به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ بسیاری از محققین افزایش جرائم جوانان را ناشی از افزایش روی‌آوردن و پیوستن جوانان به دسته‌های خیابانی می‌دانند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که نوجوانان به دنبال حس پذیرفته شدن و احساس تعلق هستند. متأسفانه گاهی نوجوانان به ویژه آن‌هایی که در مناطق آسیب‌پذیر و مستعد جرم زندگی می‌کنند، انتخاب دیگری برای برآوردن این نیازهای طبیعی خود به جز پیوستن به این گروه‌ها نمی‌یابند. 

معمولاً اولین ارتکاب جرم قبل از سن ۱۵ سالگی صورت می‌گیرد و هرچه سن کمتر باشد، احتمال تبدیل شدن فرد به یک مجرم حرفه‌ای بیشتر می‌شود. 

شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد قوانین تنبیهی مثل حبس، بازداشت‌های کوتاه‌مدت، فعالیت‌های خدماتی یا اردوهای تربیتی در کاهش وقوع جرم در بین نوجوانان مؤثر بوده‌اند. در حقیقت بسیاری از نوجوانانی که مرتکب جرم می‌شوند بیشتر از آنکه نیازمند حبس باشند، به تربیت و کسب مهارت‌های فردی و اجتماعی و افزایش عزت نفس نیاز دارند. 

بسیاری از متخصصان جرم‌شناسی معتقدند بهترین راه برای کم کردن میزان وقوع جرم در بین این قشر از جامعه، دور نگاه داشتن این افراد از فعالیت‌هایی است که می‌تواند منجر به وقوع جرم شود. اینجاست که نقش تفریحات سالم به عنوان برنامه‌های پیشگیرانه برجسته می‌شود. 

ورزش یکی از انواع روش‌های گذران اوقات فراغت است که در سرتاسر دنیا به عنوان عاملی برای گسترش صلح، دوستی و زندگی خوب در نظر گرفته می‌شود، به طوری که دبیر کمیته ملی المپیک قطر که حمایت طرح سرمایه‌گذاری جهانی در ورزش را بر عهده داشت، ورزش در سنین نوجوانی و جوانی را عاملی برای مقابله با وسوسه آن‌ها در این سن، برای روی آوردن به مواد مخدر و جرم می‌داند. 

به دلیل مکانیزم پویای ورزش در جذب افراد با جنسیت، نژاد و طبقه اجتماعی مختلف، گزارش‌های سازمان ملل متحد آن را پویاترین راه برای مقابله با موقعیت‌های خطرناک و خشونت‌آمیز در تعارضات فردی و اجتماعی می‌داند. 

کودکان و نوجوانان از طریق بازی و فعالیت‌های بدنی، اطلاعات لازم را برای زندگی اجتماعی به دست می‌آورند و برای پذیرفتن مسئولیت در جامعه آماده می‌شوند. بازی و ورزش، میدان تمرین مناسبی برای ارزش‌گذاری و جهت‌گیری رغبت‌ها، هیجان‌ها و عواطف و گرایش‌های فطری نوجوانان ایجاد می‌کند و مفاهیمی چون نوع‌دوستی و تعاون، ایثار، فداکاری و گذشت را به او می‌آموزد. 

روان‌شناسان معتقدند افرادی که ورزش می‌کنند و اوقات فراغت خود را بیشتر با انجام فعالیت‌های بدنی می‌گذرانند از رشد عاطفی خوبی برخوردارند، فعالیت‌های ورزشی فرصت مناسبی برای ابراز شادی، علاقه، عدم پرخاشگری و ایجاد حس خودباوری، اعتماد به نفس و کسب شایستگی‌های فردی مؤثر است. 

بروز این حس‌ها از طریق تربیت بدنی و ورزش ممکن است. معمولاً نوجوانان ورزشکار بین هم‌سن و سالان خود محبوب‌تر هستند. شرکت در فعالیت‌های ورزشی و تفریحی نوجوانان را از حالت خمودگی و افسردگی خارج ساخته و نشاط و سرزندگی و امید و انگیزه شرکت در فعالیت‌های اجتماعی را در آنان فراهم می‌سازد و نیز در از بین بردن خلق و خوی پرخاشگری که در نوجوانان بسیار شایع است و حداقل از تقلیل چشم‌گیر آن بسیار مؤثر و نقش بسزایی را ایفا می‌کند. 

فعالیت‌های بدنی و ورزش سبب فرو نشاندن پرخاشگری نهفته می‌شود که در آن اشخاص پرخاشگر خود را به صورت رفتار منفی نشان می‌دهند. ورزش یکی از عوامل بسیار مهم و مؤثر در اخلاق و رفتار نوجوانان محسوب می‌شود، به طوری که برخی از گزارش‌های والدین نوجوانان ورزشکار نشان می‌دهد که حضور فرزندانشان در ورزش، در آرامش و مهار پرخاشگری مؤثر بوده است و برخی از تحقیقات انجام شده خاطرنشان می‌سازد که تمرینات ورزشی در درازمدت به طور قطع موجب کاهش پرخاشگری در نوجوانان می‌شود. 

افلاطون در این خصوص می‌گوید: نیروی آدمی در روح او نهفته است و تا زمانی که به وسیله حرکات بدنی تحریک و بیدار نشود شکل نمی‌گیرد و تکامل نمی‌یابد. یکی از روان‌شناسان معروف کشورمان در زمینه اثرات ورزش روی قوای روانی و دماغی فرد می‌گوید: همیشه در جلسات مشاوره و روان درمانی کوشیده‌ام تا مراجعان خود را نسبت به نقش ورزش در سلامت فکری و جسمی و روحی و رابطه این دو آگاه سازم. مراجعان هم بارها یادآور شده‌اند که انجام فعالیت‌های بدنی و ورزش‌های مناسب احساس سالم بودن را در آن‌ها ایجاد کرده است. 

در این بین نباید از نقش مربیان ورزشی که خود باید الگوی مناسبی برای بچه‌ها باشند نباید گذشت چه بسا محدود مربیانی که خود پرخاشگر و بزهکار باشند. 

نویسنده: حیدر کزازی؛ دکتری مدیریت ورزشی