به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ کوه‌نوردی یکی از تفریحات محبوب برای علاقه‌مندانی است که به‌دنبال فرار از استرس و اضطراب زندگی روزمره، به دامنه‌های کوه و صخره‌های عظیم پناه می‌برند، چرا که طبیعت آرام و مناظر اعجاب‌انگیز کوهستان به افراد کمک می‌کند تا آرامش ذهنی خود را بازیابند.  

با این‌ حال، صدای شلیک گلوله شکارچیان غیرمجاز نه‌تنها آرامش کوه‌نوردان بلکه حیات وحش منطقه را نیز از بین برده و به تهدیدی جدی برای محیط زیست تبدیل شده است.  

شکار غیرمجاز دلایل مختلفی دارد. برخی افراد به‌دنبال منافع اقتصادی از فروش گوشت یا پوست حیوانات هستند، در حالی‌ که عده‌ای دیگر این کار را برای تفریح یا هیجان انجام می‌دهند. در برخی موارد نیز عوامل فرهنگی و سنتی می‌تواند مشوق چنین رفتارهایی باشد.  

شکار بی‌رویه و غیرقانونی به کاهش تنوع زیستی و از بین رفتن تعادل اکوسیستم منجر می‌شود. علاوه بر آن، حضور شکارچیان غیرمجاز در مناطق حفاظت‌شده و کوهستانی، امنیت کوه‌نوردان و علاقه‌مندان به طبیعت را به خطر انداخته و تجربه آرامش آن‌ها را مختل می‌کند. 

برای بررسی تأثیرات شکار غیرمجاز بر محیط زیست و حیات وحش، به گفتگو با مسئولان مربوطه نشسته‌ایم ابعاد مختلف این مسئله را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.

انحصاری کردن چشمه‌ها، تهدیدی برای حیات وحش  

مجتبی گداری در گفتگو با خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ با بیان اینکه وضعیت تأمین علوفه و آب به دلیل آتش‌سوزی‌های گسترده در مناطق و خشکسالی‌های پیش‌رو برای حیات وحش دچار مشکل شده است، اظهار داشت: ما در منطقه کنگاور با عشایر یا روستائیانی روبه‌رو هستیم که چشمه‌ها و آبشخورهای حیات وحش را تصرف کرده و با لوله‌کشی این چشمه‌ها، آن‌ها را به انحصار خود درآورده‌اند. این امر برای منطقه و اداره محیط‌زیست مشکل‌زا شده است، زیرا آن‌ها اجازه این کار را ندارند. 

رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان کنگاور عنوان کرد: سرشماری گونه‌های حیات وحش به‌صورت سالانه برگزار می‌شود، آخرین سرشماری ما نیز در تاریخ ۵ و ۶ دی‌ماه انجام شد که با حضور همکارانی از کرمانشاه، کنگاور، صحنه و سنقر به‌صورت مشترک و با تقسیم‌بندی مناطق از صبح تا غروب آفتاب در منطقه حفاظت‌شده امروله و دالاخانی با استفاده از وسائل و دوربین‌ها صورت پذیرفت.  

وی در ادامه افزود: امسال نیز، خوشبختانه، شاهد افزایش جمعیت چهارپایان منطقه بوده‌ایم و گونه کل و بز وحشی به‌عنوان نماد منطقه شناخته می‌شود.

گداری خاطرنشان کرد: همین کل و بزها اگر حمایت نشوند، دچار چالش و انقراض خواهند شد. از این‌ رو، از مردم می‌خواهیم به ما کمک کنند، زیرا معضل مهم ما، شکار بی‌رویه این حیوانات است.  

وی با تأکید بر اینکه برای جلوگیری از شکار حیوانات از همیاران و مردم محلی کمک می‌گیریم، تصریح کرد: با توجه به اینکه در اداره حفاظت محیط‌زیست کنگاور تنها سه نیروی عملیاتی وجود دارد، گشت و کنترل ما از حد توانمان بیشتر است؛ با کمک ۱۵ نفر همیار که به‌صورت خودجوش با ما همکاری می‌کنند و برای آن‌ها کارت صادر کرده‌ایم، گشت و کنترل فعالی داریم.

رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان کنگاور در پایان گفت: ما در شهرستان کنگاور منطقه حفاظت‌شده امروله و دالاخانی را داریم که از یک سمت به شهرستان صحنه و از سمت دیگر با شهرستان سنقر مشترک است. در این منطقه حدود ۲۰۰ رأس شکار حضور دارند که به‌صورت شبانه‌روز در حال تلاش برای حفاظت از آن‌ها هستیم.

شکار اصولی به توسعه محیط‌زیست کمک می‌کند  

وحید گودینی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: شکار اصولی به توسعه محیط‌زیست و مدیریت مناطق کمک می‌کند، اما شکار غیر اصولی باعث برهم زدن تعادل اکوسیستم هر منطقه و از بین رفتن چرخه محیط‌زیست می‌شود. این عدم تعادل، گونه‌ها را به سمت انقراض سوق خواهد داد. 

معاون اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان کنگاور عنوان کرد: منطقه امروله و دالاخانی با وسعت ۲۴ هزار هکتار از سال ۱۳۹۸ از منطقه شکار ممنوع به حفاظت‌شده ارتقا یافته است. این منطقه میان سه شهرستان سنقر، صحنه و کنگاور مشترک بوده و حدوداً ۱۰ هزار هکتار آن مربوط به شهرستان کنگاور است  

وی در ادامه افزود: «گله‌‌هایی که به سمت منطقه کنگاور چرا دارند، حدوداً ۲۰ تا ۳۰ رأس هستند و حیواناتی همچون خرس قهوه‌ای به تعداد حدوداً پنج یا ۶ قلاده به‌عنوان گونه شاخص در منطقه امروله حضور دارند.

گودینی با اشاره به گونه‌های ثبت‌شده حیات وحش کنگاور، گفت: گونه‌های شاخص ما شامل گرگ، کفتار، گربه وحشی، کل و بز، خرس، سمور سنگی، تشی، عقاب طلایی و سایر پرندگان شکاری است.

وی تخریب زیستگاه و شکار را دو عامل مؤثر در کاهش حیات‌ وحش برشمرد و ابراز داشت: گونه‌های مختلف حیوانات، اگر از جانب مردم محلی و بومی حمایت شوند، قطعاً زادآوری بالایی دارند. برای مثال، کل و بز گونه‌ای است که به‌صورت تصاعدی زادآوری و دوقلوزایی بالایی دارد. منطقه امروله و دالاخانی نیز از لحاظ پوشش گیاهی برای جانوران بسیار بکر و غنی است.

گودینی اذعان داشت: در زمینه شکار، اداره محیط‌زیست اقدامات خوبی انجام داده است. از میان مردم، کسانی که علاقه‌مند هستند، به‌عنوان همیار طبیعت جذب شده‌اند و مدیریت مناطق به‌واسطه بومی بودن همیاران به خود مردم محلی سپرده شده است. این اقدام باعث کوتاه شدن دست متخلفان و مخربان طبیعت و حیات‌ وحش شده است.

این مقام مسئول درباره شرایط شکار مجاز نیز گفت: سازمان حفاظت محیط‌زیست با توجه به شرایط هر منطقه، در مناطقی که تعداد گونه‌های قابل شکار فراتر از ظرفیت آن زیستگاه شده باشد، مجوز شکار صادر می‌کند. شرایط و ضوابط آن نیز در سایت سازمان قابل مشاهده است.  

وی همچنین از بین بردن برخی گونه‌ها، از جمله گرازها و کفتارها، را ناشی از عدم آگاهی مردم نسبت به مزایای این حیوانات برای جوامع انسانی و زیستگاه‌های طبیعی دانست و تصریح کرد: گراز تراکتور طبیعت است که زمین را شخم می‌زند، دانه‌ها را زیر خاک می‌کند و باعث هوادهی خاک می‌شود. همچنین زیر و رو کردن خاک توسط گرازها موجب جذب آب زمستانی به زمین، تغذیه سفره‌های زیرزمینی و جلوگیری از تشکیل سیلاب می‌شود.

گودینی افزود: کفتار نیز رفتگر طبیعت است که شب‌ها در جاده‌ها و روستاها لاشه‌های بیمار رهاشده و زباله‌های کثیف را پاکسازی می‌کند. حذف و کشتن آن‌ها با دیدگاه‌های منفی باعث آسیب زدن به محیط‌زیست و حیات‌وحش می‌شود.

وی یادآور شد: در زمینه شکار، امسال ۴۳ پروانه شکار کبوتر و فاخته صادر کردیم تا هم شکارچی‌ها بتوانند به شکار بروند و هم جمعیت زیاد این پرندگان که باعث آسیب به کشاورزی شده بود، کنترل شود.

گودینی با اشاره به اینکه این پروانه‌های شکار فقط برای فاخته و کبوتر وحشی صادر شده است، اذعان داشت: شکار این پرندگان تنها در روز جمعه (یک روز در هفته) مجاز است و هر نفر که پروانه شکار داشته باشد، فقط مجاز به شکار سه فاخته در روز است و بیش از این تعداد نمی‌تواند شکار کند.

وی درباره نحوه اخذ پروانه شکار نیز گفت: کسانی که اسلحه مجاز دارند و همچنین فاقد سابقه تخلف در محیط‌زیست باشند، می‌توانند برای گرفتن پروانه شکار با در دست داشتن مجوز اسلحه و سایر مدارک هویتی به اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان مراجعه کنند.

معاون اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان کنگاور در پایان تأکید کرد: این پروانه‌های شکار تا ۳۰ بهمن‌ماه اعتبار دارند و پس از این تاریخ، تمام پروانه‌های شکاری که از سوی محیط‌زیست صادر شده باشد، باطل خواهد شد.

خلأ قانونی در حوزه شکار، علت شکار بی‌رویه  

هاجر رشیدی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: یکی از علل شکار بی‌رویه و غیرقانونی، خلأ قانونی در این حوزه است. از دیگر علل می‌توان به عدم تناسب بین جرم و مجازات اشاره کرد که نه‌تنها بازدارنده نیست بلکه متخلفان را جسورتر می‌کند.

مسئول دفتر شعبه دوم شورای حل اختلاف شهرستان کنگاور عنوان کرد: اهمیت مجازات‌های بازدارنده تا جایی مورد بی‌مهری قرار گرفته است که مجازات‌های تعیین‌شده در قانون مصوب ۱۳۴۶ نسبت به قانون شکار مصوب ۱۳۹۶ به‌مراتب بازدارندگی بیشتری داشته‌اند.  

وی در ادامه افزود: عدم دریافت خسارات و ضرر و زیان ناشی از جرم از متخلفان، یکی دیگر از عوامل گرایش به این عمل غیرقانونی است.

این کارشناس حقوقی ادامه داد: برای ارائه تعریف جامعی از شکار غیرمجاز، لزوم توجه به ماد‌ه‌های ۶۸۰ و ۶۷۹ قانون مجازات اسلامی احساس می‌شود. بر اساس این مواد، هرکس برخلاف مقررات و بدون مجوز قانونی اقدام به شکار یا صید حیوانات و جانوران وحشی حفاظت‌شده کند، به حبس از سه ماه تا سه سال یا جزای نقدی از یک‌ میلیون و ۵۰۰ هزار ریال تا ۱۸ میلیون ریال محکوم خواهد شد.

وی تصریح کرد: هرکس به عمد و بدون ضرورت، حیوان حلال گوشت متعلق به دیگری یا حیواناتی را که شکار آن‌ها توسط دولت ممنوع اعلام شده، بکشد، مسموم، تلف یا ناقص کند، به حبس از ۹۱ روز تا ۶ ماه یا جزای نقدی از یک‌ میلیون و ۵۰۰ هزار ریال تا ۳ میلیون ریال محکوم خواهد شد.

رشیدی خاطرنشان کرد: این مجازات شامل موارد متعددی است؛ از جمله شکار در فصول و ساعات ممنوعه، شکار با استفاده از اسلحه دیگران، تخریب آبشخورهای حیوانات در مناطق حفاظت‌شده، صادرات و واردات حیوانات وحشی، شکار در پارک‌های ملی و...

مسئول دفتر شعبه دوم شورای حل اختلاف شهرستان کنگاور بیان کرد: پیشنهادی که به‌نظر می‌رسد در این راستا تأثیرگذار باشد، اقدام کیفری و حقوقی هم‌زمان در محاکم رسیدگی‌کننده است.

گرفتن مجوز شکار نیازمند طی مراحل قانونی است  

سونیا بختیاری در گفتگو با خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: گرفتن مجوز شکار نیازمند طی‌کردن روند قانونی سازمان حفاظت از محیط‌زیست و همچنین داشتن مجوز حمل اسلحه و مهمات از سوی نیروهای نظامی است.

 وکیل پایه‌ یک دادگستری عنوان کرد: طبق آئین‌نامه اجرایی قانون شکار و صید، سه نوع پروانه شکار از سوی مراجع ذی‌صلاح صادر می‌شود که عبارتند از پروانه عادی، ویژه و انتفاعی. 

وی در ادامه افزود: هر فرد سالانه می‌تواند دو مجوز برای شکار پستانداران و دو مجوز عادی در مناطق شکار ایران دریافت کند. 

بختیاری خاطرنشان کرد: مرحله اول برای گرفتن مجوز شکار، اخذ مجوز حمل اسلحه از مراجع نیروهای مسلح نظیر نیروی انتظامی، ارتش یا سپاه پاسداران است. همچنین برای حمل سلاح، فرد باید آموزش تیراندازی را دیده باشد.

این وکیل پایه یک دادگستری با تأکید بر اینکه نوع اسلحه خریداری‌شده باید در چارچوب قوانین حمل سلاح باشد، تصریح کرد: مرحله سوم، گرفتن دفترچه شکار از سوی سازمان حفاظت از محیط زیست است. در این دفترچه اطلاعاتی چون مشخصات شکارچی، نوع مجوز شکار، نوع سلاح و مهمات آن و همچنین سابقه تخلف شکارچی ثبت می‌شود.  

وی عنوان کرد: مرحله چهارم شامل پرداخت هزینه‌های مربوط به اخذ مجوز شکار و ارائه فیش بانکی به سازمان حفاظت از محیط زیست است.  

بختیاری اذعان کرد: برای گرفتن مجوز شکار و حتی مجوز حمل اسلحه، صلاحیت فرد باید از لحاظ مشخصات جسمانی و روانی محرز شود.

وی در پایان عنوان کرد: داشتن شرایط سنی ۱۸ سال به بالا، گواهی پزشکی مبنی بر سلامت کامل جسمانی و عقلانی از سوی پزشک معتمد، کارت پایان خدمت یا معافیت از خدمت و یا گواهی اشتغال به تحصیل، طی کردن دوره آموزشی تیراندازی و نداشتن سوءپیشینه مانند حمل مواد مخدر، اختلالات روانی، شرارت، سرقت یا تهدید، از الزامات اخذ مجوز حمل سلاح است.

به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ حفاظت از حیات وحش وظیفه‌ای همگانی است و باید تلاش کنیم تا نسل‌های آینده نیز بتوانند از زیبایی‌های بی‌بدیل طبیعت بهره‌مند شوند.

گزارش به قلم زینب رشتیانی؛ فعال رسانه‌ای

انتهای خبر/