مشکلات» دارد.

رهبر معظم انقلاب ضمن اشاره به موضوعات نیازمند تبیین واقعی، معتقد است، تبیین این موضوعات باید به‌شیوه الگوهایی مانند پیامبران الهی و امامان شیعه که از پیشگامان جهاد تبیین بوده‌اند، صورت پذیرد تا اخلاق و ادب اسلامی در آن رعایت شود.

طرح این اصطلاح از سوی مقام معظم رهبری در بین اساتید حوزه، دانشگاه و نهادهای اجرایی کشور ایران، دیدگاه‌ها و بازتاب‌هایی را به‌دنبال داشت که انتشار کتابی با عنوان «جهاد تبیین» به زبان فارسی و عربی و شکل‌گیری «قرارگاه جهاد تبیین» در برخی از شهرهای ایران، از جمله‌ آنها است.

به‌منظور بررسی زوایای پیدا و پنهان این حکم شرعی با حجت‌الاسلام والمسلمین میلاد فرهنگیان از طلبه، روحانیون و کارشناسان دینی در حوزه علمیه استان کرمانشاه به گفتگو نشسته‌ایم که در پی می‌آید:

 مرصادنیوز: به نظر شما کلیت «جهاد تبیین» به چه معناست؟

حجت‌الاسلام والمسلمین فرهنگیان: جهاد تبیین از دو واژه «جهاد» و «تبیین» تشکیل شده است جهاد در لغت از واژه جَهَدَه به‌معنای تلاش و کوشش است و از آن جهت که جهاد یک مفهوم عام و واژه‌ای مقدس و دینی است به هرگونه تلاش و کوشش مضاعف در هر عرصه‌ای اطلاق می‌شود.

واژه دوم تبیین است، تبیین نیز همانند جهاد یکی از واژه‌ها و الفاظ قرآنی است که بار‌ها در موضوعات مختلف برای روشنگری و بیان حقایق ذکر شده است که آیه (قَدْ بَیَّنَّا لَكُمُ الْآیاتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ) از جمله آن است.

 مرصادنیوز: تأکید رهبر معظم انقلاب بر جهاد تبیین به چه دلیل است؟

حجت‌الاسلام والمسلمین فرهنگیان: تبیین یکی از مهمترین و اصلی‌ترین وظایف و رسالت انبیای الهی بوده و پیامبران برای بیان حقایق و روشنگری مردم، تبیین را جزو رسالت اصلی خود می‌پنداشتند.

از ابتدای تاریخ بشریت تاکنون دو جریان حق و باطل همواره با هم در تضاد و مقابله بوده و دشمنان نیز به‌دنبال این بودند که با فریب‌کاری و خدعه و نیرنگ، خود را حق و جریان حق را باطل جلوه دهند و مردم و جامعه را به انحراف بکشانند تا بتوانند با این روش به اهداف شوم و پلید خود دست یابند.

ما توانستیم که در میدان نبرد و جنگ، پیروز بر دشمن فائق آئیم و پیروز شویم اما در عرصه تبیین و روایتِ این پیروزی، جنگ روایت‌ها را به دشمن واگذار کرده‌ایم و آنها شکست میدانی خود را پیروزی روایت می‌کنند لذا ضروری است که در عرصه روایت و تبیین بهتر و کاملتر کار کنیم.

واژه جهاد تبیین چند سالی است که توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی وارد ادبیات سیاسی کشور شده است و معظم‌له نیز بر این امر تأکید فراوانی داشته چرا که اگر تبیین در جامعه وجود نداشته باشد به تعبیر ایشان جای شهید و جلاد عوض می‌شود‌.

طبق فرموده رهبر معظم انقلاب جهاد تبیین یک واجب قطعی و فوری است و امروزه بر همه مردم در هر قشری که باشند به‌عنوان یک تکلیف از سوی نائب امام زمان(عج) واجب شده است و باید مردم نسبت به تبیین و بیان وقایع و حقایق در جامعه احساس تکلیف و مسئولیت کنند و اجازه ندهند که دشمنان و جریان باطل برای مردم روایت کنند چرا که اگر چنین باشد قطعاً مغلوب دشمن خواهیم شد و دشمن می‌تواند با فریب و دروغ‌سازی پیروز میدان گردند.

مرصاد نیوز : آیا جهاد تبیین در بین معصومین و اولیای الهی نیز وجود داشته است؟

حجت‌الاسلام والمسلمین فرهنگیان: همان‌طور که اشاره شد تبیین از وظایف اصلی انبیای الهی و معصومین بوده است و موضوع جدیدی نیست، جهاد تبیین تنها با سخنرانی کردن محقق نمی‌شود و این تبیین هم می‌تواند گفتاری باشد هم نوشتاری و اینکه شخص با عمل خود به تبیین بپردازد.

بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) دشمنان با حیله و نیرنگ تلاش کردند که جریان حق را باطل جلوه دهند و قصد داشتند خود را بر مسند خلافت برسانند و به‌عنوان جانشین پیامبر(ص) بر مردم حکومت کنند اما حضرت فاطمه زهرا(س) با فداکاری‌های خود به تبیین حقایق پرداخت و با فدا کردن جان خود و فرزندش در راه ولایت، به مردم فهماند که دشمنان بدنبال چه اهدافی هستند و روایت دشمن را برهم زد‌.

ایام فاطمیه به همه ما شیعیان درس ولایت‌مداری را آموخت و حضرت صدیقه کبری(س) به‌عنوان اولین شهیده راه ولایت به ما فهماند که برای دفاع از ولایت و حفظ اسلام باید جان خود را نیز فدا کرد.

یکی دیگر از شخصیت‌ها، حضرت زینب(س) است وقتی که ایشان وارد شام شد یزید بعد از پیروزی به ظاهر در میدان جنگ جلسه‌ای را تدارک دیده بود که در عرصه روایت و گفتمان هم فاتح شود و می‌خواست به مردم القا کند که خبری از وحی و نبوت و اسلام نیست و بنی هاشم همه‌چیز را به بازی گرفته بودند.

وی برای اینکه حضرت زینب(س) را تحقیر کند سر بریده امام حسین (ع) را در مجلس آورد و با چوب خیزران بر لب و دهان‌ایشان می‌زد در این هنگام حضرت زینب(س) یاد وظیفه‌اش افتاد وظیفه حضرت در آن موقعیت جهاد تبیین و بیان واقعیت‌ها بود و باید با روایتگری خود دشمن را مغلوب می‌ساخت و در واقع حضرت زینب(س) با جملات انقلابی خود صحنه را برای یزید عوض کرد و چهره پلید آنها را نمایان ساخت و نقاب را از چهره منافقانه آنها کنار زد.

 حضرت زینب(س) به‌گونه‌ای حادثه کربلا را روایت کرد که مردم واقعیت را فهمیدند و از روایت‌های دشمن در پیرامونشان دوری جستند.

مرصادنیوز: امروز در جامعه چه موضوعی باید مورد تبیین قرار گیرد؟

حجت‌الاسلام والمسلمين فرهنگیان: دشمنان از صدر اسلام تاکنون همواره به‌دنبال تخریب یا حذف اولیای الهی بوده‌اند و امروزه نیز در جامعه ما دشمنان به‌دنبال تخریب چهره ولی فقیه هستند و می‌دانند که نمی‌توانند ولایت را حذف کنند می‌خواهند که محبوبیت ولایت را در بین مردم از بین ببرند و نورالهی را خاموش کنند و به‌خوبی فهمیده‌اند که چه کسی خیمه اسلام را حفظ کرده است پس ما باید نسبت به این موضوع احساس تکلیف کنیم و مفهوم و جایگاه ولایت را در بین مردم تبیین کنیم و علت تمامی ناکامی‌ها و خنثی‌سازی توطئه‌های دشمنان به برکت ولی فقیه است و به فرموده حضرت علی(ع) کسی که به هنگام یاری ولیّ و رهبر خود بخوابد با لگد دشمن از خواب بیدار خواهد شد!

تمامی اغتشاشات و فتنه‌هایی که بعد از انقلاب تاکنون توسط دشمنان داخلی و خارجی طراحی و در کشور برای سرنگونی نظام مقدس جمهوری اسلامی به اجراء درآمده است به دلیل وجود رهبری داعیانه و حکیمانه مقام معظم رهبری در کشور ناکام ماندند و دشمن نیز بار‌ها رهبری را علت شکست‌های خود در ایران دانسته‌ است.

مرصادنیوز: نقش رسانه در جهاد تبیین چیست؟

حجت‌الاسلام والمسلمين فرهنگیان: در جامعه امروزی رسانه جزو لاینفک زندگی ما مردم شده است به تعبیری رسانه با زندگی ما عجین شده است و نقش بسیار مهمی را در زندگی‌ ایفا می‌کند تا جایی که جریان‌ساز بودن رسانه در جامعه غیر قابل انکار است.در شرایط کنونی رسانه خط مقدم است و فعالان رسانه‌ای به عنوان افسران جنگ نرم در عرصه جهاد تبیین در خط مقدم جبهه رسانه‌ای دشمن قرار دارند.

قدرت رسانه این است که می‌تواند تهدید‌ها را به فرصت تبدیل کند و می‌تواند واقعیت‌ها را وارونه جلوه دهد به گونه‌ای که از ملتی قهرمان، چهره‌ای شکست‌خورده و ناتوان ترسیم کند و افکار جامعه‌ را در بستر پیشرفت و یا پسرفت قرار دهد.  

سال‌ها است که نقشه و تاکتیک دشمن برای مقابله با کشور تغییر پیدا کرده است امروزه دشمنان ما دیگر با تانک و موشک به جنگ با ما نمی‌آیند بلکه تمام سرمایه‌گذاری آنها در چند دهه اخیر در حوزه رسانه بوده است و با هزینه‌های سنگین صد‌ها سایت، شبکه، کانال‌های خبری را راه‌اندازی کرده است.

دشمن با بازی رسانه‌ای به خوبی می‌تواند افکار جامعه را تسخیر و افکار خود را بر ملت‌ها غالب کند، هالیوود و‌ اندیشکده‌های نظریه‌پرداز در زمینه ارتباطات بر همین مبنا صورت گرفته است تا بتوانند از طریق رسانه به اهداف خود برسند و به دلیل همین است که در نبرد اراده‌ها بار اصلی بر دوش رسانه است تا بر حسب وظیفه ذاتی خود نقشه‌های دشمن را به خوبی شناسایی و خنثی کند.  

مرصادنیوز: مخاطب جهاد تبیین چه کسانی هستند؟

حجت‌الاسلام والمسلمين فرهنگیان: فرمان جهاد تبیین اختصاص به قشر و افراد خاصی ندارد بلکه مخاطب آن همانند بیانیه گام دوم انقلاب تمام آحاد جامعه در هر قشر و لباس و جایگاهی اعم از زن و مرد، پیر و جوان، روحانیت، پاسداران، فرهنگیان، دانشجویان، طلاب، کشاورزان، بازاریان و... است و همه مردم را دربر می‌گیرد و یک واجب عینی است و بر تک تک افراد واجب است و با اقدام برخی این تکلیف از بقیه ساقط نخواه شد هرچند که وظیفه مسئولان و افراد مطلع و نخبگان در این خصوص سنگین‌تر است چرا که اطلاع و آگاهی این افراد نسبت به اقشار جامعه بیشتر است و بهتر می‌توانند در خصوص جهاد تبیین مؤثرتر باشند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانیه گام دوم اقدام به جهاد تبیین اشاره فرمودند که واقعیت‌های قبل و بعد از انقلاب را برای همگان به‌خوبی تبیین کرده است و علاوه بر آن برای حل معضلات جامعه برنامه ارائه کرده که باید مورد دقت و تامل بیشتر مسئولان قرار بگیرد در واقع ملتی که نداند چه دستاورد‌هایی به دست آورده، در چه وضعیتی بوده و در چه وضعیتی قرار دارد و می‌خواهد به چه اهدافی برسد، ملتی شکست‌خورده خواهد بود گرچه فتح بزرگی در عرصه میدان به دست آورده باشد.

مرصاد نیوز: چگونه جهاد تبیین کنیم؟

حجت‌الاسلام والمسلمین فرهنگیان: تبیین سه لایه مردمی، نخبگانی حوزه و دانشگاه و حاکمیتی دارد، شخصی که جهاد تبیین می‌کند باید خودش را برای این لایه‌های سه‌گانه با سطوح مختلف آماده کند و باید بتواند هم زبان مردم را بفهمد هم زبان نخبگان را و هم پیچدگی‌های حاکمیتی را چنانچه شخص مجاهد در عرصه جهاد تبیین اگر به‌صورت تخصصی و نخبگانی تبیین کند و مردم نتوانند آن تبیین را بفهمند و درک کنند این‌ یک نقص است و چنانچه زبان تبیین عامیانه باشد برای نخبگان اذیت‌کننده باشد یک نقص است. اگر زیادی کف میدان باشیم و از پیچیدگی‌های حاکمیتی بی‌خبر باشیم و یا بالعکس اگر در رأس حاکمیت باشیم و از کف میدان بی‌خبر باشیم نیز یک نقص است.

مرصادنیوز: افرادی که قرار است در جامعه تبیین‌گر باشند باید دارای چه ویژگی‌هایی باشند؟

حجت‌الاسلام والمسلمین فرهنگیان: افرادی که قصد دارند در جامعه اقدام به جهاد تبیین کنند باید خود را مسلح کنند و البته سلاح جهادگر تبیین به‌دست آوردن قدرت تحلیل و توانمندی در تحلیل سیاسی، بصیرت دینی و راهبری اجتماعی است و یک جهادگر نمی‌تواند بدون این سلاح‌ها در میدان جنگ حاضر شود و برای رسیدن و به‌دست آوردن این توانمندی باید اسلام‌شناس، زمان‌شناس و تاریخ‌شناس باشد تا بتواند به‌صورت منظم و حساب شده رخداد‌ها و وقایع را به‌خوبی برای مردم در جامعه تحلیل کند و اینکه در برابر روایت‌های دشمن در این جنگ نابرابر مغلوب نشود.

در میدان واقعیت‌ها چه در سطح ملی چه منطقه‌ای و چه جهانی، دشمن شکست سخت و مفتضحانه‌ای از ایران انقلابی خورده است، بیش از چهار دهه دشمن در حال تلاش برای تضعیف ایران انقلابی است و برای این هدف از هیچ سرمایه و امکاناتی فروگذاری نکرده است اما هیچ ثمره‌ای برای وی نداشته و ایران در عرصه‌های راهبردی خاص مثل هسته‌ای، موشکی و پهپادی، عمق استراتژیکی در منطقه و جهان قوی و قویتر شده است.

و این‌ موارد نیاز به تبیین دارد و در این شرایط دشمن اغواگر راه چاره را در وارونه کردن این شکست میدانی در عرصه روایت دیده است که به ‌این منظور تمام تلاش خود را می‌کند که فتح میدانی ایران را به دروغ، یک شکست بزرگ روایت کند.

مرصادنیوز: آیا درباره عملیات طوفان الاقصی تبیین به درستی صورت گرفته است؟

حجت‌الاسلام والمسلمین فرهنگیان: از موضوعاتی که امروز باید در بین جامعه تبیین شود، موضوع عملیات غرور آفرین طوفان الاقصی است که متأسفانه جریان فاسد غرب‌گرا در کشور به‌دنبال این بودند که عملیات غرورآفرین و افتخار‌آمیز طوفان الاقصی را ظلم و جنایت جبهه مقاومت حماس علیه رژیم صهیونیستی جلوه دهند و با انتشار تصاویری در فضای مجازی این رژیم کودک‌کش را مظلوم معرفی کنند و جای شهید و جلاد را عوض کنند اما بیان واقعیت‌ها و روایتگری‌های صحیحی که صورت گرفت اجازه نداد که چنین چیزی ادامه یابد و در همان روز‌های اول این پروژه با شکست مواجهه شد.

اکثر مردم گمان می‌کنند که بازنده این جنگ مردم غزه بوده و رژیم صهیونیستی پیروز میدان شده است اما اگر به عمق عملیات طوفان الاقصی نگاه کنیم خواهیم یافت که این رژیم چگونه تحقیر شده است و در واقع آنها در عملیات طوفان الاقصی شکست راهبردی خوردند و دیگر قادر نخواهند بود که شکست خود را جبران و ترمیم کنند در واقع حماس در اوج پیروزی خود قرار دارد و رژیم صهیونیستی با شکست امنیتی، اطلاعاتی، مخابراتی مواجه شد و این مباحثی است که باید در جامعه تبیین شود.