فلسفه امتحان الهی و جایگاه آن در زندگی انسان‌ها چیست؟ 

سلیمیان‌ریزی: آیه «وَأَعِدّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّةٍ…» یادآوری است بر آمادگی و توجه به قدرت در برابر دشمنان؛ اساس آفرینش انسان بر امتحان و آزمایش استوار است و همان‌طور که در نخستین آیات سوره عنکبوت آمده، مردم نباید گمان کنند با گفتن «ایمان آوردیم» از امتحان رها می‌شوند، بلکه همه انسان‌ها همواره در معرض ابتلا هستند؛ 

انسان‌ها در تمام لحظات زندگی، همانند دانش‌آموزان که در هر مقطع تحصیلی با آزمون‌هایی روبه‌رو می‌شوند، به تناسب ظرفیت و جایگاهشان آزمایش می‌شوند، خداوند در طول تاریخ نیز جوامع را با امتحان‌هایی متناسب با توانایی‌هایشان مورد سنجش قرار داده است؛ برای مثال قوم حضرت موسی (ع) ابتدا وعده ۳۰ شب امتحان داشتند که به ۴۰ شب رسید و برخی در آن لغزش کردند. 

امروز، ما پیروان آخرین پیامبر و محبان آخرین وصی الهی، در سخت‌ترین امتحانات قرار داریم و یکی از فلسفه‌های غیبت حضرت مهدی (عج) همین ابتلا و آزمون است؛ در روایتی، امام باقر (ع) فرمودند که فرج آن حضرت زمانی تحقق می‌یابد که امت غربال شوند و ناخالصی‌ها از خالص‌ها جدا شود. 

آزمونی که نزدیک به یک‌هزار و ۲۰۰ سال است ادامه دارد و هر روز سخت‌تر می‌شود؛ امام سجاد (ع) و امام صادق (ع) منتظران راستین عصر غیبت را برترین انسان‌های تمام دوران‌ها می‌دانند، کسانی که با ایمان، بصیرت، صبر و یقین راه انتظار را می‌پیمایند؛ هرچه آزمون‌ها دشوارتر باشد، نشان از بزرگی و شایستگی آزمون‌شوندگان دارد، خداوند می‌توانست ظهور مهدی موعود (عج) را در زمانی کوتاه‌تر رقم بزند اما این تأخیر حکمت الهی است. 

پیامبر اکرم (ص) خطاب به امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: کسانی که در آخرالزمان زندگی می‌کنند و نه پیامبر را دیده‌اند و نه امام‌شان حاضر است، اما تنها با اتکا به قرآن و حدیث ایمان آورده‌اند، شگفت‌انگیزترین و یقین‌ترین مردمند، این فضل بزرگ مختص کسانی است که در دوران غیبت سختی‌ها را تحمل کرده و ایمان خود را حفظ کرده‌اند. 

شیطان و شیاطین انس و جن در این دوران تمام توان خود را برای گمراه کردن انسان‌ها به‌کار گرفته‌اند، زیرا مهلت آن‌ها تا ظهور حضرت ولی‌عصر (عج) است و هرچه به آن نزدیک‌تر می‌شویم، فتنه‌ها و وسوسه‌ها افزایش می‌یابد؛ اگر کسی در این شرایط در مسیر ولایت باقی بماند، از برترین انسان‌ها خواهد بود. 

ائمه اطهار (ع) منزلت منتظران حقیقی را بسیار بالا توصیف کرده‌اند، چنان‌که پاداش یک منتظر برابر با پاداش ۵۰ شهید در رکاب پیامبر است؛ پیامبر (ص) نیز بر کسانی که با صبر در آستانه ظهور باقی مانده‌اند درود می‌فرستد، این که کسانی که پیامبر (ص) را ندیده‌اند اما با نوشته‌ها ایمان آورده‌اند، از ایمان ما که پیامبر (ص) را دیده‌ایم، والاتر است. 

مؤمنان در عصر غیبت بارها در دعاها از خداوند یاری می‌خواهند تا در برابر غیبت طولانی، دشمنان زیاد، یاران کم و شدت فتنه‌ها توان مقاومت داشته باشند، این دعاها نشان‌دهنده فشارهای فراوانی است که مؤمنان را فرا گرفته است. 

امروز تنها کشوری که پرچم‌دار حمایت از مظلومان است، کشور منتسب به بقیه‌الله الأعظم است، مستکبران تلاش می‌کنند این پرچم را سرنگون کنند اما این کشور روز به روز مقتدرتر می‌شود و محبان حضرت ولی‌عصر (عج) نیرومندتر خواهند شد. 

فتنه‌ها همچون غباری سنگین جامعه را می‌پوشانند و حق و باطل را از هم تشخیص دادن سخت می‌شود؛ روایات هشدار می‌دهند که ممکن است انسان صبح با ایمان کامل بیرون رود و شب با کفر بازگردد، این هشداری برای حفظ ایمان در این دوران است.

روایات از این دوران به عنوان «شر الأزمان» یعنی بدترین زمان‌ها یاد می‌کنند، اما این بدان معنا نیست که ناامید شویم، بلکه نشان‌دهنده شدت آزمایش‌هاست که فقط شایستگان از آن عبور می‌کنند، افراد ضعیف ایمان از میدان خارج می‌شوند و سربلندشدگان ارزشمندترین هستند. 

مبارزه میان حق و باطل از ابتدای خلقت ادامه داشته و متأسفانه هیچ دوره‌ای پیروزی مطلق برای حق نبوده است، چرا که بخشی از آن به ضعف و لغزش خود حق‌طلبان برمی‌گردد، پس در این دوران مسئولیت ما سنگین‌تر است. 

باید با شناخت فتنه‌ها، صبر، استقامت، بصیرت و توکل، راه ولایت را پاس بداریم و در زمره منتظران واقعی حضرت ولی‌عصر (عج) قرار گیریم. 

مرصادنیوز: با توجه به شرایط سخت، این سخنان ضعف جبهه حق را نشان نمی‌دهد؟ 

سلیمیان‌ریزی: خیر، این سخنان به هیچ‌وجه به معنای ضعف جبهه حق نیست، بلکه بیانگر این حقیقت است که شرایط و زمینه‌هایی که خود انسان‌ها فراهم می‌کنند، گاهی باعث سستی و حتی شکست‌های مقطعی می‌شود، چنان‌که قرآن می‌فرماید: «لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتّیٰ یُغَیِّرُوا مَا بِأَنفُسِهِمْ» اما در این میان بشارت بزرگی وجود دارد، و آن وعده الهی درباره پیروزی نهایی و همیشگی جبهه حق در قیام جهانی حضرت مهدی (عج) است. 

در آستانه ظهور، شاهد برانگیخته شدن تمام ابزارها و امکانات جبهه باطل خواهیم بود، شناخت ویژگی‌های این دوران برای هدایت و آگاهی ما بیان شده و لازم است با هوشیاری، از این شناخت به‌عنوان ابزاری برای هدایت و نجات بهره ببریم. 

روایات معصومین (ع) درباره ویژگی‌های زندگی در آستانه ظهور، دو دسته روایت برجسته دارد؛ نخست زندگی فردی که تک‌تک افراد را مخاطب قرار می‌دهد و هشدار می‌دهد که مبادا در این دوران عظیم (که «شَرُّ الأَزْمَنَة» نیز هست) دچار غفلت و گمراهی شویم و ایمان و اعتقاد خود را از دست بدهیم. 

در روایات، به مردان این دوران اشاره شده که اگر روزی بدون گناهی بگذرانند، ناراحت می‌شوند و حسرت می‌خورند؛ جایی که زشتی‌ها تبدیل به فضیلت و ترک آن‌ها مایه اندوه می‌شود. 

همچنین درباره زنان هشدار داده شده که برخی از دین فاصله می‌گیرند، پوشش و حیا را کنار می‌گذارند و با جلوه‌گری، فتنه‌انگیزی می‌کنند، فلسفه وجودی این زنان در لذت‌جویی و پیروی از شهوات خلاصه می‌شود، به‌گونه‌ای که حلال خدا را حرام و حرام را حلال می‌شمارند و عاقبت‌شان آتشی جاودانه خواهد بود. 

مرصادنیوز: ابعاد اجتماعی و فرهنگی این شرایط چگونه است؟ 

سلیمیان‌ریزی: اهل‌بیت (ع) با دلسوزی هشدار داده‌اند که در آستانه ظهور، دگرگونی‌های عمیق اجتماعی رخ خواهد داد که عرصه‌های مختلف زندگی را دربر می‌گیرد و تنها کسانی که به «کشتی نجات» چنگ بزنند، رستگار خواهند شد، بزرگ‌ترین کشتی نجات، امام حسین (ع) و مکتب ایشان است. 

در عرصه فرهنگی نیز، غفلت گسترده مردم برجسته است، قرآن بارها مردم را از این آفت برحذر داشته و فرموده است: «وَهُمْ فِی غَفْلَةٍ مُّعْرِضُونَ»، دانش و معرفت‌جویی از ارزش‌های اسلام است و غفلت نتیجه‌ای جز دوری از دین ندارد. 

امروز نیز این خطر وجود دارد، اگر جوانان با معارف دینی آشنا نشوند، به‌سادگی در دام غفلت می‌افتند؛ سطح مطالعه کاهش یافته و پیامبر (ص) فرموده‌اند زمانی خواهد آمد که از قرآن جز نام، و از اسلام جز اسم باقی نماند. 

نمونه این هشدارها را می‌توان در برخی کشورهای اسلامی دید که حاکمان در برابر کشتار مظلومان سکوت می‌کنند و حتی به ظالم کمک می‌رسانند، در حالی که ظاهر دین را حفظ کرده‌اند. 

مرصادنیوز: با وجود همه این سختی‌ها، چگونه باید عمل کرد؟ 

سلیمیان‌ریزی: مسئولیت ما سنگین است، باید این هشدارها را به دیگران منتقل کنیم؛ پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین علی (ع) بارها درباره دشواری‌های آخرالزمان هشدار داده‌اند، حفظ ایمان یک فضیلت بزرگ است. 

نباید ناامید باشیم؛ پیامبر (ص) به وجود مؤمنان شگفت‌انگیز در آخرالزمان بشارت داده است، هرچند ظلم و ستم در آستانه قیام جهانی اوج می‌گیرد، وعده الهی تحقق عدالت جهانی با ظهور منجی است. 

ظلم انواع دارد؛ گاه ظلم به خود است و گاه به دیگران؛ در آستانه ظهور ظلم به اوج می‌رسد و جهان دچار هرج ومرج و فتنه‌های بزرگ می‌شود، عبور از این فتنه‌ها جز با آمادگی و تقویت باورهای دینی ممکن نیست. 

اختلافات شدید و یأس و ناامیدی فراگیر نیز از ویژگی‌های این دوران است، البته مؤمنان واقعی هرگز از رحمت خدا ناامید نمی‌شوند، احساس بی‌پناهی عمومی نیز وجود دارد که زمینه‌ساز فرستاده شدن منجی است. 

روایات به کشتارهای گسترده اشاره دارند؛ وقتی دین کم‌رنگ شود، مردم ابایی از خونریزی ندارند؛ امروز نیز سکوت جهان در برابر کشتارهای گسترده مشهود است.

در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی، حکومت‌ها کوتاه‌عمر شده و درگیری‌ها افزایش یافته است؛ بسیاری از ویژگی‌های این دوران را امروز می‌بینیم و ممکن است در آستانه قیام جهانی قرار داشته باشیم. 

مرصادنیوز: در پایان، توصیه شما به مخاطبان چیست؟ 

سلیمیان‌ریزی: باید به‌فرمان قرآن «مااستطعتم من قوه» در همه عرصه‌ها آمادگی و توانمندی خود را تقویت کنیم، دوران ظهور «شر الأزمان» است اما برای مؤمنان پایبند «خیر الأزمان» خواهد بود، خوشا به حال کسانی که با حفظ ایمان و تبلیغ آن، خود و دیگران را برای حضور در جبهه حق و ملازمت با منجی موعود آماده می‌کنند. 

انتهای خبر/