به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ در تاریخ فرهنگ و تمدن بشری، ابزارهایی بوده‌اند که مسیر تحول انسان را تغییر داده‌اند. بی‌تردید «قلم» یکی از برجسته‌ترین و شریف‌ترین این ابزارهاست. قلم نه‌تنها وسیله‌ای برای نوشتن، بلکه نمادی از اندیشه، آگاهی، گفتگو و سازندگی تمدن‌هاست. به همین دلیل، روز چهاردهم تیرماه در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران به عنوان «روز قلم» نام‌گذاری شده است؛ روزی برای ستایش صاحبان اندیشه و نگارش، و فرصتی برای تکریم آن‌هایی که با مرکب قلم، بر جان و جانانه‌ جامعه تأثیر می‌گذارند.

قلم از دیرباز در آیات و روایات نیز جایگاهی والا داشته است. در قرآن کریم، سوگند خداوند به قلم در آغاز سوره‌ای مستقل، خود گواه روشنی بر عظمت این وسیله فکری است: «ن وَالْقَلَمِ وَمَا یَسْطُرُونَ». در این آیه، خداوند به قلم و آنچه نویسندگان می‌نگارند، قسم یاد می‌کند؛ گویی قلم، نه تنها ابزار نگارش، بلکه تجلی‌گاه امانت فکری بشر و حامل پیام‌های تاریخی و معرفتی است.

روز قلم یادآور جایگاه بلند کسانی است که عمر خود را صرف ثبت حقیقت، انتقال تجربه، تولید اندیشه و ارتقای آگاهی جمعی کرده‌اند. کاتبان، نویسندگان، پژوهشگران، روزنامه‌نگاران، شاعران و همه آن‌هایی که واژه را چون ذره‌ای نور بر صفحه سفید می‌نشانند، در مسیر تعالی انسان و فرهنگ ملت‌ها نقش محوری دارند. بی‌شک هر جامعه‌ای که به قلم حرمت نگذارد، دیر یا زود در مرداب جهل و تکرار گرفتار خواهد شد.

قلم فراتر از یک ابزار فیزیکی، نماد بیان آزاد، تفکر خلاق و فرهنگ‌سازی است. با قلم است که تاریخ نوشته می‌شود، با قلم است که حقیقت از تحریف بازمی‌ماند و با قلم است که آینده را می‌توان ساخت. نویسنده‌ای که در خلوتِ خود می‌نویسد، شاید نداند که واژه‌ای از او، روزی قلب انسانی را گرم خواهد کرد یا اندیشه‌ای را دگرگون خواهد ساخت.

نام‌گذاری یک روز به نام «قلم» در سال ۱۳۸۱ و به پیشنهاد شماری از اهالی فرهنگ و ادب، پاسخی بود به نیاز جامعه فرهنگی برای بازشناسی نقش این ابزار سترگ در ارتقاء سرمایه فکری کشور. این نام‌گذاری، نماد توجه حاکمیت به مقوله فرهنگ و تلاشی برای تقویت و حمایت از نویسندگان و اصحاب اندیشه است؛ کسانی که به‌واسطه قلم، حافظ زبان، هویت و فرهنگ ایرانی - اسلامی‌ هستند.

روز قلم همچنین فرصتی برای طرح مسائل و دغدغه‌های اهل قلم است. در روزگاری که اطلاعات فراوان اما عمیق‌نما وجود دارد، قلم اصیل و متعهد نقش راهبر را ایفا می‌کند. در برابر سیل تبلیغات و هیاهوی رسانه‌ای، این قلم خردمند و مسئول است که می‌تواند روشنی‌بخش مسیر حق و حقیقت باشد.

حرمت قلم، حرمت اندیشه است. هیچ جامعه‌ای تعالی نمی‌یابد مگر آنکه نویسندگانش در امنیت فکری و اقتصادی، با انگیزه و آزادی، قلم بزنند. روز قلم را باید بهانه‌ای برای حمایت مؤثر از نویسندگان، تسهیل شرایط تولید محتوا، و گشودن راه‌های تازه برای عرضه آثار فرهنگی دانست.

در پایان، باید گفت قلم، نه فقط ابزار نوشتن، بلکه بازتاب روح انسان و تجلی تفکر اوست. جامعه‌ای که به قلم بها دهد، بی‌تردید به سمت خردورزی، توسعه فرهنگی، تمدن‌سازی و عزت ملی حرکت خواهد کرد. چهاردهم تیرماه را باید نه تنها روز بزرگداشت نویسندگان، که روز بازاندیشی در جایگاه فرهنگ در نظام اجتماعی دانست. باشد که حرمت قلم، حرمت زندگی، و تجلیل از نویسنده، تجلیل از انسانِ اندیشمند تلقی شود.

نویسنده: امین کریمی؛ دانش‌آموخته زبان و ادبیات فارسی