عزیز مصطفایی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: گیوه یکی از صنایع دستی کهن ایران است که در استان کرمانشاه به‌ویژه در اورامانات جایگاه ویژه‌ای دارد. این پای‌افزار سنتی که به زبان محلی «کِلاش» نامیده می‌شود، به دلیل سبکی، دوام و راحتی، همواره مورد توجه مردم این منطقه بوده است. 

این دانش‌آموخته مردم‌شناسی و استاد دانشگاه افزود: هنر گیوه‌کشی از گذشته تاکنون در میان مردمان کرمانشاه رواج داشته و امروزه نیز همچنان به‌عنوان بخشی از هویت فرهنگی استان کرمانشاه به‌ویژه در منطقه اورامانات شناخته می‌شود.

وی گفت: ساخت گیوه فرآیندی کاملاً دستی و زمان‌بر است که به مهارت و دقت بالایی نیاز دارد، مواد اولیه آن شامل نخ پنبه‌ای، ابریشم و چرم طبیعی است که با تکنیک‌های سنتی به هم بافته می‌شوند. رویه گیوه معمولاً از نخ بافته شده و زیره آن از چرم یا لایه‌های فشرده پارچه ساخته می‌شود که باعث انعطاف‌پذیری و استحکام آن می‌شود. 

مصطفایی خاطرنشان کرد: شهر نودشه، از توابع شهرستان پاوه، یکی از مراکز اصلی تولید گیوه در ایران محسوب می‌شود. این شهر به‌دلیل حفظ و ترویج این هنر ارزشمند، موفق شده است که هنر گیوه‌دوزی خود را به ثبت ملی برساند.

وی تصریح کرد: گیوه نوعی پای‌افزار خنک و بدون تفاوت چپ و راست است که با شکل پا تطبیق شود، برای حفظ ظاهر آن، بهتر است هر ۱۵ روز جای لنگه‌ها عوض شود و از تماس با گل و لای پرهیز شود. گیوه در گذشته تنها به رنگ سفید تولید می‌شد، اما امروزه با توجه به سلیقه بازار، رنگ‌های متنوعی نیز عرضه می‌شود، هرچند این موضوع چندان مورد استقبال مردم اورامانات قرار نگرفته است.

این دانش‌آموخته مردم‌شناسی عنوان کرد: گیوه از دو بخش اصلی، رویه و زیره، تشکیل می‌شود؛ زنان اغلب رویه را می‌بافند و ساخت زیره که فرآیندی دشوار است، بر عهده مردان است.

مصطفایی خاطرنشان کرد: تغییرات جدید، به‌ویژه در بخش زیره، موجب جایگزینی نخ‌های متراکم به‌جای پوست گاو شده است، زیرا دباغی و فرآوری پوست، فرآیندی سخت و زمان‌بر بوده و به همین دلیل کمتر از آن استفاده می‌شود.

وی ادامه داد: با وجود پیشرفت فناوری و تغییر سبک پوشش، گیوه همچنان جایگاه خود را در میان مردم، به‌ویژه در مناطق روستایی و کوهستانی، حفظ کرده است. امروزه این کفش سنتی نه‌تنها به عنوان یک پوشش محلی بلکه به‌عنوان یک کالای هنری و فرهنگی نیز مورد توجه قرار گرفته است. بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی هنگام سفر به کرمانشاه، گیوه را به‌عنوان سوغاتی ارزشمند خریداری می‌کنند.

این دانش‌آموخته مردم‌شناسی بیان کرد: حفظ و گسترش هنر گیوه‌کشی نیازمند حمایت‌های بیشتری است تا این صنعت کهن همچنان زنده بماند. آموزش نسل جدید، ایجاد بازارهای فروش مناسب و توجه به طراحی‌های مدرن می‌تواند به بقای این هنر کمک کند.

وی یادآوری کرد: قدمت دقیق گیوه مشخص نیست، اما قدیمی‌ترین نمونه یافت‌شده با ۱۷۰ سال قدمت در یکی از موزه‌های اقلیم کردستان عراق نگهداری می‌شود.

مصطفایی خاطرنشان کرد: ثبت ملی هنر گیوه‌دوزی در شهر نودشه گامی مهم در این مسیر است و می‌تواند زمینه‌ای برای معرفی هرچه بیشتر این صنعت ارزشمند در سطح ملی و بین‌المللی باشد.

انتهای خبر/