عزیز مصطفایی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: «مَرَس‌بافی» یا مَرَزَبافی یکی از صنایع دستی اصیل منطقه اورامانات در استان کرمانشاه است که پایگاه اصلی آن در شهر نودشه، روستای هجیج و روستای هورامان تخت است.

این کارشناس ثبت میراث ناملموس اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه با بیان اینکه از گذشته‌های بسیار دور تاکنون مَرَس‌بافانِ بسیار ماهری در این مناطق حضور داشته‌اند، افزود: مرس‌بافی در حوزه ریسندگی‌های سنتی تعریف می‌شود، یکی از دستگاه‌های این صنعت ریسندگی پاچال نام دارد.

وی گفت: پاچال دستگاهی است که با آن جولایی یا همان کار مرَس‌بافی را انجام می‌دهند، علت این نامگذاری این است که برای انجام مرس‌بافی چاله‌ای که در آن پدال‌های دستگاه را قرار می‌دهند کنده می‌شود و پاهای جولا یا همان ریسنده پدال‌های دستگاه در این چاله کار می‌کند.

مصطفایی گفت: در منطقه نودشه غاری وجود با نام «مره جولا» وجود دارد، در این غار جولاها یا همان مرس‌بافان به مرس‌بافی می‌پرداختند که وجود این غار حکایت از قدمت این صنعت دارد.

وی ادامه داد: مَرَزبافی در واقع تهیه نوعی پارچه از موی بُز مخصوص با نام مرزه است، در حقیقت نمی‌توان از پشم هر نوع بزی برای مرزه‌بافی استفاده کرد.

این کارشناس ثبت میراث ناملموس میراث فرهنگی استان کرمانشاه تصریح کرد: بُز مد نظر مرزبافی دارای موهای مخصوصی است، این بزها پرورش داده شده و موی آنها چیده می‌شود، این مو پس از چیده‌شدن طی فرآیندی تبدیل به نخ مخصوص مرس‌بافی می‌شود سپس جولا با قرار دادن این نخ در دستگاه پاچال، پارچه معروف مرز را می‌ریسد.

وی خاطرنشان کرد: عرض پارچه مرس پنج سانتی‌متر و طول آن چندین متر است، این پارچه‌های پنج سانتی‌متری را در کنار هم قرار می‌دهند تا به عرض کافی برای تولید «چوخه و رانک» که لباس اصیل، موقر و باشکوه مردان کُرد است، برسند.  

مصطفایی ادامه داد: اکثر بزهای مخصوص مرس‌بافی در شهرستان بانه استان کردستان پرورش پیدا می‌کنند، بسیاری از جولاها یا همان مرزبافان خود اقدام به پرورش این بزها می‌کنند زیرا پرورش این بزها کار دشواری‌ است و از عهده هر کسی ساخته نیست این بزها باید با شرایط خاصی نگهداری شده و پرورش داده شوند تا بتوان موی مرغوبی از آنها برای بافت چید.

وی افزود: نمی‌توان این بزها را به هر مرتعی برای چرا برد زیرا چسبیدن برخی خار و خس‌ها به موی این بزها موجب زائل‌شدن آنها می‌شود بنابراین کار پرورش این بزها بسیار سخت است از آنجا که شرایط مراتع در شهرستان بانه استان کردستان برای پرورش این بزها بهتر از سایر نقاط است، اکثر بافندگان مناطق اورامانات کرمانشاه برای پرورش بُز و حتی مرزبافی به آنجا می‌روند.

مصطفایی اذعان داشت: مَرزبافی یکی از صنایع بسیار سودآور است، پارچه تولیدی در این صنعت با نام مرز کاملاً نخی و بسیار گران‌بها است، به دلیل زحمت و هزینه بالای ساخت این پارچه، همگان توانِ مالی خرید «چوخه و رانک» و لباس کُردی ساخته شده از این پارچه را ندارند.

وی با بیان اینکه مرزه‌بافی به عنوان یک هنر و صنعت اصیل ثبت ملی شده است، گفت: قدیمی‌ترین جولای یا مرس‌باف با نام کاک عبدالواحد با بیش از ۱۰۵ سال سن هم‌اکنون در قید حیات و در منطقه نودشه است.

مصطفایی اذعان داشت: این صنعت اصیل تماماً با دست انجام می‌شود و با اقبالی که به سمت لباس‌های فاخر کُردی همچون «چوخه و رانک» می‌شود، امید است که همچنان به حیات خود ادامه دهد و دوستداران فرهنگ اصیلِ کُردی این صنعت را از بازماندگان، اساتید و هنرمندان آن بیاموزند.

انتهای خبر/