به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ عباس سلیمی نمین، مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران با اشاره به خبر کشف بمب باقی‌مانده از دوران پهلوی دوم در منطقه عشایری کهگلویه و بویر احمد به بازخوانی توطئه‌های رژیم شاهنشاهی به عشایر و قبایل ایران پرداخت و گفت: برای درک این مسئله باید به گذشته رفت، در گذشته تاریخی، عشایر هم نقش بسیار مهمی در موضوع تمامیت ارضی و هم نقش مهمی در زمینه مسائل اقتصادی ایفا کردند. 

وی با بیان اینکه عشایر هم‌زمان هم استقلال سیاسی را به شدت پاس می‌داشتند و هم تقویت اقتصاد کشور را در دست داشتند، ادامه داد: عشایر نیازهای مصرفی جامعه مانند لبنیات، گوشت، پشم و موارد متعددی دیگری از نیازهای ضروری را تأمین کرده و این‌گونه حفظ استقلال کشور را تقویت می‌کردند. 

سلیمی نمین با اشاره به اینکه ورود بیگانگان به کشور مسائلی را در این زمینه رقم زد که باید آن را در تاریخ کشور لحاظ کرد، ادامه داد: سلطه انگلیس بر ایران به خاطر اینکه ایران می‌توانست امنیت هند را که تحت سلطه انگلیس بود مورد مخاطره قرار دهد، موجب شد که بیگانگان نسبت به عشایر ایرانی که عامل جلوگیری از نفوذ بودند به شدت حساس شوند. 

وی با بیان اینکه مقاومت عشایر، اشغالگری را به شدت دچار مشکل می‌ساخت، تصریح کرد: وقتی انگلیسی‌ها خواستند هرات را از ایران جدا کنند تا مسیر ورود به هند به نوعی دشوار شود، راهی جز توطئه علیه عشایر نداشتند، هند برای انگلیس دریایی از ثروت بود در حالی که هنوز آن زمان نفت در ایران به دست نیامده بود، لذا ایران برای آن‌ها اهمیت چندانی نداشت به جز آنکه اگر به ایران دقت لازم را نداشتند، رقبای آن‌ها از طریق ایران نسبت به هند طمع می‌ورزیدند، از این رو حمله به جنوب ایران و اشغال آن را آغاز کردند تا هرات از ایران جدا شده و نگرانی آن‌ها نسبت به دستیابی به هند کاهش پیدا کند. 

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران با اشاره به اینکه بعد از اشغال جنوب ایران توسط انگلیسی‌ها این عشایر بودند که بدون کمک دولت مرکزی که به شدت تضعیف شده بود توانستند انگلیسی‌ها را به صورت خفت بار از ایران بیرون کنند، گفت: عشایر توانستند شرارت انگلیسی‌ها را در جنوب ایران دفع کنند. این مسئله باعث شد انگلیسی‌ها نسبت به عشایر غضب ویژه‌ای پیدا کنند و از آن‌ها عقده‌ای به دل بگیرند. 

انگلیسی‌ها سرکوب عشایر را به رضاخان واگذار کردند

سلیمی نمین با اشاره به روی کار آمدن رضاخان در ایران بعد از کودتای انگلیس عنوان کرد: بعد از آنکه انگلیسی‌ها توانستند یک فرد مستبد را به عنوان عنصر مورد نظر خود روی کار بیاورند، یکی از کارهایی که به رضا خان واگذار کردند مسئله سرکوب عشایر بود، عشایری که در نزدیک مرزهای زندگی می‌کردند و ضمن فعالیت‌های اقتصادی دفاع از تمامیت ارضی را نیز انجام می‌دادند بدون اینکه هزینه‌ای بر دولت مرکزی تحمیل کنند. 

وی با اشاره به اینکه هر نیرویی که در صدد دست‌اندازی به ایران بر می‌آمد این عشایر بودند که شجاعانه در برابر آن ایستادگی می‌کردند، ادامه داد: ایستادگی عشایر در تاریخ ایران زبان زد است، ایستادگی امثال رئیسعلی دلواری‌ها زبان زد بود، اما انگلیسی‌ها توطئه کردند تا در نهایت با اجیر کردن یک مزدور داخلی توانستند او را از پای در بیاورند. 

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران با بیان اینکه از زمان پهلوی اول سرکوب عشایر در ایران آغاز شد، تصریح کرد: رفتار پهلوی‌های دست نشانده در ایران با عشایر تاسف و تاثر هر ایرانی را برانگیخته می‌کند. عشایر را از جنوب به صورت قپانی می‌بردند، چوبی در آستین مردان عشایر می‌کردند تا دستانشان بدون حرکت بماند و می‌بستند تا هیچ کاری نتوانند بکنند، در فصل‌های نامناسب آن‌ها را کوچ می‌دادند تا دام‌هایشان تلف شود؛ همین باعث شد که عشایر به شدت به لحاظ اقتصادی ضربه بخورند، برخی هم که مقاومت می‌کردند با روش‌های نظامی سرکوب می‌شدند؛ مانند بمباران جنگ گچستان که به بهانه اصلاحات ارضی در منطقه کهگلویه و بویر احمد اتفاق افتاد. 

سلیمی نمین گفت: در خاطرات رزم آرا که در آن زمان یک افسر نظامی بود آمده است ما گریه می‌کردیم که چگونه دام‌های عشایر تلف می‌شد، اما مجبور بودیم حرف رضاشاه را گوش بدهیم. 

وی با اشاره به اینکه انگلیسی‌ها دوست داشتند اقتصاد ایران وابسته باشد تا نقشی را که عشایر در اقتصاد کشور داشت را از بین ببرند، ادامه داد: عشایر مانع وابستگی ما به لحاظ اقتصادی بودند، ضمن اینکه از تمامیت ارضی هم دفاع می‌کردند، بنابراین آنچه در ارتباط با ضدیت عشایر در تاریخ معاصر می‌بینیم بر می‌گردد به ضربه‌هایی که سلطه گران و زیاده خواهان جهانی از عشایر خوردند؛ بنابراین وجود آن‌ها را مغایر با منافع نامشروع خود در ایران می‌دیدند. البته گاهی هم عشایر به خاطر ظلمی که به آن‌ها روا می‌شد دست به توطئه می‌زدند. 

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران با اشاره به اینکه قزاق‌ها بدترین ظلم‌ها را نسبت به عشایر مرتکب می‌شدند، گفت: قزاق‌هایی که رضاخان روی کار آورده بودند انسان‌های لااوبالی بودند که به نوامیس عشایر تعرض می‌کردند، عشایر را تحقیر می‌کردند؛ برخی عشایر ناگزیر به سمت کوه می‌رفتند و آنقدر می‌جنگیدند تا کشته شوند تا این نوع جنایات و تعرضات به نوامیس خود را تحمل نکنند. 

سلیمی نمین با بیان اینکه ظلم جدی نسبت به عشایر در دوران پهلوی صورت گرفت، گفت: متاسفانه ما در این زمینه دارای مشکلات جدی هستیم، اگرچه بعد از پیروزی انقلاب تلاش‌های بسیاری برای احیا عشایر صورت گرفت و زمینه برای ییلاق و قشلاق آن‌ها فراهم شد تا اقتصاد آن‌ها رونق پیدا کنند، اما ضربه مهلک اقتصادی به عشایر در دوران پهلوی وارد شد. حتی در دوران پهلوی پنیر را از هلند وارد می‌کردیم. 

عشایر قربانی نقض حقوق بشر در ایران

وی با اشاره به اینکه پهلوی‌ها عامل نقض آشکار حقوق بشر علیه عشایر ایران بودند، ادامه داد: در دوران تصدی رضا شاه جنایاتی را علیه عشایر مرتکب شدند که باورپذیر نیست. همانطور که پهلوی‌ها و متحدان بیگانه آن‌ها نسبت به تمام ملت ایران حقوق بشر را نقض کردند، در جریان جنگ جهانی، انگلیسی‌ها قحطی را در ایران ایجاد کردند که جنایات ناشی از آن غیر قابل تحمل بود. 

وی افزود: در جنگ جهانی دوم هم جنایات زیادی علیه ایران صورت گرفت با اینکه ایران اعلام بی‌طرفی کرده بود، اما تعرضاتی صورت گرفت و هر جایی را که فکر می‌کردند مقاومتی در برابر هجومشان به ایران صورت گیرد را بمباران کردند، این اقدامات را عامدانه انجام می‌دادند. 

سلیمی نمین با اشاره به ضرورت انجام اقدامات جدی در خصوص احقاق حقوق از دست رفته ملت ایران توسط بیگانگان عنوان کرد: تلاش‌هایی در این زمینه صورت می‌گیرد در حالی که طرح اشغال ایران در جنگ دوم توسط انگلیسی‌ها اداره می‌شد حتی روس‌ها را به ایران کشاندند و اینگونه باز هم به حقوق ایران تعرض شد، از این رو می‌توانستیم شکایات متقنی را در این باره در مجامع جهانی مطرح کنیم. 

کودتای ۲۸ مرداد و مقاومت عشایر در برابر سلطه بیگانگان

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران با اشاره به اینکه عشایر ایران بعد از کودتای ۲۸ مرداد از جمله کسانی بودند که در برابر سلطه بیگانه که از قصد داشت از طریق کودتا امیال خود را دنبال میکرد، مقاومت کردند، ادامه داد: مقاومت عشایر موجب شد که پهلوی دوم هم نسبت به آن‌ها اقداماتی را انجام دهد، به‌ویژه اینکه در قیام ۱۵ خرداد برخی سران عشایر با امام همراه شده و اعلام همبستگی کردند. 

وی با اشاره به اینکه رژیم پهلوی سران و بزرگان عشایر را به خاطر این مقاومت به شدت سرکوب کرد گفت: تنها یک نمونه آن پدر عبدالله شهبازی، پژوهشگر برجسته تاریخ است که از جمله بزرگان عشایر بود و به دلیل مبارزه با رژیم پهلوی دستگیر و اعدام شد، اینها در درون عشیره‌هایشان طرفداران زیادی داشتند که حکومت مرکزی تلاش می‌کرد آن‌ها را به شدت سرکوب کند. 

سلیمی نمین با بیان اینکه در پیروزی انقلاب اسلامی هم عشایر نقش تاثیرگذاری داشت گفت: حتی پس از پیروزی انقلاب و زمانی که صدام به ایران تجاوز کرد آنجا هم عشایر در دفاع از تمامیت ارضی و خنثی کردن توطئه جداسازی خوزستان از ایران نقش جدی داشتند و اجازه ندادند این توطئه صورت گیرد. 

وی با اشاره به اینکه اگر آمریکا و انگلیس و صهیونیست‌ها سرمایه‌گذاری کردند که جنگی را علیه ایران رقم زدند یکی از عوامل خنثی‌سازی این توطئه‌ها همواره عشایر بودند، تصریح کرد: اگر مقاومت عشایر نبود، دفاع از تمامیت ارضی سخت می‌شد، حسن عشایر زندگی در مرز بود از این رو می‌دانستند که چگونه می‌شود مقاومت کرد و به مهاجم ضربه زد چون سال‌ها هر عشیره‌ای در یک منطقه مرزی زندگی می‌کرد و این بهترین امکان برای مقاومت در برابر نفوذ بیگانگان به شمار می‌رفت. 

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران گفت: عشایر ایران همواره موی دماغ بیگانگان و عوامل روی کار آمده توسط آن‌ها بودند از این رو پهلوی به شدت نسبت به آن‌ها حساس و سیاست راهبردی آن‌ها تضعیف عشایر بود. 

منبع: راه دانا

انتهای خبر/