به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ غدیر یکی از مهم‌ترین رخدادهای تاریخ اسلام به شمار می‌رود. در این واقعه، پیامبر اسلام (ص) در بازگشت از حجةالوداع در روز ۱۸ ذی‌الحجه سال دهم هجری قمری، در محلی به‌نام غدیر خم، حضرت علی (ع) را به‌عنوان جانشین خود معرفی کرد. 

در این اجتماع بزرگ که بسیاری از بزرگان صحابه نیز حضور داشتند، حاضران با امام علی (ع) بیعت کردند. این معرفی بر اساس دستور الهی بود که در آیه تبلیغ؛ «یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللّهَ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ» نازل شده است؛ آیه‌ای که پیامبر (ص) را مأمور می‌کرد تا آنچه از سوی خداوند به او وحی شده است ابلاغ کند و تأکید داشت که اگر این مهم انجام نشود، رسالت او ناتمام خواهد ماند. 

پس از این رخداد عظیم، آیه اکمال نازل شد؛ «الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دِینِکُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً» که در آن خداوند اعلام کرد: «امروز دین شما را کامل کردم و نعمتم را بر شما به اتمام رساندم و اسلام را به‌عنوان دین برای شما پسندیدم.» امامان معصوم (ع) بارها به حدیث غدیر اشاره کرده‌اند و شاعران بسیاری از دوره امام علی (ع) تا به امروز درباره این واقعه شعر سروده‌اند. از مشهورترین کتاب‌هایی که به عمق این موضوع پرداخته است، می‌توان به کتاب گران‌سنگ الغدیر اثر علامه امینی اشاره کرد. 

پیامبر اسلام (ص) و معصومین (ع) این روز را عیدی بزرگ خوانده‌اند و مسلمانان، مخصوصاً شیعیان، این روز را با شکوه تمام جشن می‌گیرند. غدیر نماد عقیده اسلامی، پایه‌های دین اسلام و ثمره نبوت پیامبر (ص) محسوب می‌شود. این واقعه تجلی تعیین «صراط مستقیم» تا پایان دنیاست و خطبه غدیر، سند زنده ولایت الهی ۱۲ امام به شمار می‌آید. محل وقوع غدیر نیز بیشتر به واقعه ولایت امیرالمؤمنین علی (ع) شهرت یافته تا صرفاً محلی در مسیر بازگشت پیامبر (ص) از حجةالوداع. 

در ذی‌القعده سال دهم هجری، پیامبر اکرم (ص) به همراه هزاران نفر از مدینه به سوی مکه حرکت کردند تا مناسک حج را به جا آورند. این سفر پیامبر (ص) که با عناوینی همچون «حجه‌الوداع»، «حجه‌الاسلام» و «حجه‌البلاغ» شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ اسلام به شمار می‌آید. در همین زمان، امام علی (ع) برای تبلیغ اسلام در یمن حضور داشت. او با شنیدن خبر این سفر، به همراه گروهی راهی مکه شد و پیش از آغاز مناسک حج، به پیامبر گرامی اسلام (ص) پیوست. 

مسلمانان، به‌ویژه شیعیان، همواره روز غدیر را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اعیاد دینی گرامی می‌دارند. این روز در میان پیروان تشیع با نام «عید غدیر» شناخته و یادآوری می‌شود. در تاریخ ۴۸۷ قمری، بیعت با مستعلی بن مستنصر، یکی از حاکمان مصر، در همین روز صورت پذیرفت. همچنین در روایات اهل سنت آمده است که هر کس روز ۱۸ ذی‌الحجه را روزه بگیرد، خداوند ثواب روزه ۶۰ ماه را برای او مقرر خواهد کرد. 

پیامبر اسلام (ص) این روز را به‌عنوان فرخنده‌ترین عید امت خود معرفی کرده و فرمود: این همان روزی است که خداوند متعال به من دستور داد تا برادرم، امام علی (ع)، را به‌عنوان پیشوای امت منصوب کنم تا پس از من مردم تحت هدایت ایشان باشند. این همان روزی است که پروردگارم دین اسلام را کامل و نعمتش را بر امت من تمام کرد و اسلام را به‌عنوان دین برگزید. 

امام جعفر صادق (ع) نیز از این روز به‌عنوان عید بزرگ خداوند یاد و تأکید کرده است که هیچ پیامبری مبعوث نشده مگر آنکه این روز را گرامی داشته و شأن والای آن را شناخته است. در آسمان‌ها، این روز به‌نام روز عهد و پیمان، و در زمین به‌نام روز پیمان استوار و حضور همگانی خوانده می‌شود. 

امام رضا (ع) نیز در اهمیت این روز فرموده‌اند: «روز غدیر در میان اهل آسمان مشهورتر است تا میان اهل زمین اگر مردم ارزش این روز را می‌دانستند بی‌تردید فرشتگان در هر روز ۱۰ بار با آنان مصافحه می‌کردند. 

در پایان باید به این نکته اشاره کنم که قرآن کریم در آیات متعدد به علم و فضیلت علی (ع) کرده و شخصیت والای او را برای اهل خرد روشن می‌سازد. در واقع، یکی از راه‌های شناخت علی (ع)، مراجعه به آیات نورانی قرآن کریم است؛ چرا که این آیات به روشنی از عصمت، ولایت، علم برتر، ایمان پیشرو، شجاعت، ایثار، عبادت و دیگر فضائل مولای متقیان سخن گفته است. از سوی دیگر، امیرالمؤمنین نیز پس از پیامبر (ص) به عنوان بهترین مفسر و معرف قرآن کریم شناخته می‌شود. 

نویسنده: زهرا دانیاری؛ فعال رسانه‌ای