به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ جشن انار در کرمانشاه سابقه‌ای چند هزار ساله دارد و ریشه‌های آن به دوران مادها و اسطوره‌های کوهستان زاگرس بازمی‌گردد. نیاکان این سرزمین در پایان فصل برداشت انار، آئینی عمیق و سرشار از شکرگزاری برگزار می‌کردند تا سپاس نعمت‌های الهی و بخشش زمین را به جا آورند. در این آئین، زنان که از نخستین باغبانان تاریخ و نماد باروری و خلاقیت به‌شمار می‌آیند، نقش اصلی را برعهده دارند و با آوردن سینی‌های زرین انار، منزلت مادران و بانوان در فرهنگ ایرانی را یادآوری می‌کنند.

این جشن در گذر زمان، فراتر از یک سنت کشاورزی، به بخشی از هویت فرهنگی و زندگی اجتماعی مردم منطقه تبدیل شده است؛ آئینی که در عین دارا بودن رنگ دینی و معنای شکرانه، نمادی از همدلی، احترام به طبیعت و پیوند نسل‌ها به‌شمار می‌رود.

هر سال در اواخر مهر و آبان، باغ‌های انار در اورامانات کرمانشاه میزبان موجی از گردشگران داخلی و خارجی می‌شوند. مردم محلی با آذین‌بندی باغ‌ها و معابر روستاها، آماده استقبال از مهمانانی هستند که برای لمس نزدیک این آئین کهن راهی زاگرس می‌شوند. نمایش آئین برداشت، پذیرایی با غذاهای محلی همراه با عصاره انار، موسیقی و رقص‌های سنتی کردی و عرضه صنایع‌ دستی اصیل، جذابیت چشم‌گیری برای مسافران به‌همراه دارد. اقامتگاه‌های بوم‌گردی و تورهای تخصصی نیز با برنامه‌ریزی ویژه برای عکاسان و مستندسازان، این تجربه را ماندگارتر می‌کنند.

برپایی این جشن، همزمان باعث رونق اقتصادی باغداران و ایجاد اشتغال فصلی در حوزه خوراک، حمل‌ و نقل و خدمات گردشگری می‌شود و نام کرمانشاه را در تقویم پاییزی گردشگری ایران و جهان برجسته‌تر می‌سازد.

انار کرمانشاه با رنگ، طعم و عطر کم‌نظیر خود جایگاهی ممتاز در میان محصولات باغی ایران دارد. در جریان این جشن، دست‌رنج باغداران به صورت محصولاتی همچون رب، شیره، چاشنی، مربا و انواع خوراک‌های بومی عرضه می‌شود و گردشگران می‌توانند آن‌ها را مستقیم از تولیدکننده خریداری کنند. این فرآیند علاوه بر ایجاد ارزش‌افزوده برای باغداران، فرصتی مؤثر برای بازاریابی داخلی و حتی صادراتی فراهم می‌آورد. جشن انار نقشی اساسی در احیای دانش باغداری، انتقال تجربه به نسل جوان و معرفی ظرفیت‌های کشاورزی بومی ایفا می‌کند.

فضای شاد، مشارکتی و امیدوار جشن انار، روحیه همدلی را در میان خانواده‌های روستایی تقویت می‌کند. فروش مستقیم محصولات علاوه بر ایجاد اشتغال برای زنان و جوانان، حس تعلق به روستا و پایداری فرهنگی را افزایش می‌دهد و نوسانات بازار را با پیوند بی‌واسطه میان کشاورز و مصرف‌کننده کاهش می‌دهد. ارتباط نزدیک مردم با گردشگران و ارتقای فرهنگ میزبانی، ثروتی اجتماعی و فرهنگی می‌آفریند که در هیچ بازار شهری قابل بازتولید نیست.

ثبت ملی جشن انار کرمانشاه در فهرست میراث ناملموس کشور، تأکیدی است بر جایگاه یگانه این آئین در فرهنگ زاگرس. استمرار و گسترش این جشن، پاسخی روشن به تلاش برخی استان‌ها برای مصادره هویت آن است؛ چرا که مبدأ تاریخی جشن انار ایران، بی‌تردید کرمانشاه و اورامانات شناخته می‌شود. این رویداد فصلی تنها یک جشن کشاورزی نیست، بلکه پیوند زنده‌ای میان گذشته، امروز و آینده مردم منطقه است و هر سال روح تازه‌ای در اقتصاد، فرهنگ و هویت بومی می‌دمد.

جشن انار کرمانشاه نمونه‌ای درخشان از هم‌افزایی فرهنگ، طبیعت و گردشگری است؛ رویدادی اصیل و پویـا که می‌تواند الگویی ملی و حتی بین‌المللی برای معرفی ایرانِ باغی و گردشگرپذیر باشد.

نویسنده: میلاد عطایی؛ فعال رسانه‌ای و گردشگری