به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ در عصر دیجیتال، هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین فناوری‌ها شناخته می‌شود که می‌تواند تحولاتی بنیادین در زمینه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و صنعتی ایجاد کند. 

نظر به روند رو به رشد استفاده از این فناوری در سطح جهانی، ضرورت دارد که مسئولان ایران به توسعه و تقویت زیرساخت‌های هوش مصنوعی توجه ویژه‌ای داشته باشند.

سئوالی که باید به آن در سطح کلی پاسخ داد که  به راستی اصلاً هوش مصنوعی چیست؟ 

در تعریف این مقوله باید گفت که هوش مصنوعی (Artificial Intelligence یا AI) به مجموعه‌ای از فناوری‌ها و سیستم‌ها اطلاق می‌شود که توانایی انجام کارهایی را دارند که معمولاً به هوش انسانی نیاز دارند. 

به شکلی هوشمندانه، این فناوری‌ها می‌توانند از داده‌ها یاد بگیرند، استدلال کنند، تصمیم بگیرند و به‌صورت خودکار وظایف مختلفی را انجام دهند.

هوش مصنوعی به دو دسته کلی ضعیف (Narrow AI) و  قوی (General AI) تقسیم می‌شود که به شکل مشروح چنین تعریفی دارند:

هوش مصنوعی ضعیف (Narrow AI): این نوع هوش مصنوعی برای انجام یک وظیفه خاص طراحی شده است و نمی‌تواند فراتر از آن عمل کند. به‌عنوان مثال، سیستم‌های توصیه‌گر در پلتفرم‌های خرید آنلاین، دستیاران صوتی مانند سیری و الکسا و نرم‌افزارهای تشخیص چهره از این دسته هستند.

هوش مصنوعی قوی (General AI): این نوع هوش مصنوعی به توانایی‌هایی اشاره دارد که مشابه هوش انسانی است و می‌تواند در زمینه‌های مختلف به‌طور مستقل عمل کند. 

هوش مصنوعی قوی هنوز به‌طور کامل محقق نشده است و بیشتر در حوزه‌های نظری و تحقیقاتی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

از کاربردهای هوش مصنوعی می‌توان به پردازش زبان طبیعی (NLP)، بینایی کامپیوتری، یادگیری ماشین (Machine Learning)، رباتیک و تحلیل داده‌ها اشاره کرد. هوش مصنوعی در صنایع مختلفی مانند پزشکی، خودروسازی، مالی و خدمات مشتری به‌کار گرفته می‌شود و به بهبود کارایی و دقت در فرآیندها کمک می‌کند.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور در اظهارات اخیر خود اعلام کرد: «نسخه اولیه و آزمایشی پلتفرم (سکو) ایرانی هوش مصنوعی که توسط یکی از دانشگاه‌های کشور در حال طراحی است، تا ۶ ماه آینده رونمایی می‌شود.» این خبر نشان‌دهنده عزم جدی مسئولان برای ورود به عرصه هوش مصنوعی و بهره‌برداری از پتانسیل‌های آن است. 

رونمایی از این پلتفرم می‌تواند به‌عنوان یک نقطه عطف در توسعه فناوری‌های نوین کشور محسوب شود و فرصتی برای ایجاد اکوسیستمی پویا و فعال در حوزه هوش مصنوعی فراهم آورد.

چالش‌ها و فرصت‌ها

توسعه زیرساخت‌های هوش مصنوعی در ایران با چالش‌هایی همراه است. نبود سرمایه‌گذاری کافی، کمبود نیروی انسانی متخصص و عدم هماهنگی میان مراکز تحقیقاتی و صنعتی از جمله موانع پیش‌روی این حوزه هستند.

بنابراین، مسئولان باید با اتخاذ تدابیر مناسب و ایجاد سیاست‌های حمایتی، این چالش‌ها را به فرصت‌هایی برای پیشرفت تبدیل کنند.

از سوی دیگر، با توجه به اینکه هوش مصنوعی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی مردم و حل مسائل اجتماعی کمک کند، توجه به این حوزه می‌تواند به افزایش رفاه عمومی و رشد اقتصادی کشور منجر شود. 

برای مثال، استفاده از هوش مصنوعی در حوزه‌های بهداشت و درمان، حمل و نقل، کشاورزی و آموزش می‌تواند به بهینه‌سازی فرآیندها و کاهش هزینه‌ها کمک کند.

ضرورت همکاری بین‌بخشی

یکی از کلیدی‌ترین نکات در توسعه زیرساخت‌های هوش مصنوعی، همکاری میان نهادهای دولتی، دانشگاه‌ها و بخش خصوصی است. این همکاری می‌تواند به تبادل اطلاعات، تجربیات و منابع کمک کند و باعث شکل‌گیری پروژه‌های مشترک و نوآورانه شود.

علاوه بر این، ایجاد برنامه‌های آموزشی و کارگاه‌های تخصصی برای تربیت نیروی انسانی متخصص در زمینه هوش مصنوعی یکی دیگر از الزامات این فرآیند است.

در نهایت، توجه به زیرساخت‌های هوش مصنوعی نه‌تنها یک ضرورت برای پیشرفت فناوری و اقتصادی کشور است، بلکه به‌عنوان یک نیاز اجتماعی نیز باید در نظر گرفته شود. 

با رونمایی از پلتفرم ایرانی هوش مصنوعی در آینده نزدیک، این امید وجود دارد که ایران بتواند در این حوزه به یک بازیگر مؤثر تبدیل شود و از فرصت‌های بی‌نظیر هوش مصنوعی بهره‌برداری کند. 

مسئولان باید با عزم جدی و برنامه‌ریزی دقیق، گام‌های مؤثری در این راستا بردارند و آینده‌ای روشن و پایدار برای کشور رقم بزنند.

مجتبی جنگلی‌نیا؛ فعال رسانه