سبک‌های فرزندپروری

پارسا در این زمینه توضیح داد: هر خانواده به‌طور طبیعی از یک سبک فرزندپروری خاص استفاده می‌کنند که ممکن است تحت تأثیر شخصیت خود، تجربه‌های گذشته و یا حتی الگوهای تربیتی اجتماعی باشد که در این میان، روانشناسان چهار سبک اصلی فرزندپروری را شناسایی کرده‌اند: سبک‌های دموکراتیک، اقتدارطلبانه، سهل‌گیرانه و بی‌تفاوت.

وی با اشاره به سبک «فرزندپروری سخت‌گیرانه» بیان کرد: این سبک، به شیوه‌هایی اشاره دارد که در آن والدین انتظارات بسیار بالایی از فرزندان خود دارند و از شیوه‌های تنبیه و محدود کردن برای مدیریت رفتار استفاده می‌کنند، این والدین معمولاً با فرزندان خود تبادل کلامی کمی دارند و ممکن است فرزندانی با احساس حقارت تربیت کنند در این سبک، والدین بیشتر بر اعمال فشار و کنترل بر فرزند تأکید دارند تا بر آموزش و همراهی.

ای روانشناس بالینی با اشاره به سبک «فرزندپروری دموکراتیک» توضیح داد: در این سبک، والدین تلاش می‌کنند تا به فرزند خود فضای بیشتری برای ابراز عقیده بدهند و در عین حال، مرزهای مشخصی برای رفتارها تعیین می‌کنند، این روش معمولاً باعث می‌شود که کودک احساس امنیت و محبت کند و در عین حال، مسئولیت‌پذیری و خودکنترلی را یاد بگیرد.

وی در توضیح سبک «فرزندپروری سهل‌گیرانه» اظهار داشت: در این سبک، والدین کمتر به نظارت دقیق بر رفتارهای فرزند خود می‌پردازند و در اکثر مواقع، از ارائه محدودیت‌های کافی خودداری می‌کنند و این رویکرد می‌تواند باعث شود که کودک نتواند در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات به خوبی تصمیم‌گیری کند.

پارسا با اشاره به سبک «فرزندپروری بی‌تفاوت» گفت: والدین این سبک معمولاً کمترین توجه را به نیازها و خواسته‌های فرزند خود دارند و اغلب از مسئولیت‌های خود در قبال تربیت فرزند غافل هستند، در این شرایط، کودک ممکن است احساس عدم امنیت و بی‌توجهی کند که بر رشد عاطفی او تأثیر منفی می‌گذارد.

عوامل تأثیرگذار در تربیت فرزند

این مشاور و روانشناس بالینی در ادامه افزود: یکی از مهم‌ترین عواملی که در تربیت فرزند تأثیرگذار است، ژنتیک یا ویژگی‌های ذاتی کودک است، مطالعات نشان می‌دهند که کودکان با ویژگی‌های شخصیتی متفاوت به دنیا می‌آیند برخی از آن‌ها به طور طبیعی مهربان، همکار و انعطاف‌پذیر هستند، در حالی که برخی دیگر ممکن است ناسازگار، کم‌انعطاف و تندخو باشند البته این ویژگی‌های ژنتیکی نمی‌توانند به عنوان یک عامل ثابت و غیرقابل تغییر در نظر گرفته شوند، در فرزندپروری وظیفه والدین این است که با توجه به ویژگی‌های شخصیتی فرزندشان، بهترین شیوه‌های تربیتی را برای او انتخاب کنند و این ویژگی‌ها را به نفع رشد و توسعه کودک خود هدایت کنند.

اهمیت گوش دادن به احساسات کودک

وی خاطرنشان کرد: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در فرزندپروری، نحوه برخورد با احساسات و عواطف کودکان است، بسیاری از والدین به‌طور ناخودآگاه از ابراز احساسات منفی مانند عصبانیت، ترس و یأس در فرزندان خود جلوگیری می‌کنند و به نوعی این احساسات را اشتباه می‌پندارند در نتیجه، زمانی که فرزندشان این احساسات را ابراز می‌کند، معمولاً والدین یا نقش فرمانده را بر عهده می‌گیرند و یا خود را در موقعیت فرمانبر قرار می‌دهند؛ در هر دو حالت، این برخوردهای نادرست می‌تواند به فرزند آسیب بزند در واقع، مهم است که والدین یاد بگیرند که به احساسات فرزند خود گوش دهند و آن‌ها را درک کنند تا بتوانند واکنش مناسب‌تری نشان دهند.

خطاهای شایع در فرزندپروری

پارسا افزود: در فرزندپروری، برخی خطاها و اشتباهات به طور مکرر اتفاق می‌افتند، یکی از این اشتباهات «تله نردبانی» است، این پدیده زمانی اتفاق می‌افتد که والدین و فرزند به گونه‌ای رفتار می‌کنند که انگار در حال پایین آمدن از پله‌های یک نردبان هستند؛ به‌عنوان مثال، وقتی کودکی مادر را صدا می‌زند و مادر بی‌توجهی می‌کند، کودک دوباره با صدای بلندتر او را صدا می‌زند و مادر همچنان بی‌توجه می‌ماند، این بی‌توجهی‌های مکرر به تدریج می‌تواند منجر به مشکلات جدی در رابطه والدین و فرزند شود و بر سلامت روانی کودک تأثیر منفی بگذارد.

اقدامات عملی برای اصلاح خطاهای فرزندپروری

وی توصیه کرد: توضیحات تئوریک درباره فرزندپروری باید همراه با اقداماتی عملی و قابل اجرا به والدین آموزش داده شود، یکی از این اقدامات عملی، «افزایش توجه به رفتارهای مثبت کودک» است، والدین می‌توانند از تکنیک‌های خاصی استفاده کنند تا توجه بیشتری به رفتارهای مثبت فرزند خود داشته باشند و از تقویت رفتارهای منفی خودداری کنند.

این مشاور و روانشناس بالینی بیان کرد: یکی دیگر از اقدامات مهم، «تعیین اهداف مشخص» برای فرزندپروری است؛ در صورتی که والدین اهداف خود را در این زمینه مشخص نکنند، نمی‌توانند به نتیجه مطلوب دست یابند همچنین، «پایش و ارزیابی وضعیت کودک» می‌تواند کمک کند تا والدین بفهمند که آیا کودک در مسیر بهبود قرار دارد یا خیر؛ این ارزیابی‌ها معمولاً در قالب جداول خاصی به نام «جدول ستاره‌دار» ارائه می‌شود که به والدین کمک می‌کند تا پیشرفت فرزند خود را ارزیابی کنند.

وی توضیح داد: فرزندپروری یک فرآیند پویا و پیچیده است که نیازمند دقت، توجه و آگاهی والدین است و با استفاده از شیوه‌های صحیح تربیتی و اجتناب از خطاهای رایج، والدین می‌توانند در رشد فرزند خود نقش مؤثری ایفا کنند و آینده‌ای روشن برای او رقم بزنند.

این روان‌درمانگر خاطرنشان کرد: گوش دادن به احساسات کودک، نقش مهمی در فرزندپروری ایفا می‌کند و این مهارت باعث می‌شود که والدین بتوانند ارتباطی مؤثرتر با فرزند خود برقرار کنند و به نیازهای عاطفی و روانی او پاسخ دهند در این راستا، والدین باید به جای سرکوب یا نادیده گرفتن احساسات فرزند، به شنیدن و درک آن‌ها بپردازند تا کودک احساس امنیت و درک عاطفی بیشتری داشته باشد؛ از این رو، گوش دادن فعال نه‌تنها به بهبود روابط والدین و فرزند کمک می‌کند بلکه موجب تقویت اعتماد به نفس و خودباوری کودک می‌شود.

پارسا اشاره کرد: فرزندپروری یک مسیر پیچیده است که نیازمند تعادل، توجه و شیوه‌های اصولی است، والدین باید از ترکیب شیوه‌های تربیتی مختلف و توجه به ویژگی‌های فردی کودک خود، یک رویکرد متناسب با شرایط و شخصیت فرزند اتخاذ کنند، همچنین با اجتناب از اشتباهات رایج و تمرکز بر تقویت رفتارهای مثبت، می‌توانند به رشد عاطفی و اجتماعی کودک کمک کنند و آینده‌ای موفق و سالم برای او رقم بزنند.

وی در پایان سخنان خود تأکید کرد: فرزندپروری مؤثر نه‌تنها به شکوفایی توانمندی‌های کودک کمک می‌کند بلکه باعث ایجاد یک محیط خانوادگی سالم و پر از محبت می‌شود که در آن ارتباطات و تعاملات مثبت بین والدین و فرزندان در اولویت قرار دارد.

انتهای خبر/