مرصادنیوز: یکی از خطبه‌هایی که از آن زیاد یاد می‌شود، خطبه ۱۳۸ است، محتوای این خطبه چیست؟ 

نصرالله‌پور: در خطبه ۱۳۸، حضرت امیر (ع) می‌فرمایند: «یَعقِبُ الهَوی الهُدی إِذا عادَ الهُدی علی أَهواءِ النّاسِ، و یُعقِبُ الرَّأیَ القُرآنَ إذا عادَ القُرآنُ علی الآراءِ»، در این فراز، امام علی (ع) اشاره می‌فرمایند که مصلح موعود ظهور خواهد کرد و در آن زمان، هواهای نفسانی به مسیر هدایت بازخواهد گشت و آرا و نظرات بشری، تابع قرآن خواهند شد؛ در حالی‌که پیش از آن، مردم قرآن را به میل خود تفسیر می‌کرده‌اند، مفسران این خطبه را اشاره‌ای آشکار به دوران پیش از ظهور حضرت مهدی (عج) می‌دانند. 

مرصادنیوز: وضعیت جامعه در آن دوران چگونه توصیف شده است؟ 

نصرالله‌پور: حضرت (ع) در این فراز، به‌خوبی وضعیت انحطاط اخلاقی و دینی جامعه را ترسیم می‌فرمایند: انزوای معارف الهی، گسترش فساد، بدعت‌گذاری، تحریف در دین و پیروی از هواهای نفسانی؛ در خطبه ۵۰ نیز منشأ اصلی همه فتنه‌ها را «اتباع اهواء و احکام» یعنی پیروی از امیال نفسانی و ساختن قوانین انحرافی می‌دانند. 

 در روایتی از امام صادق (ع) آمده است که مردم در برابر حضرت مهدی (عج)، سخت‌تر از جاهلان صدر اسلام که بت‌پرست بودند، ایستادگی خواهند کرد؛ یعنی با تأویل‌های ناروا و تفاسیر نادرست از قرآن، در برابر حق موضع می‌گیرند، این یعنی اوج انحراف دینی. 

مرصادنیوز: آیا در کلام حضرت (ع) به نشانه‌های عینی هم اشاره شده است؟ 

نصرالله‌پور: در منابع تاریخی آمده که حضرت علی (ع) در جمع مردم سه بار فرمودند: «سلونی قبل ان تفقدونی»، یکی از حاضران به‌نام ابن‌سوان از حضرت (ع) درباره زمان خروج دجال پرسید، حضرت نیز در پاسخ به نشانه‌هایی از دوران انحطاط پیش از ظهور اشاره فرمودند. 

 یکی از نشانه‌های دوران انحراف، تهی شدن عبادات از معناست، به‌ویژه نماز؛ گرچه ظاهر نماز حفظ می‌شود، اما روح و حقیقت آن از بین می‌رود؛ حضرت (ع) می‌فرمایند مردمان نماز می‌خوانند، اما نمازشان از خشوع، بندگی و تأثیرگذاری خالی است؛ این یعنی سطحی‌نگری و نفاق در دین‌داری، و چنین شرایطی است که نیاز جامعه را به یک منجی الهی، بیش از پیش آشکار می‌سازد. 

حضرت علی (عج) تغییرات عمیقی را در جامعه پیش از ظهور بیان می‌کنند، ایشان می‌فرمایند که جامعه از نظر اخلاقی، دینی و اجتماعی به انحطاط شدیدی می‌رسد؛ به‌طوری که افراد فاسد و گناهکار به‌عنوان مسئولان حکومت انتخاب می‌شوند و اهل فسق و فجور در جایگاه‌های دینی و اجتماعی قرار می‌گیرند؛ قاریان قرآن که باید الگوی تقوا باشند، خود دچار فساد می‌شوند و دروغ‌گویی و شهادت به باطل عادی می‌شود. 

 قرآن و مساجد ظاهری آراسته دارند اما معنویت حقیقی در آن‌ها فراموش می‌شود؛ اشرار مورد تکریم قرار می‌گیرند، تفسیرهای متضاد و متفرقه از دین رواج می‌یابد و رسانه‌ها و تریبون‌ها در اختیار فاسقان قرار می‌گیرد. 

 در آن دوران، افراد پست و سبک‌سر مسئول هدایت سیاسی و اجتماعی می‌شوند و خائنان به‌عنوان افراد امین شناخته میشوند؛ موسیقی‌های حرام و ترانه‌های مبتذل به وفور شنیده می‌شود؛ همچنین، حدود شرعی و تفاوت‌های طبیعی بین زن و مرد به‌طور گسترده‌ای نادیده گرفته می‌شود، مردم بدون دقت و مشاهده شهادت می‌دهند و بدون ترس سخن می‌رانند. 

مرصادنیوز: این وضعیت چه ارتباطی با ظهور دجال دارد که در سخنان حضرت علی (ع) مطرح شده است؟ 

نصرالله‌پور: در واقع این وضعیت، زمینه‌ساز ظهور دجال است؛ حضرت علی (ع) ویژگی‌های دجال را هم بیان می‌کنند و می‌فرمایند که در روز جمعه، آن کسی که حضرت عیسی (ع) پشت سر او نماز می‌گزارد، دجال را به قتل خواهد رساند، این شخص همان امام دوازدهم از خاندان پیامبر و فرزند امام حسین (ع) است که ظهورش عدالت را در سراسر زمین برقرار می‌کند. 

مرصادنیوز: از حضرت مهدی (ع) در خطبه چه برنامه‌ها و اهدافی نقل شده است؟ 

نصرالله‌پور: امام مهدی (ع) در زمانی قیام خواهد کرد که پیروی از هواهای نفسانی بر هدایت غالب شده و قرآن کنار گذاشته شده است؛ ایشان هواهای نفسانی را تابع هدایت کرده و قرآن را محور امور قرار می‌دهند، این دوران بازگشت به بهار معنویت و رهایی از فساد و شهوات حیوانی است، در زیارت‌نامه حضرت، ایشان «ربیع‌الانام» یعنی بهار مردمان و «نضرة الأیام» یعنی طراوت روزگاران خوانده شده‌اند. 

مرصادنیوز: با توجه به این دیدگاه‌ها، نقش قرآن و دین در این مسیر چگونه است؟ 

نصرالله‌پور: قرآن محور همه امور است و بر خلاف دوران انحراف، قرآن جایگزین افکار و اندیشه‌های بشری می‌شود. در قرآن کریم هم به پیروزی نهایی دین اسلام اشاره شده است؛ مانند آیات سوره توبه و فتح که نشان‌دهنده پیروزی اسلام بر تمامی ادیان و تفکرات است. 

مرصادنیوز: علی (ع) در نهج‌البلاغه نسبت به چه خطراتی هشدار داده‌اند؟ 

نصرالله‌پور: ایشان بارها هشدار داده‌اند که پیروی از هواهای نفسانی و تأویل به رأی شخصی، دین را دچار انحراف می‌کند؛ در خطبه ۴۲ می‌فرمایند که پیروی از هوا و آرزوهای دور و دراز انسان را از راه حق دور می‌کند و آخرت را فراموش می‌سازد. این هشدارها ضرورت قیام حضرت مهدی علیه‌السلام برای اصلاح انحرافات معنوی و حاکم کردن عدالت را به خوبی روشن می‌کند.

مهم‌ترین پیام این است که انسان نباید گرفتار هوس‌ها و تمنیات دنیوی شود، بلکه باید همواره در پی هدایت حقیقی و عدالت باشد. ظهور حضرت مهدی علیه‌السلام نویدبخش برپایی عدالتی است که انسان را از فساد و گمراهی رهایی می‌بخشد و مسیر درست را روشن می‌سازد. 

حضرت علی (ع) در خطبه ۱۳۸ با بیانی بسیار هنرمندانه و عمیق، جنگی را ترسیم می‌کنند که در آستانه ظهور حضرت مهدی علیه‌السلام رخ می‌دهد، ایشان این نبرد را به حیوانی درنده با چنگ و دندان و هم‌زمان به شتری با پستان‌های پر از شیر تشبیه می‌کنند. شروع این جنگ شیرین و فریبنده است؛ یعنی در ابتدا غنائم و پیروزی‌های ظاهری ممکن است لذت‌بخش به نظر برسد، اما پایان آن تلخ، مایوس‌کننده و پر از تباهی خواهد بود. 

مرصادنیوز: این تشبیه‌ها چه پیام و هشداری را به ما منتقل می‌کنند؟ 

نصرالله‌پور: این‌ها نماد جنگی هستند که ظاهرش فریبنده است؛ یعنی برخی ممکن است با دیدن قدرت و غنائم اولیه، خوشبین باشند، اما واقعیت این است که نتیجه این نبرد، ذلت، ویرانی و جهنمی است که در پی دارد، حضرت علی (ع) تأکید می‌کنند که هرچند آغاز جنگ شیرین است، پایان آن بسیار تلخ و عبرت‌آموز خواهد بود. 

روایات متعددی از پیامبر اکرم (ص) و اهل‌بیت (ع) این موضوع را تأیید می‌کنند. مثلاً پیامبر در حدیثی می‌فرمایند که پس از ایشان فتنه‌هایی به وجود خواهد آمد که راه نجات از آن‌ها نیست و آتش جنگ سراسر جهان عرب را فرا می‌گیرد. همچنین امام رضا (ع) از جنگ‌ها و کشتارهای پی‌درپی قبل از ظهور حضرت مهدی علیه‌السلام سخن گفته‌اند. 

علی (ع) در روایتی دیگر بیان می‌کنند که دنیا پیش از ظهور حضرت مهدی (عج) دو نوع مرگ را تجربه خواهد کرد: مرگ سرخ که با شمشیر و جنگ است و مرگ سفید که مربوط به بیماری‌های واگیردار مانند طاعون است. این نشان می‌دهد که بحران‌ها نه فقط نظامی بلکه بهداشتی و اجتماعی نیز خواهد بود. 

بسیاری از پژوهشگران غربی از جنگی بزرگ به نام «آرماگدون» سخن می‌گویند که تحولات عظیمی را در آینده جهان رقم خواهد زد؛ در روایات اسلامی هم جنگ «قرقیسیا» به‎عنوان یکی از جنگ‌های تعیین‌کننده پیش از ظهور مطرح شده که در سرزمین شام اتفاق می‌افتد و نقش مهمی در تحولات نهایی دارد. 

مرصادنیوز: جهان پیش از ظهور چه شرایطی خواهد داشت؟ 

نصرالله‌پور: جهان در آستانه انفجاری عظیم از نظر اخلاقی، اجتماعی و نظامی قرار دارد؛ فتنه‌ها و جنگ‌هایی که بسیار شدید و پرتلاطم‌اند و فقط با قیام منجی موعود پایان می‌یابند، این پیش‌بینی‌ها نه‌تنها در منابع اسلامی بلکه در تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌های فرامرزی نیز با نشانه‌هایی هماهنگ مطرح شده‌اند. 

مرصادنیوز: این هشدارها چه درسی برای ما امروز دارند؟ 

درس اصلی این است که باید هوشیار باشیم و بدانیم پیروزی‌های ظاهری و قدرت موقت، همیشه نشانه پیروزی نهایی نیستند؛ در این دوران پر فتنه، تنها راه نجات، انتظار و آمادگی برای ظهور حضرت مهدی (عج) و پیروی از راه حق است. 

انتهای خبر/