به گزارش خبرنگار گروه سیاسی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ با شدت گرفتن تهدیدات غرب مبنی بر فعال‌سازی مکانیزم ماشه و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی ایران، کارشناسان سیاسی و اساتید دانشگاه در گفتگو با خبرنگار سیاسی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد» به بررسی ابعاد حقوقی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی این اقدام پرداخته‌اند. 

در حالی‌که ایالات متحده و برخی کشورهای اروپایی تلاش دارند با بهره‌گیری از ابزارهای فشار روانی و حقوقی، ایران را به عقب‌نشینی در مواضع راهبردی خود وادار کنند، تحلیلگران داخلی این تهدید را فاقد وجاهت حقوقی دانسته و آن را بخشی از یک پروژه استعماری چندمرحله‌ای برای مهار نقش‌آفرینی ایران در نظام بین‌الملل ارزیابی می‌کنند. 

تهدید مکانیزم ماشه فشار روانی غرب بر ایران

پیمان لطیفی در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ تهدید آمریکا و برخی کشورهای غربی به فعال‌سازی مکانیزم ماشه را فاقد وجاهت حقوقی دانست و آن را ابزاری سیاسی برای اعمال فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی ایران توصیف کرد. 

وی با اشاره به ماهیت جنگ روانی و حقوقی این تهدید، اظهار داشت: بازگشت خودکار تحریم‌ها، بیش از آنکه اقدامی اجرایی باشد، تلاشی برای متشنج‌سازی فضای بین‌المللی و تأثیرگذاری بر محاسبات سیاسی و اقتصادی ایران است. 

این کارشناس مسائل سیاسی هدف اصلی رویکرد مذکور را در چهار محور اعمال فشار روانی و حقوقی بر ایران، بازسازی اجماع‌سازی مصنوعی در شورای امنیت، محدودسازی ظرفیت‌های راهبردی ایران در حوزه‌های هسته‌ای، دفاعی و منطقه‌ای و
 توجیه مداخلات آتی با پوشش حقوقی ظاهری خلاصه کرد.

وی تأکید کرد: تهدید به مکانیزم ماشه، در واقع نقض آشکار اصول حقوق بین‌الملل، اصل وفای به عهد و ماده ۲۵ منشور ملل متحد است. 

لطیفی با بررسی مواضع بازیگران کلیدی جامعه بین‌المللی، به تفاوت‌های بنیادین در واکنش‌ها اشاره و عنوان کرد: اروپا (فرانسه، آلمان، بریتانیا) موافق فشار مشروط و استفاده سیاسی از مکانیزم ماشه اما مخالف اجرای کامل و فوری آن است و برای حفظ کانال گفتگو و جلوگیری از فروپاشی کامل برجام در تلاش است. 

وی درباره روسیه افزود: این کشور قاطعانه با استناد آمریکا به مکانیزم ماشه مخالفت کرده و خروج واشنگتن از برجام را موجب سلب صلاحیت حقوقی دانسته و این اقدام را تهدیدی علیه توازن منطقه‌ای ارزیابی کرده است. 

لطیفی خاطرنشان کرد: کشور چین بر حل اختلافات از مسیر دیپلماسی تأکید دارد و با یکجانبه‌گرایی و بازگشت تحریم‌ها به‌دلیل مغایرت با منافع توسعه‌ای و همکاری‌های اقتصادی مخالف است.

وی افزود: عدم اجماع جهانی و تضاد مواضع میان غرب و شرق، نشان می‌دهد مکانیزم ماشه بیشتر کارکرد تبلیغاتی و روانی دارد تا ضمانت اجرایی واقعی. 

به گفته این استاد دانشگاه، فعال‌سازی مکانیزم ماشه به معنای پایان دیپلماسی هسته‌ای، بازگشت تحریم‌های شورای امنیت و سوق دادن ایران به سمت کاهش تعهدات و گسترش برنامه هسته‌ای خواهد بود. 

وی با اشاره به تبعات اقتصادی این اقدام، گفت: اگرچه فشارها در حوزه‌های بانکی، انرژی و تجارت خارجی تشدید می‌شود، اما تجربه سال‌های گذشته و همکاری‌های بلوک شرق، اثر آن را از حالت فلج‌کننده به کندکننده تبدیل کرده است. 

لطیفی همچنین تأکید کرد: روابط اقتصادی ایران با کشورهای منطقه، به‌ویژه همسایگان، ادامه خواهد یافت و حتی ماهیتی غیررسمی‌تر و منعطف‌تر پیدا می‌کند. 

تأثیرات امنیتی و نظامی تقویت بازدارندگی ایران

لطیفی همچنین به پیامدهای امنیتی مکانیزم ماشه پرداخت و گفت: بازگشت تحریم‌ها موجب افزایش رقابت تسلیحاتی، تعمیق بازدارندگی ایران و احتمال برخوردهای محدود در خلیج فارس و تنگه هرمز خواهد شد. 

وی افزود: مکانیزم ماشه نه‌تنها موجب مهار ایران نمی‌شود، بلکه به تقویت توان دفاعی، همگرایی محور مقاومت و پیچیده‌تر شدن معادلات امنیتی منطقه منجر خواهد شد. 

لطیفی در جمع‌بندی خاطرنشان کرد: با وجود افزایش ریسک برخوردهای محدود، بازدارندگی متقابل و هزینه‌های راهبردی مانع از شکل‌گیری جنگ تمام‌عیار خواهد شد؛ مگر آنکه اقدامات تحریک‌آمیز و حادثه‌سازی‌های میدانی از سوی رژیم صهیونیستی یا برخی بازیگران غربی شدت یابد. 

 اسنپ‌بک آخرین میخ بر تابوت برجام است

شهرام فتاحی در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ با اشاره به تهدید غرب مبنی بر فعال‌سازی مکانیزم ماشه، این اقدام را بخشی از یک فرآیند استعماری چندمرحله‌ای دانست که هدف آن تضعیف و مهار نقش‌آفرینی ایران در نظام بین‌الملل است.

وی اظهار داشت: جبهه غرب، چه در قالب ایالات متحده و چه اتحادیه اروپا، همواره تلاش کرده با ابزارهای حقوقی، رسانه‌ای و اقتصادی، ایران را در مدار کنترل خود نگه دارد و در صورت ناکامی، مسیر تغییر نظام سیاسی را دنبال کند. 

این کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به قطعنامه ۲۲۳۱ و روند اجرایی برجام، تأکید کرد: با خروج یک‌جانبه آمریکا، انفعال تروئیکای اروپایی و اقدامات گام‌ به گام ایران که همگی بر اساس مفاد خود برجام بوده‌اند، این توافق عملاً به یک سند تاریخی تبدیل شده و دیگر مبنای اجرایی ندارد. 

وی افزود: فعال‌سازی مکانیزم ماشه، نه‌تنها پایان رسمی برجام است، بلکه زمینه‌ساز بازگشت ۶ قطعنامه شورای امنیت و قرار گرفتن ایران ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد خواهد بود؛ اقدامی که تحمیل اراده جابرانه قدرت‌های سلطه‌گر است. 

این کارشناس مسائل سیاسی هشدار داد: بازگشت تحریم‌ها موجب تلاطم‌های جدی در اقتصاد کشور، محدودیت در فروش نفت و افزایش احتمال بازرسی کشتی‌های ایرانی خواهد شد. از آنجا که این تحریم‌ها مهر شورای امنیت را دارند، حتی کشورهای همسایه نیز در تعاملات اقتصادی با ایران دچار تردید و بازنگری خواهند شد. 

وی با اشاره به وابستگی اقتصادی کشورهای منطقه مانند قطر، عربستان و امارات به غرب، گفت: این کشورها منافع خود را قربانی روابط با ایران نخواهند کرد و این مسئله نیازمند چاره‌اندیشی جدی در سیاست خارجی کشور است. 

فتاحی با اشاره به فضای پرتنش منطقه و گزارش‌های اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، احتمال بروز درگیری محدود یا حتی جنگ دوم میان ایران و ناتو را دور از ذهن ندانست و گفت: در صورت فعال شدن مکانیزم ماشه، باید از آموزه‌های جنگ ۱۲ روزه نهایت بهره‌برداری را داشته باشیم و برای هرگونه اقدام سخت‌افزاری آماده باشیم. 

وی تأکید کرد: صلح در روابط بین‌الملل از مسیر قدرت حاصل می‌شود؛ باید هزینه‌های تقابل را برای طرف مقابل آن‌قدر بالا ببریم که اساساً اراده حمله به ایران شکل نگیرد. 

 فتاحی در پایان خاطرنشان کرد: مکانیزم ماشه، اگرچه در ظاهر ابزاری حقوقی است، اما در واقعیت، تجلی سیاست فشار و سلطه‌گری غرب است. ایران باید با واقع‌بینی، انسجام داخلی و آمادگی راهبردی، در برابر این تهدیدات ایستادگی کند و اجازه ندهد تاریخ تکرار شود. 

خروج از NPT واکنشی منطقی مقابل غربی‌هاست

حجت‌الاسلام والمسلمین احمد زارعی در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ با اشاره به تهدید کشورهای غربی مبنی بر فعال‌سازی مکانیزم ماشه (اسنپ‌بک)، این اقدام را بیشتر یک ابزار سیاسی دانست تا یک تهدید واقعی اقتصادی. 

وی اظهار داشت: تحریم‌هایی که در قالب اسنپ‌بک مطرح می‌شوند، عمدتاً مربوط به افراد، معاملات تسلیحاتی و بازرسی محموله‌های صادراتی به ایران هستند و هیچ‌کدام شامل تحریم‌های نفتی نمی‌شوند. تحریم‌های آمریکا علیه ایران بسیار شدیدتر و مؤثرتر از تحریم‌های سازمان ملل بوده‌اند و آنچه امروز مطرح می‌شود، بیشتر جنبه سیاسی دارد تا اقتصادی. 

امام جمعه شهرستان اسلام‌آبادغرب با اشاره به واکنش‌های بین‌المللی، گفت: اروپایی‌ها تلاش دارند از اسنپ‌بک به‌عنوان یک اهرم فشار سوءاستفاده کنند، در حالی‌که چین و روسیه باید این مکانیزم را زیر سئوال ببرند. البته کشورها بر اساس منافع ملی خود تصمیم می‌گیرند و ما نیز باید بر اساس منافع ملی‌مان عمل کنیم. 

وی افزود: اگر اروپا بخواهد با این ابزار فشار وارد کند، ایران باید واکنش جدی نشان دهد. خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) می‌تواند پاسخی منطقی و مقتدرانه باشد تا غربی‌ها متوجه شوند که ایران در برابر نقض تعهدات، سکوت نخواهد کرد. 

امام جمعه شهرستان اسلام‌آبادغرب با انتقاد از عملکرد کشورهای غربی در قبال برجام، اظهار داشت: برجام از ابتدا توافقی بود که آمریکا از آن خارج شد و اروپایی‌ها نیز به تعهدات خود پایبند نماندند. اسنپ‌بک نشان داد که دیپلماسی با غرب راه به ناکجاآباد دارد و مذاکره با طرف‌هایی که تنها زبان زور را می‌فهمند، بی‌نتیجه است. 

وی تأکید کرد: غربی‌ها مذاکره می‌کنند تا مذاکره کرده باشند، نه برای رسیدن به تفاهم واقعی. اگر اهل حقوق بشر و دموکراسی بودند، وضعیت مردم غزه و سوریه این‌گونه نبود. ما باید با قدرت بیشتر، از منافع ملی خود دفاع کنیم و دیگر با طناب آن‌ها به چاه نرویم. 

زارعی در پایان خاطرنشان کرد: دیپلماسی، حربه‌ای بود که غرب علیه ما به‌کار گرفت. امروز زمان آن رسیده که با اقتدار، مسیر مستقل خود را دنبال کنیم و اجازه ندهیم بهانه‌های واهی، ما را پای میز مذاکره‌ای بنشاند که نتیجه‌ای جز تکرار خواسته‌های طرف مقابل ندارد.

به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ مجموع دیدگاه‌های کارشناسان سیاسی، اساتید دانشگاه و مسئولان مذهبی نشان می‌دهد که تهدید به فعال‌سازی مکانیزم ماشه، بیش از آنکه ابزاری حقوقی با ضمانت اجرایی باشد، یک حربه سیاسی و روانی برای اعمال فشار بر جمهوری اسلامی ایران است. 

در حالی که کشورهای غربی تلاش دارند با بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، ایران را به عقب‌نشینی وادار کنند، تحلیلگران داخلی بر این باورند که چنین اقداماتی نه‌تنها نقض اصول حقوق بین‌الملل است، بلکه موجب تقویت انسجام داخلی، افزایش توان دفاعی و بازدارندگی منطقه‌ای ایران خواهد شد. 

با توجه به‌ عدم اجماع جهانی، تضاد مواضع میان شرق و غرب، و تجربه ناکامی‌های گذشته در مسیر دیپلماسی، فعال‌سازی مکانیزم ماشه را باید پایان رسمی برجام و آغاز مرحله‌ای جدید از مقاومت فعال و سیاست‌گذاری مستقل جمهوری اسلامی ایران دانست. 

گزارش به قلم فریبا مرادپناه؛ فعال رسانه‌ای 

انتهای خبر/