به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ حجت‌الاسلام والمسلمین فرهاد محمدی صبح امروز چهارشنبه در همایش استانی «کنشگران و گروه‌های نقش‌آفرین عرصه اجتماعی» که در سالن اجتماعات شهید شهریاری دانشکده علوم پایه دانشگاه رازی کرمانشاه برگزار شد، با اشاره به اهمیت فرزندآوری، اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب در حدود یک دهه اخیر، بیش از ۴۲ بار به‌صورت رسمی و عمومی بر این مسئله تأکید کرده‌اند و با واژگان و تعابیری مهم این ضرورت را بیان کرده‌اند. 

رئیس سازمان بسیج طلاب و روحانیون استان کرمانشاه افزود: برخی از این عبارات که اهمیت موضوع را روشن می‌کند از جمله: ضروری‌ترین فرائض مسئولان و آحاد مردم، سیاست حیاتی برای آینده کشور، مسئله‌ای که فقط با نصیحت و توصیه حل نخواهد شد و کار تحولی و همه‌جانبه می‌خواهد.

وی در ادامه با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری درباره نجات کشور از آینده هولناک پیری، گفت: رهبر انقلاب تأکید دارند که باید تدابیر قانونی و هماهنگی بین مسئولان و نهادها ایجاد شود و برای فرهنگ‌سازی در این زمینه تلاش شود.

محمدی ادامه داد: نخبگان باید اقناع شوند و ریشه‌های کاهش میل به فرزندآوری به دقت شناسایی شود، همچنین باید گره‌های ذهنی مخاطبان در این حوزه باز شود، فرزندآوری یک مجاهدت بزرگ است و خطاهای گذشته نباید تکرار شوند.

وضعیت کنونی و چالش‌های پیش‌رو

وی افزود: برای حفظ توازن جمعیتی، نرخ فرزندآوری باید بالای ۲/۱ باشد، اما در حال حاضر، طبق آمار موجود، این نرخ به حدود ۱/۶ کاهش یافته است که این وضعیت نتیجه سیاست‌های نادرستی است که به‌ویژه از دهه ۷۰ شکل گرفت و ادامه پیدا کرد.

رئیس سازمان بسیج طلاب استان کرمانشاه خاطرنشان کرد: اگر این روند ادامه یابد، با خطر تله جمعیتی و سیاه‌چاله جمعیتی مواجه خواهیم شد که بازگشت به تعادل جمعیتی ممکن است برای جبرانش بیش از ۱۰۰ سال طول بکشد.

وی تصریح کرد: برای تأثیرگذاری در حوزه جمعیت، باید انسان و ابعاد وجودی او را شناخت، هرگونه ارتباط و فرهنگ‌سازی مؤثر نیاز به توجه به این پنج بُعد دارد: سه بُعد درونی شامل: باورها، احساسات و انگیزه‌ها، دو بُعد بیرونی نیز شامل: محیط اجتماعی و فرهنگی که با این شناخت می‌توان تهدیدها و فرصت‌های این حوزه را بهتر به مخاطب منتقل کرد و از ایجاد یأس و دلسردی جلوگیری کرد.

ابعاد وجودی انسان و تأثیر آن بر فرزندآوری

محمدی گفت: برای اینکه در حوزه‌هایی مثل فرزندآوری و جمعیت بتوانیم تأثیرگذار باشیم، باید ابعاد وجودی انسان را بشناسیم، روان‌شناسان معتقدند انسان‌ها دارای پنج بُعد هستند از جمله: باورها و اعتقادات؛ هر آنچه در ذهن و ضمیر ما به عنوان باور وجود دارد. این باورها می‌توانند درست، نادرست یا نیمه‌درست باشند.

وی افزود: روان‌شناسان تاکنون ۸۵ نوع احساس و عاطفه را شناسایی کرده‌اند، از جمله امید، ناامیدی، خشم، خشنودی، رضایت، نارضایتی، عشق و نفرت. ما موجوداتی هستیم که می‌توانیم امیدوار یا ناامید شویم، دوست بداریم یا دشمنی کنیم.

وی تصریح کرد: سوم اهداف و آرمان‌هاست؛ خواسته‌ها و اهدافی که برای آن زندگی می‌کنیم، افراد بر اساس اهدافشان از یکدیگر متمایز می‌شوند، به‌عنوان مثال: کسی که هدفش الهی و معنوی است، در برابر تهدیدها عقب‌نشینی نمی‌کند.

محمدی افزود: چهارم و پنجم گفتار و کردار است؛ کلماتی که به زبان می‌آوریم، می‌توانند بازتاب باورها، احساسات و اهداف ما باشند، رفتار و اعمالی که انجام می‌دهیم، مثل خرید کردن، ارتباط برقرار کردن و تصمیم‌گیری.

وی با اشاره به تطابق این پنج بُعد برای تأثیرگذاری، خاطرنشان کرد: وقتی می‌خواهید در مورد مسئله‌ای مثل فرزندآوری با کسی صحبت کنید، باید تشخیص دهید مشکل او در کدام‌ یک از این پنج بُعد فوق است.

عوامل کاهش فرزندآوری در ایران

وی بیان کرد: طبق تحقیقات، هفت عامل اصلی برای کاهش فرزندآوری در ایران شناسایی شده‌اند، مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از: عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و عوامل دینی و مذهبی، که برای رفع این موانع، باید باورهای نادرست را اصلاح کنیم، احساسات نابه‌جا را مدیریت کنیم و اهداف معقول را ترویج دهیم.