فقیه جامع‌الشرایط تصمیم‌گیرنده نهایی حکومت اسلامی

اسلام‌پناه تصریح کرد: ولایت فقیه، برخلاف تصورات تقلیل‌گرایانه، تنها یک مدل دینی حکمرانی نیست، بلکه چارچوبی برای انطباق فقه پویا با مقتضیات حکمرانی معاصر است. 

وی گفت: ولایت فقیه، تفسیری از اقتدار سیاسی در چارچوب فقه شیعه است که برخلاف سایر مدل‌های اسلامی حکومت، نه به سلطنت دینی می‌انجامد و نه به سکولاریسم دینی؛ این مدل مبتنی بر عقلانیت است، به گونه‌ای که در آن، فقیه جامع‌الشرایط نه از موضع خودرأیی، بلکه با تکیه بر خرد جمعی و حمایت مردم، تصمیم‌گیر نهایی است.

وی تأکید کرد: امروزه نیز با بازتعریف برخی اجزای ساختاری این نظریه در قالب مشارکت عمومی، شوراهای تخصصی، شفافیت نهادی و پاسخ‌گویی نهادهای مرتبط با رهبری، می‌توان ولایت فقیه را به عنوان یکی از قابل‌ پایش‌ترین و منسجم‌ترین مدل‌های حکمرانی اسلامی معاصر تحلیل کرد.

اسلام‌پناه، نقش رهبری امام خمینی (ره) را در بستر تحولات قرن بیستم، منحصر به فرد توصیف کرد و با نگاهی تطبیقی، اشاره کرد: امام خمینی (ره) نه‌تنها یک رهبر سیاسی بلکه یک نظریه‌پرداز تمام‌عیار بود. 

وی افزود: اغلب رهبران انقلابی جهان در قرن بیستم، یا کاریزماتیک بودند یا تئوریک؛ امام خمینی (ره) ترکیبی کم‌نظیر از هر دو ویژگی را در خود داشت.

وی تصریح کرد: رهبری امام خمینی (ره)، تنها به بسیج توده‌ها محدود نمی‌شد؛ او به محض پیروزی انقلاب، ساختارهای نهادی جمهوری اسلامی را طراحی کرد و نوعی انتقال سریع از شور انقلابی به نظم نهادی پدید آورد؛ چیزی که در اغلب انقلاب‌های بزرگ دنیا، سال‌ها به تعویق می‌افتد.

ویژگی‌های منحصر به فرد رهبری امام خمینی (ره) 

اسلام‌پناه با اشاره به تجربه رهبران انقلابی قرن گذشته نظیر چه‌گوارا، فیدل کاسترو، مائو و نلسون ماندلا، معتقد است: امام خمینی (ره) در دو ویژگی برجسته با آنان تفاوت داشت نخست، ریشه‌داری فکری در سنت دینی و دوم، عبور از سلطه ابزارهای خشونت. 

به گفته او، در حالی‌که اغلب انقلاب‌ها بر پایه مبارزه مسلحانه پیروز می‌شوند، امام خمینی (ره) توانست با بسیج توده مردم و بی‌نیاز از ساختارهای نظامی کلاسیک، نظام شاهنشاهی را ساقط کند و این شیوه، نوعی انقلاب فرهنگی - سیاسی بود که در ادبیات نظری انقلاب بی‌سابقه به شمار می‌رود.

جایگاه زنان در نگاه امام خمینی (ره)

اسلام‌پناه با تأکید بر نگرش ویژه امام خمینی (ره) به زنان، خاطرنشان کرد: در فضایی که برخی روایت‌های سنت‌گرایانه حضور اجتماعی بانوان را محدود می‌کرد، امام خمینی (ره) با صراحت از حق زنان در مشارکت سیاسی، آموزشی، فرهنگی و حتی نظامی دفاع کرد؛ این نگرش، برگرفته از تفسیر نوین امام خمینی (ره) از متون دینی بود.

عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان کرمانشاه تأکید کرد: نقش‌آفرینی زنان در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، بدون حمایت گفتمانی امام خمینی (ره) هرگز به این سطح از تحقق نمی‌رسید. 

وی افزود: برای بازتولید این نگاه در شرایط امروز، باید عدالت جنسیتی در تراز اسلامی، از طریق گفتمان‌سازی، سیاست‌گذاری‌های حمایتی و ایجاد فرصت‌های برابر نهادینه شود.

نگاه راهبردی امام خمینی (ره) به دانشگاه

اسلام‌پناه در ادامه به تبیین جایگاه دانشگاه در اندیشه امام خمینی (ره) پرداخت و گفت: امام خمینی (ره) دانشگاه را میدان جهاد فکری می‌دانست؛ او از همان آغاز، نسبت به خطر نفوذ فرهنگ غربی در دانشگاه‌ها هشدار داد و خواهان اسلامی‌سازی آموزش عالی - نه به معنای حذف علم مدرن، بلکه به معنای بازتعریف علم در خدمت استقلال فرهنگی و معنوی - بود.

وی همچنین اشاره کرد: امروز بیش از هر زمان دیگری، جوانان نیازمند اتصال به ریشه‌های هویتی و فکری هستند و دانشگاه می‌تواند با بازخوانی انتقادی اندیشه امام راحل، الگویی برای آشتی علم و ایمان ارائه دهد.

بازتعریف زبان اندیشه امام خمینی (ره) برای نسل جوان

اسلام‌پناه خاطرنشان کرد: مهم‌ترین چالش امروز در مواجهه نسل جوان با اندیشه‌های امام خمینی (ره)، زبان بیگانه و کهنه‌ای است که بعضاً برای انتقال این اندیشه‌ها به کار گرفته می‌شود. 

وی تأکید کرد: زبان مخاطب‌شناسانه، روایت دیجیتال، استفاده از رسانه‌های نوین و مهم‌تر از همه، پاسخ‌گویی صادقانه به پرسش‌های دانشجویان، ضروری‌ترین ابزار برای بازتعریف اندیشه امام راحل در عصر دیجیتال است.

وی پیشنهاد کرد: از ظرفیت‌های هنر، سینما، بازی‌های رایانه‌ای و پلتفرم‌های گفتگو برای ترویج مفاهیم عمیق مانند استقلال، معنویت، ولایت و مردم‌سالاری دینی استفاده شود.

اندیشه امام خمینی (ره)؛ الگویی برای توسعه پایدار

اسلام‌پناه بخش‌هایی از اندیشه امام خمینی (ره) را که می‌تواند الگویی برای توسعه پایدار در ایران باشد، چنین بر شمارد و گفت: تأکید بر عدالت اجتماعی، استقلال سیاسی، اقتصاد مقاومتی، تربیت نیروی انسانی مؤمن و متخصص، و اتکا به ظرفیت‌های درونی کشور، ارکان توسعه‌ پایدار از نگاه امام خمینی (ره) هستند.

وی خاطرنشان کرد: امام خمینی (ره) برخلاف مدل‌های غربی توسعه که عمدتاً بر رشد اقتصادی کمّی متمرکز بودند، بر رشد معنوی، خوداتکایی و حفظ کرامت انسانی نیز تأکید داشتند و این دقیقاً همان چیزی است که می‌تواند آینده ایران را در رقابت تمدنی قرن بیست‌ و‌ یکم تضمین کند.

انتهای خبر/