- گروه : فرهنگی
- شماره : 105999
ظهور نزدیک است؛
ضرورت همراهی جهانی با نشانه‌های آخرالزمانی
فلسفه نشانه‌های ظهور تنها خبر از نزدیکی واقعه نیست، بلکه هشداری برای غفلت‌زدایی و نوری برای امیدآفرینی است؛ اهمیت معیارهای علمی و روایی در فهم صحیح این نشانه‌ها، نقش مهمی در هدایت مؤمنان و پرهیز از برداشت‌های نادرست دارد.
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ نشانه‌های ظهور در معارف مهدوی همواره موضوعی حساس و بحث‌برانگیز بوده است؛ بسیاری از مردم آن‌ها را مهم‌ترین بخش انتظار ظهور می‌دانند، در حالی که جایگاه واقعی این نشانه‌ها محدودتر است و تنها بخشی از مجموعه کامل آموزه‌های مهدویت را تشکیل می‌دهد.
حجت‌الاسلام والمسلمین نصرت‌الله آیتی در این گفتگو به تفاوت نشانه‌ها با «شرایط ظهور» پرداخته و کارکردهای آن‌ها در هدایت، امیدآفرینی و هشدار نسبت به خطرات آینده را تبیین می‌کند؛ وی نقش آموزه‌های دینی و اصول قطعی در همراهی با نشانه‌ها را نیز مورد تأکید قرار می‌دهد.
این مصاحبه تقسیم‌بندی نشانه‌ها، از جمله حتمی و غیرحتمی، و چالش‌های شناسایی مصادیق حقیقی در طول تاریخ را بررسی می‌کند؛ بررسی تطبیقات تاریخی و عبرت‌گیری از اشتباهات گذشته، ابزار مهمی برای جلوگیری از برداشت‌های نادرست و پیش‌داوری درباره نشانه‌ها فراهم می‌آورد.
در نهایت، این مصاحبه نشان می‌دهد که فهم صحیح نشانه‌ها و رعایت معیارهای علمی و روایی، همراه با زندگی بر اساس آموزه‌های دین، بهترین راه برای حفظ امید، بیداری معنوی و تشخیص حق از باطل در دوران غیبت و انتظار ظهور است.
مرصادنیوز: جایگاه نشانه‌های ظهور در مهدویت چیست و با «شرایط ظهور» چه تفاوت دارد؟
آیتی: نخست باید دانست که مراد از شرایط، بسترهای تحقق ظهور است، در حالی که نشانه‌ها خبر از نزدیکی و قطعیت این واقعه می‌دهند؛ نشانه‌ها صرفاً بخشی از مجموعه معارف مهدوی هستند و شأن و اهمیتشان محدودتر از آن چیزی است که معمولاً در افکار عمومی برجسته می‌شود.
این برداشت ریشه در توجه عمومی دارد، اما بررسی دقیق نشان می‌دهد نشانه‌ها تنها بخشی از کلیت معارف مهدوی هستند؛ دیگر آموزه‌ها نیز نقش مهمی در شکل‌دهی به نگرش مؤمنان دارند و تمرکز صرف بر نشانه‌ها، فهم جامع مهدویت را محدود می‌کند.
مرصادنیوز: کارکردهای نشانه‌های ظهور چیست؟
آیتی: فلسفه طرح نشانه‌ها شامل آگاهی‌بخشی، امیدآفرینی و هشدار نسبت به خطرات آینده است؛ این نشانه‌ها می‌توانند مسیر زندگی مؤمنان را روشن کنند و آن‌ها را در مواجهه با رخدادهای آینده آماده سازند، به‌ویژه از طریق روایاتی که راهنمایی عملی و معنوی ارائه می‌کنند.
برخی ظاهر روایات را عین حقیقت می‌دانند، مانند تصویر دجال با ویژگی‌های خاص، و برخی دیگر تعابیر را نماد حقایقی فراتر از الفاظ می‌دانند؛ هر رویکرد پیامدهای متفاوتی برای فهم آینده‌نگری دینی و نگرش مؤمنان نسبت به مهدویت دارد.
این نشانه‌ها را می‌توان به فردی و اجتماعی، آسمانی و زمینی، طبیعی و معجزه‌آسا، و بعید و نزدیک به ظهور تقسیم کرد؛ مهم‌ترین تقسیم‌بندی نیز تفکیک نشانه‌های حتمی از غیرحتمی است؛ نشانه‌های حتمی مانند خروج سفیانی یا صیحه آسمانی قطعیت دارند، در حالی که غیرحتمی ممکن است مشروط به شرایطی خاص تغییر کنند.
بررسی دقیق نشانه‌های حتمی نیازمند شناخت جزئیات تاریخی و روایی آن‌هاست؛ مثلاً درباره خروج سفیانی پرسش‌هایی مطرح می‌شود: او کجا متولد می‌شود؟ قیامش چگونه رخ می‌دهد؟ چه سرنوشتی دارد و فاصله این رخداد با ظهور چه میزان است؟
مرصادنیوز: آیا نشانه‌های حتمی بداپذیرند؟
آیتی: اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی معتقدند تحقق نشانه‌های حتمی پیش از ظهور قطعی است، اما گروهی دیگر بر این باورند که حتی نشانه‌های حتمی نیز ممکن است مشمول بدا شوند و امکان ظهور حضرت بدون وقوع آن‌ها نیز وجود دارد، هرچند این نظر اقلیت است.
مرصادنیوز: آیا امکان دارد امام عصر (عج) بدون تحقق برخی نشانه‌ها ظهور کند؟
آیتی: پاسخ این پرسش نیازمند بررسی مبانی کلامی، تحلیل دقیق روایات و مفهوم بدا در منابع دینی است، فهم درست این مسئله می‌تواند تأثیر مستقیمی بر نگرش مؤمنان نسبت به نشانه‌ها و انتظار ظهور داشته باشد که این موضوع اهمیت مطالعات عمیق مهدوی را برجسته می‌کند.
شناخت نشانه‌ها به خودی خود کافی نیست، زیرا مهم این است که بتوان مصداق واقعی آن‌ها را در جهان بیرون شناسایی کرد؛ این کار هم نیازمند معیارهای علمی است و هم بررسی نمونه‌های تاریخی، تا قضاوت صحیح و دقیق صورت گیرد و از خطا جلوگیری شود.
مرصادنیوز: در طول تاریخ چه شخصیت‌هایی به عنوان مصادیق نشانه‌های ظهور مطرح شده‌اند؟
آیتی: درباره شخصیت‌هایی چون سفیانی، یمانی یا شعیب بن صالح، مصادیق متعددی در طول تاریخ مطرح شده است؛ در زمان معاصر نیز افرادی مانند جولانی، ابوبکر بغدادی یا سید حسن نصرالله با این عناوین تطبیق داده شده‌اند؛ این مسئله نشان می‌دهد بدون معیارهای روشن، شناسایی مصادیق حقیقی ممکن نیست.
مرصادنیوز: محور اساسی در بحث نشانه‌های ظهور چیست؟
آیتی: نخست، تعیین معیارها و ضوابطی که بتوان با آن‌ها مصادیق حقیقی را شناخت؛ دوم، بررسی تاریخی تطبیقات گذشته برای عبرت‌گیری و جلوگیری از خطاهای مشابه در آینده. هر دو محور در فهم صحیح نشانه‌ها و جلوگیری از برداشت‌های نادرست حیاتی‌اند.
تاریخ نشان می‌دهد بارها پرچم‌های سیاه به‌عنوان مصادیق معرفی شده‌اند؛ از سیاه‌جامگان عباسی گرفته تا گروه‌های افراطی معاصر مانند داعش؛ همچنین، شخصیت‌های مختلفی در مقاطع گوناگون به‌عنوان یمانی، سفیانی یا شعیب بن صالح معرفی شده‌اند.
شناخت تاریخچه تطبیق‌ها اهمیت فراوان دارد، زیرا نشان می‌دهد بسیاری از تطبیقات پیشین نادرست بوده‌اند؛ این آگاهی مؤمنان را از شتابزدگی در انطباق نشانه‌ها بر افراد یا جریان‌های معاصر بازمی‌دارد و مانع از اعتماد به مدعیان دروغین می‌شود.
مرصادنیوز: آیا ادعاهای معاصر درباره مصادیق نشانه‌ها قابل اعتماد است؟
آیتی: تجربه تاریخی نشان می‌دهد ادعاهای گروه‌ها و افراد درباره مصادیق نشانه‌ها بارها تکرار و تکذیب شده است؛ حتی در زمان معاصر، گروه‌هایی مانند داعش خود را مصداق سفیانی معرفی کردند، اما بررسی دقیق تاریخی و معیارهای علمی تأکید می‌کند که باید با احتیاط و تحلیل مستند برخورد شود.
بسیاری از مردم نشانه‌ها را مهم‌ترین بخش مهدویت تلقی می‌کنند، اما از نگاه علمی و دینی، نشانه‌ها تنها بخشی از معارف مهدوی هستند و نه همه آن. ؛ پرسش‌های عمومی بیشتر حول محور نشانه‌هاست، اما باید جایگاه واقعی آن‌ها را در منظومه مهدویت بازشناسی کرد.
مرصادنیوز: کارکردهای نشانه‌های ظهور چیست و چه تأثیری بر مؤمنان دارد؟
آیتی: یکی از مهم‌ترین کارکردها، امیدآفرینی است؛ در دوران غیبت طولانی، مؤمنان ممکن است دچار یأس شوند، اما تحقق برخی نشانه‌ها مانند درگیری در شام چراغ امید را روشن می‌کند و باور به ظهور را تقویت می‌سازد؛ نشانه‌ها مسیر انتظار و آمادگی مؤمنان را روشن می‌کنند.
یکی از کارکردهای مهم، غفلت‌زدایی است؛ در دوران غیبت، انسان‌ها به مرور از یاد امام زمان (عج) غافل می‌شوند، اما وقوع نشانه‌ها مانند زنگ هشدار عمل می‌کند و ذهن مؤمنان را متوجه نزدیکی ظهور ساخته و آن‌ها را به آمادگی معنوی و عملی فرا می‌خواند.
مرصادنیوز: آیا نشانه‌ها تنها مسیر بیداری و امیدآفرینی هستند؟
آیتی: خیر، آموزه‌های بنیادین دین نیز خود به تنهایی قادرند دل مؤمنان را سرشار از امید و توجه به امام زمان (عج) سازند؛ اصول اعتقادی و آموزه‌های اهل بیت (ع) چنان غنی‌اند که انسان را همواره هوشیار نگاه می‌دارند و نیازی به تکیه صرف بر نشانه‌ها نیست.
مرحوم کلینی در «کافی» روایاتی آورده که جایگاه امام را در زندگی بشر توضیح و نشان می‌دهند انسان نه‌تنها نیازمند امام است، بلکه در حقیقت مضطر به وجود اوست؛ کسی که این جایگاه را بشناسد، حتی بدون نشانه‌ها هم غافل نمی‌شود و پیوسته امیدوار خواهد بود.
مرصادنیوز: فلسفه بیان نشانه‌ها توسط اهل بیت (ع) چیست؟
آیتی: نشانه‌ها برای کسانی هستند که از اصول اصلی دین غافل شده‌اند یا فضای اجتماعی و فکری عصرشان مشوش است؛ در چنین شرایطی، نشانه‌ها راهنمایی روشن عمل می‌کنند و مردم را متوجه حقیقت می‌سازند و به آن‌ها امکان تشخیص حق از باطل می‌دهند.
پیامبر اکرم (ص) علاوه بر روشنگری آشکار درباره امیرالمؤمنین (ع)، نشانه‌هایی نیز معرفی کردند؛ برای مثال، حدیثی درباره عایشه و پارس کردن سگ‌ها در مسیر جنگ جمل، یا هشدار به عمار یاسر در جنگ صفین، که تحقق آن‌ها به تشخیص جبهه حق از باطل کمک کرد.
مرصادنیوز: آیا نشانه‌ها همیشه قابل اعتماد هستند؟
آیتی: خیر، نشانه‌ها به‌تنهایی کافی نیستند و قابلیت تحریف دارند؛ در مثال جنگ صفین، معاویه با تحریف نشانه‌ها کوشید حقیقت را وارونه جلوه دهد؛ حتی اگر ندای آسمانی حق را فرا خواند، شیطان نیز ندا سر می‌دهد تا ذهن‌ها مشوش شود.
مرصادنیوز: تفاوت بین زندگی با بینات دین و زندگی صرفاً بر اساس نشانه‌ها چیست؟
آیتی: زندگی با بینات و اصول دین، انسان را در مسیر حق پایدار نگاه می‌دارد و مانع تحریف و تردید می‌شود؛ اما تکیه صرف بر نشانه‌ها، چه در صدر اسلام و چه در عصر غیبت، ممکن است انسان را دچار سردرگمی، تحریف و تأخیر در تحقق جبهه حق کند.
مرصادنیوز: آیا نشانه‌ها از اصول دین قدرتمندترند؟
آیتی: خیر، نشانه‌ها در مقایسه با اصول و آموزه‌های روشن دین نمره‌ای بسیار ناچیز دارند؛ در عصر غیبت، بیش از آنکه به شمارش یا تحقق نشانه‌ها توجه شود، باید بر زندگی با بینات و قواعد قطعی دین تأکید کرد تا امید و توجه به امام زمان (عج) پایدار بماند.
کسی که تنها به نشانه‌ها دل ببندد، در بزنگاه‌های تاریخی دچار تزلزل و سرگردانی خواهد شد. اما مؤمنی که با بینات و اصول دین زندگی می‌کند، هرگز گرفتار تردید و تحریف نمی‌شود و توانایی تشخیص حق از باطل را همواره خواهد داشت.
انتهای خبر/
لینک کوتاه خبر
برچسب‌ها
نظر / پاسخ از
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نفری باشید که نظر می‌گذارید!
