به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ با توجه به بیانات مقام معظم رهبری درباره اهمیت حکمرانی فضای مجازی که به صراحت فرمودند فضای مجازی تبدیل به یک فضای حقیقی شده و کشور‌ها هم امروزه در حکمرانی در فضای مجازی با هیچ‌کس تعارف ندارند؛ بر آن شدیم که با محسن احمدی قائم مقام معاونت تربیت و آموزش سازمان فضای مجازی و مدرس سواد رسانه گفتگو کنیم که شرح آن در ادامه می‌آید:

مرصادنیوز: لطفاً در ابتدای مبحث درباره اهمیت فضای مجازی نظرتان را بیان کنید.

احمدی: فضای مجازی امروزه، حیات دوم زندگی انسان‌ها است؛ ساحتی نو و تازه که تا پیش از این عصر، وجود نداشت اما امروز بخش مهمی از زندگی ما انسان‌ها را به خود اختصاص داده است.

روزانه انسان‌ها به طور میانگین حدود پنج ساعت در فضای مجازی هستند؛ یعنی بیش از یک ششم عمر ما در این فضا می‌گذرد. اگر کسی مایل است که چشم خود را بر یک ششم از عمر خود ببندد، مختار است اما انسانِ عاقل، چنین نمی‌کند.

 نمی‌توان اهمیت فضای مجازی را نادیده گرفت یا از آن چشم‌پوشی کرد، امروز فضای مجازی هم نقش مدرسه را بازی می‌کند، هم خانواده، هم گروه هم‌سالان و همین بسیاری نقش‌های اجتماعی دیگر که در گذشته سایر نهادها آن را ایفا می‌کردند. 

بچه‌های نسل Z، فضای مجازی را به چشم تفریح و اوقات فراغت نگاه نمی‌کنند. بخش مهمی از زندگی آن‌ها در این ساحت می‌گذرد. آن‌ها در این فضا دوستان جدیدی پیدا می‌کنند؛ کاری که قبلاً در محله یا مدرسه انجام می‌دادند. آن‌ها اینجا درآمدزایی می‌کنند؛ کاری که قبلاً در محل کار و مغازه انجام می‌شد، آن‌ها اینجا دینداری می‌کنند گاهی، کاری که قبلا در مساجد و بقاع متبرکه انجام می‌شد. فضای مجازی دنیایی است که کلید واردشدن به آن یک شناسه است و بعد هر آنچه در جهان غیرمجازی داریم، آنجا هم می‌توانیم داشته باشیم بنابراین اهمیت آن به اندازه اهمیت عمر و زندگی‌مان است.

مرصادنیوز: به نظر شما ضرورت اعمال قانون در فضای مجازی چیست؟

احمدی: انسان از زمانی که از عصر بربریت خارج شد و به دنیای شهرنشینی و تمدن پا گذاشت، دانست که نمی‌تواند بدون قانون و تشکیل نهادهایی برای اجرای قانون به زندگی خود ادامه بدهد.

 انسان‌ها فطرتاً به دنبال استخدام همدیگر، استفاده و سوءاستفاده از همدیگر برای منافع خود هستند؛ چیزی که علامه طباطبایی (ره) از آن به خوی «استخدام‌گری» انسان تعبیر می‌کند، اگر قانونی در حیات انسانی جاری نباشد، قانون جنگل حاکم می‌شود که قوی ضعیف را می‌دَرد و ضعیف هیچ پناهی برای دفاع از خود در برابر قوی ندارد، همان ضرورتی که وجود و اجرای قانون در ساحت اجتماعی زندگی انسان در جهان را الزام می‌کند، وجود قانون و اِعمال آن در فضای مجازی را نیز الزام می کند. مگر می‌شود در جهانی که میلیون انسان‌ها در آن زندگی، معامله، تجارت، بازی، رفاقت می‌کنند، قانون نداشته باشد؟! 

فضای مجازی، ساحت جدیدی از زندگی ما است اما بیرون از دیگر شئون زندگی ما نیست لذا همه آنچه برای محیطی مانند مدرسه، دانشگاه، محله، شهر، کشور و غیره به لحاظ قانون‌مندی نیاز بود در فضای مجازی نیز نیاز است. چطور می‌شود دزدها بیایند در فضای مجازی اموال مردم را بالا بکشند و قانونی برای مبارزه با آنها نباشد؟ یا تروریست‌هایی بیایند در فضای مجازی اَعمال تروریستی انجام دهند و ما شهروندان بگوییم فضای مجازی است، چه اشکالی دارد؟ یا کسانی بیایند با انتشار عکس‌های خصوصی انسان، آبروی فردی و خانوادگی او را ببرند و بعد قانونی برای مقابله با مجرمان در آنجا نباشد؟ یا کشوری بیاید اطلاعات شهروندان کشور دیگری را بدزدد یا بفروشد و قانونی برای مقابله به او وجود نداشته باشد؟ فضای مجازی بدون قانون، یعنی جنگل؛ یعنی هر کس هر کار دلش خواست بکند، یعنی اخبار جعلی باعث بشود که یک جوان خام‌اندیش و بی‌تجربه بادیدن یک خبر دروغ، اسلحه بردارد و طلبه بیچاره‌ای را در همدان جلوی مسجدش ترور کند! یعنی نوجوان بیچاره‌ای به دلیل دروغ‌پردازی عده‌ای، گمان کند کشورهای دیگر خیرخواه او هستند و حاکمان کشورش، دشمن او!

مرصادنیوز: پیشنهاد و راهکارهای شما برای جلوگیری از حملات سایبری چیست؟

احمدی: حملات سایبری مانند راهزنی و دزدی و باج‌گیری در دنیای غیرمجازی، واقعیتی است که اصل آن را هیچ‌گاه نمی‌توان از بین برد؛ چون جامعه همیشه انسان‌هایی قدرت‌طلب، خودخواه، منفعت‌طلب دارد که برای منافع خودشان دست به تجاوز به حریم زندگی دیگران می‌زنند. 

در محیط بین‌الملل نیز کشورهای قدرت‌طلب و زورگو با حملات سایبری، قصد تجاوز به دارایی‌ها و داشته‌های کشورهای دیگر می‌کنند. برای مقابله با این معضل دو گونه فعالیت می‌توان داشت: اول؛ دسته‌ای از فعالیت‌ها ناظر به امنیت سخت‌افزاری و مدیریت کلان اینترنت است که در همه جای دنیا راهکاری مشخص دارد، باید فضای وب به لحاظ زیرساخت، نرم‌افزارها، سخت‌افزارها و غیره امن شود، بدیهی است همزمان با بالا رفتن سطح امنیت شبکه، حقه‌ها و تکنیک‌های حملات سایبری نیز پیچیده‌تر خواهد شد اما باید به صورت جدی‌تری در کشور ما در حوزه زیرساخت و بسترها امن‌سازی لازم صورت بگیرد.

 دوم؛ افزایش آگاهی‌های مردم در حوزه رسانه، سواد دیجیتال و امنیت فضای مجازی که احتمال خطای انسانی را به شدت کاهش می‌دهد. بسیاری از حملات سایبری کلان با سوءاستفاده از غفلت و ناآگاهی عوامل انسانی داخل کشور صورت می پذیرد.

 به میزانی که ما جامعه و عموم مردم را نسبت به ضرورت و اهمیت امنیت سایبری آگاه کنیم و با راهکارهای عملیاتی آنها را تشویق به اجرای دستورالعمل‌های امنیت سایبری کنیم، احتمال قربانی شدنمان در حملات سایبری کاهش پیدا می‌کند.

مرصادنیوز: نظر شما درباره اینترنت ملی چیست؟

احمدی: اینترنت ملی که عنوان صحیح‌تر آن شبکه ملی اطلاعات است، یک نیاز حیاتی برای کشور محسوب می‌شود، برخی با بازتکرار، ایده‌آل‌های ذهنی اندیشمندان غربی را طرح می‌کنند که در عصر دهکده جهانی و از بین رفتن مرزها در شبکه‌های ارتباطی، صحبت از هرگونه امر ملی و بومی، «دیوار کشیدن» یا «حصار کشیدن» به دور خودمان است در حالی‌که این‌ها مغالطه است؛ تنها ذهن‌های ساده‌اندیش و ناتوان از تحلیل پیچیدگی‌های حکمرانی مدرن می‌توانند ضرورت شبکه ملی اطلاعات برای هر کشوری را نادیده بینگارند. مثل این می‌ماند که ما بگوییم در عصر دهکده جهانی، مرزهای فیزیکی را برداریم و دیگر کشورها بدون مرز باشند! این سخن که فضای مجازی نباید مدیریت شود همین‌قدر احمقانه است که بگوییم مرزهای کشور نباید محافظ و مرزبان داشته باشد! چطور ممکن برای ما مهم نباشد که اطلاعات مردم کشورمان در اختیار چه کسانی قرار دارد؟ آن‌ها از روی مصرف رسانه‌ای ما علاقه‌ها، دغدغه‌ها، نگرانی‌ها، پوشش، خلقیات و همه عادات ذهنی و روانی ما را می‌دانند. 

گوگل از روی مصرف ما می‌داند ما در روز کجاها می‌رویم، چقدر در هر نقطه می‌مانیم با چه وسیله‌ای می‌رویم و... . داشتن این اطلاعات برای کشوری که بخواهد به ما ضربه بزند، چیز کمی است! شهید اسماهیل هنیه میهمان کشور ما را از روی مصرف رسانه‌اش شناسایی و ترور کردند، برخی شهدای دیگر را نیز با همین کنترل رسانه‌ای، ترور کرده‌اند. 

حال می شود بگوییم خب برای ما مهم نیست که حکمرانی فضای مجازی‌مان در اختیار خودمان باشد یا نه؟! اسرائیل آمده با ابزار فضای مجازی در کشور ما، ضربه خسارت باری به ما زده و رفته؛ می‌توانیم بگوییم چیز مهمی نیست در دهکده جهانی؟! شبکه ملی اطلاعات در همه کشورهای مستقل و قدرتمند دنیا پیگیری و انجام شده است؛ مانند چین، روسیه، آمریکا و سایر کشورها. اگر حصار و دیوار است، قدرت های بزرگ متوجه حصاربودن آن نیستند؟! 

 مرصادنیوز: درباره اهمیت حکمرانی در فضای مجازی طبق نظر رهبر معظم انقلاب نظرتان را بیان کنید.

احمدی: حکمرانی در فضای مجازی یک نیاز عقلانی است، برخی گمان می‌کنند حکمرانی فضای مجازی یک برخورد ایدئولوژیک با یک پدیده مدرن است در حالی‌که این یک خطای شناختی است.

 نیاز به حکمرانی فضای مجازی دقیقا مانند نیاز به ارتش، نیروی انتظامی و دیگر قوای امنیتی است، مگر می‌شود کشوری نتواند بر مرزهای خود حکمرانی کند؟ بله می‌شود مانند قاجار و پهلوی حکمرانی کرد و هر روز یک نقطه از ایران عزیزمان را به دیگران حاتم‌بخشی کنیم!

حکمرانی در فضای مجازی یعنی ما بتوانیم جلوی حملات علیه مردم کشور را در فضای مجازی بگیریم، یعنی بتوانیم از استقلال و تمامیت ارضی خود در فضای مجازی مراقبت کنیم یعنی بتوانیم جلوی دزدها، کلاه‌بردارها، تروریست‌ها و دشمنان خارجی‌مان در فضای مجازی را بگیریم. ایران ما همچنان همان گربه‌ای است که در آن نقاشی معروف، گرگ و عقاب و کفتارهای بسیاری برای دریدن آن دندان تیز کرده‌اند لذا اگر حکمرانی در فضای مجازی را محقق نکنیم، دریده می‌شویم.

 شهروندان ایرانی، حق دارند در فضای مجازی تجارت کنند؛ رفاقت کنند؛ سرگرم شوند؛ موسیقی گوش بدهند؛ فیلم ببینند و غیره؛ اما آرامش انجام چنین کارهایی منوط به امنیت فضای مجازی است که با حکمرانی سایبری محقق می‌شود.

انتهای خبر/