مرصادنیوز: این اشتیاق در کلام امیرالمؤمنین (ع) چگونه بیان شده است؟ 

نصرالله‌پور: امیرالمؤمنین (ع) نیز بارها از شوق خود نسبت به حضرت حجت (عج) سخن گفته‌اند؛ در نهج‌البلاغه، ضمن توصیف یاران حضرت (عج) می‌فرمایند: «آن‌ها با حقیقت علم، آشنا هستند و دل‌هایشان به حق انس دارد»، سپس با حسرتی خاص می‌فرمایند: «آه، آه که چقدر مشتاق دیدارشان هستم!» 

مرصادنیوز: آیا دیگر امامان معصوم (ع) نیز چنین عباراتی درباره حضرت مهدی (عج) دارند؟ 

نصرالله‌پور: بله، به‌ویژه در کلام امام حسن مجتبی (ع) داریم: «خوشا به حال کسی که دوران حضرت (عج) را درک کند»، امام حسین (ع) نیز فرمودند: «اگر دوران حضرت مهدی (عج) را می‌دیدم، همه عمرم را وقف خدمت به او می‌کردم»، این‌ها نشان‌دهنده جایگاه بی‌بدیل حضرت (عج) در چشم اهل بیت (ع) است. 

مرصاد: به دعای حرز امام سجاد (ع) هم اشاره‌ای داشتید، مضمون آن چیست؟ 

نصرالله‌پور: بله. در دعای حرز امام سجاد (ع)، حضرت (ع) از خداوند می‌خواهند که دیدار با قائم آل‌محمد (عج) را روزی‌شان کند، این نشان می‌دهد که دیدار با حضرت (عج)، نه‌تنها امری ممکن، بلکه نعمتی گران‌بها و قابل طلب در دعاهای اهل‌بیت (ع) بوده است. 

مرصادنیوز: آیا دیدار با امام زمان (عج) در دوران غیبت امکان‌پذیر است؟ 

نصرالله‌پور: بله، طبق بسیاری از روایات، مؤمنان می‌توانند در دوران غیبت امام زمان (عج) را ببینند، حتی اگر ایشان را نشناسند؛ البته این دیدار برای اولیای خاص الهی همراه با شناخت و معرفت بوده است، کسانی مانند سید ابن طاووس، علامه بحرالعلوم، آیت‌الله قاضی و بسیاری دیگر، حضرت مهدی (عج) را با معرفت دیده‌اند. 

مرصادنیوز: برخی می‌پرسند که اگر حضرت ولی‌عصر (عج) در بین مردم هستند، چرا کسی ایشان را نمی‌شناسد؟ 

نصرالله‌پور: این پرسش را خود اهل بیت (ع) پاسخ داده‌اند. در روایتی آمده که حضرت (عج) در بین مردم زندگی می‌کند، رفت و آمد دارد، بر فرش‌های آن‌ها می‌نشیند، سخنانشان را می‌شنود؛ اما مردم او را نمی‌شناسند؛ غیبت به معنای نبودن نیست، بلکه به معنای ناشناخته بودن است. 

مرصادنیوز: نیابت امام زمان (عج) چگونه به دو بخش خاصه و عامه تقسیم می‌شود و چه تفاوت‌هایی دارند؟

نصرالله‌پور: نیابت امام زمان (عج) به دو بخش تقسیم می‌شود: نیابت خاصه و نیابت عامه؛ نیابت خاصه به دوران غیبت صغری اشاره دارد که در آن حضرت مهدی (عج) از طریق چهار نائب خاص با شیعیان ارتباط می‌کردند، این نائبان، به‌طور مستقیم از طرف امام (عج) تعیین می‌شدند و وظایف دینی و اجتماعی شیعیان را بر عهده داشتند.

در مقابل، نیابت عامه مربوط به دوران غیبت کبری است، زمانی که حضرت امام مهدی (عج) از دیدگان مردم غایب شدند و ارتباط مستقیم قطع شد؛ در این دوران، شیعیان باید به فقهای جامع‌الشرایط رجوع کنند که به‌عنوان نواب عام امام زمان (عج) مسئول هدایت دینی و اجتماعی مردم هستند. 

مرصادنیوز: این تقسیم‌بندی چه تأثیری بر رشد فکری شیعه داشت؟ 

نصرالله‌پور: این تقسیم‌بندی باعث شد که شیعه در دوران غیبت صغری و سپس در دوران غیبت کبری، همواره به یک مرجع دینی برای هدایت خود نیاز داشته باشد؛ در غیبت صغری، با وجود نائبان خاص، شیعیان توانستند ارتباط خود را با امام زمان (عج) حفظ کنند و با گذر زمان و آغاز غیبت کبری، این مفهوم به‌طور کامل تثبیت شد که حتی در غیبت، باید به فق‌ها و علمای دینی رجوع کرد، این امر باعث شد که ولایت فقیه به‌عنوان یک اصل مهم در اندیشه شیعه نهادینه شود و فقیهان به‌عنوان نواب عام امام شناخته شوند. 

مرصادنیوز: آغاز غیبت صغری چگونه بود؟ 

نصرالله‌پور: غیبت صغری با پنهان شدن امام زمان (عج) پس از شهادت امام حسن عسگری (عج) در سال ۲۶۰ هجری آغاز شد، حضرت مهدی (عج) به‌طور کامل از دیدگان مردم غایب شدند و تنها از طریق چهار نائب خاص با شیعیان ارتباط برقرار می‌کردند؛ این نائبان خاص به ترتیب عبارت بودند از: عثمان ابن سعید عمری، محمد ابن عثمان عمری، حسین ابن روح نوبختی و علی ابن محمد سمری، این مرحله از غیبت به مدت تقریبی ۶۸ سال ادامه داشت. 

مرصادنیوز: نائبان خاص امام در دوران غیبت صغری چه نقشی داشتند؟ 

نصرالله‌پور: نائبان خاص امام زمان (عج) در غیبت صغری نقش حیاتی داشتند، این افراد به‌طور مستقیم از طرف امام زمان (عج) منصوب شده بودند و وظیفه داشتند که ارتباط شیعیان را با امام (عج) حفظ کنند، آن‌ها به امور مالی و اجتماعی شیعیان رسیدگی می‌کردند و مشکلات دینی را برطرف می‌ساختند؛ در حقیقت، نائبان خاص به‌عنوان واسطه‌های امام عمل می‌کردند، اولین نائب خاص، عثمان ابن سعید عمری بود که از سال ۲۶۰ هجری شروع به فعالیت کرد و سپس جانشینان او یعنی محمد ابن عثمان عمری، حسین ابن روح نوبختی و علی ابن محمد سمری ادامه‌دهندگان این مسیر بودند. 

مرصادنیوز: نکات کلیدی در مورد غیبت امام زمان (عج) و نیابت چیست؟ 

نصرالله‌پور: نکات کلیدی در مورد غیبت امام زمان (عج) و نیابت به شرح زیر است: 

غیبت امام زمان (عج) حکمت و مصلحت الهی است: غیبت امام زمان (عج) به‌عنوان یک آزمون بزرگ برای شیعیان محسوب می‌شود؛ در این دوران، شیعیان باید به ایمان خود وفادار بمانند و در مقابل شبهات و فتن‌ها مقاومت کنند. 

نیابت خاصه نشان‌دهنده لزوم وجود نمایندگان معصوم در غیبت است: نائبان خاص در غیبت صغری به‌عنوان واسطه‌های ارتباطی میان امام و شیعیان عمل می‌کردند؛ این مسئله، نشان‌دهنده این است که در غیبت امام معصوم، نمی‌توان از هدایت و رهبری بدون واسطه محروم ماند. 

نیابت عامه و فقهای جامع‌الشرایط: پس از غیبت کبری، علمای دین و فقهای جامع‌الشرایط به‌عنوان نواب عام امام مهدی (عج) معرفی شدند، این سیستم همچنان ادامه دارد و نشان‌دهنده نقش اساسی و حیاتی فقها در هدایت جامعه شیعه است. 

تولید و ترویج فرهنگ انتظار: شیعه باید همواره منتظر ظهور امام (عج) باشد و در این دوران غیبت، با پایبندی به اصول دینی، خود را آماده ظهور حضرت (عج) کند. 

مرصادنیوز: در مورد نیابت امام زمان (عج) و جایگاه فقیه در دوران غیبت توضیح بفرمایید. 

نصرالله‌پور: در دوران غیبت امام زمان (عج)، هیچ‌گاه امام به‌طور مستقیم نیامده و به مردم نخواهد گفت که باید برای حل مسائل به کسی مراجعه کنند که فقط حدیث نقل می‌کند؛ مراد از «راوی حدیث» در اینجا فردی است که با منابع حدیثی کاملاً آشناست، قادر به تمییز روایت‌های معتبر از غیرمعتبر است و با همه جوانب احادیث معصومان (عج)، قرآن، تفسیر، فقه و علوم مختلفی که برای فهم دین ضروری است، آشناست، این فرد باید مجتهد، فقیه و راوی احادیث اهل بیت (ع) باشد. 

اما در دوران غیبت، این مسئولیت به فقیهانی سپرده شده است که در هر دوران توسط علماء و فقهای شیعه از بین مردم انتخاب می‌شوند؛ در حقیقت، ولایت فقیه در زمان ما به‌وسیله حضرت امام خمینی (ره) به‌عنوان یک ساز و کار قانونی با تأسیس مجلس خبرگان رهبری پیاده‌سازی شد، در این مجلس، شیعیان از بین فقهای مختلف، فردی که بیشترین شباهت به امام معصوم (ع) داشته باشد و جامع‌ترین ویژگی‌ها را دارا باشد، انتخاب می‌کنند.

مرصادنیوز: آیا در این انتخاب‌ها، معیارهایی وجود دارد که انتخاب ولی فقیه را توضیح دهد؟

نصرالله‌پور: ممکن است کسی بگوید آیت‌الله بهجت در فقه از آیت‌الله خامنه‌ای قوی‌تر بود، اما آیا آیت‌الله بهجت در سیاست و مسائل بین‌الملل هم تجربه داشت؟ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دوره هشت‌ساله دفاع مقدس، نماینده حضرت امام خمینی (ره) در شورای عالی دفاع بودند و تجربه‌های بسیاری در سیاست و روابط بین‌الملل دارند؛ ایشان نه‌تنها فقیه برجسته‌ای هستند بلکه مدیری با کفایت، آگاه به زمانه و با بصیرت هستند؛ معظم‌له بیش از ۶۰ جلد کتاب نوشته‌اند که نشان‌دهنده عمق دانش ایشان است. 

مرصادنیوز: آیا می‌توان گفت رهبر معظم انقلاب در زمینه‌های مختلف علمی، اجتماعی و فرهنگی هم تخصص دارند؟ 

نصرالله‌پور: رهبر معظم انقلاب اسلامی در بسیاری از زمینه‌ها تخصص دارند؛ در مورد موضوعات مختلف مانند موسیقی، ورزش، اقتصاد مقاومتی، سینما و حتی سیاست بین‌الملل، سخنرانی‌ها و نظرات فراوانی دارند که نشان‌دهنده دانش گسترده ایشان در حوزه‌های مختلف است؛ من و برخی از اساتید در حوزه مهدویت، به‌طور تخصصی در مورد اندیشه‌های ایشان در مبحث مهدویت پژوهش کرده‌ایم و نتیجه آن چندین جلد کتاب شد؛ معظم‌له در آثار مختلفی مانند «کتاب انسان ۲۵۰ ساله» و کتاب‌های تاریخی خود، نشان داده‌اند که در علوم تاریخ اهل بیت (ع) و فلسفه تاریخ تبحر زیادی دارند. 

مرصادنیوز: در پایان، چه پیامی برای شیعیان و منتظران امام زمان (عج) دارید؟ 

نصرالله‌پور: پیام من این است که همگان باید در این دوران غیبت با پایبندی به اصول دینی و تقوی، در انتظار ظهور امام زمان (عج) بمانند؛ در این راه، باید به فقیه عادل و با تقوا که نزدیک‌ترین فرد به امام معصوم (ع) است، رجوع کنند؛ ان‌شاءالله خداوند متعال، رهبر ما را تا ظهور امام زمان (عج) حفظ کند و ما را در مسیر انتظار و تحقق عدالت جهانی هدایت فرماید. 

انتهای خبر/