عزیز مصطفایی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: ساج یکی از ابزارهای سنتی و قدیمی برای پخت نان است که در بسیاری از فرهنگ‌ها، به‌ویژه در خاورمیانه، آسیای مرکزی و قفقاز استفاده می‌شود که به‌عنوان یکی از میراث در معرض خطر مطرح در سال گذشته به ثبت ملی رسید.

این کارشناس ثبت میراث ناملموس اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه افزود: هم‌اکنون ساج بسیار کم به صورت سنتی و قدیمی آن تهیه و بیشتر به شیوه صنعتی تولید می‌شود. 

وی گفت: ساج‌های دست‌ساز با مشقت بسیاری ساخته می‌شود این ساج‌ها عمدتاً چکش‌کاری می‌شوند، وسط این ساج‌ها قطور است و ضخامت زیادی دارد و اطراف آن نازک است.

مصطفایی خاطرنشان کرد: استادکاران سنتی تولید ساج به گونه‌ای آن را چکش‌کاری و تولید می‌کنند که وسط آن قطور و اطراف آن نازک می‌شود اما ساج‌های صنعتی چون در قالب‌های خاصی ساخته می‌شوند معمولاً یک‌دست در می‌آیند.

وی گفت: ساج یک صفحه فلزی محدب یا تخت است که معمولاً از آهن یا فولاد ساخته می‌شود و به شکل دایره‌ای یا بیضوی است، این ابزار بر روی آتش مستقیم یا اجاق قرار می‌گیرد و به دلیل طراحی خاص خود، حرارت را به طور یکنواخت توزیع می‌کند، ساج به ویژه برای پخت انواع نان‌های نازک و مسطح مانند نان لواش، نان تافتون و نان محلی در روستاها کاربرد دارد.

مصطفایی ادامه داد: برای استفاده از ساج، ابتدا آن را داغ می‌کنند و خمیر نان را روی سطح ساج پهن می‌کنند تا به سرعت بپزد، این فرآیند باعث می‌شود نان سطحی برشته و ترد پیدا کند و در عین حال، داخل آن نرم و لطیف باقی بماند.

وی افزود: به دلیل سادگی در طراحی و استفاده آسان، ساج به‌خصوص در مناطق روستایی که دسترسی به تجهیزات پیشرفته پخت نان وجود ندارد، بسیار محبوب است، علاوه بر پخت نان، ساج می‌تواند برای پخت انواع غذاها مانند کباب، سبزیجات و غذاهای سرخ‌کردنی نیز استفاده شود.

وی گفت: ساج‌های سنتی که ساج‌های کرندغرب را می‌توان به عنوان نمونه بارز آن یاد کرد با توجه به اینکه سمت وسط قطور شده باعث می‌شوند که هم دیرتر گرم و هم دیرتر سرد شوند.

مصطفایی خاطرنشان کرد: بنابراین تمام قسمت‌های نانی که با ساج سنتی پخته می‌شود به یک اندازه پخته می‌شوند در حالی‌که این نکته در ساج‌های صنعتی دیده نمی‌شود به همین دلیل معرفی کرندغرب به‌عنوان شهر خلاق ابزارآلات سنگی در دستور کار قرار گرفته است.

انتهای خبر/