به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ در حکمت ششم نهج‌البلاغه آمده است:

«صَدْرُ الْعَاقِلِ صُنْدُوقُ سِرِّهِ، وَالْبَشَاشَةُ حِبَالَةُ الْمَوَدَّةِ، وَالِاحْتِمَالُ قَبْرُ الْعُیُوبِ.

وَرُوِیَ أَنَّهُ قَالَ فِی الْعِبَارَةِ عَنْ هَذَا الْمَعْنَى أَیْضًا: الْمُسَالَمَةُ خِبَاءُ الْعُیُوبِ، وَمَنْ رَضِیَ عَنْ نَفْسِهِ کَثُرَ السَّاخِطُ عَلَیْهِ.»

سینه عاقل مخزن راز اوست، گشاده‌رویی دام محبت است، و تحمل آزار دیگران پوشاننده عیوب انسان.
و روایت شده که فرمود: صلح و مسالمت، پوشش عیب‌هاست؛ و کسی که از خود راضی باشد، خشمگین بر او بسیار خواهند بود.

 ۱- حفظ اسرار؛ نشانه خردمندی

«صَدْرُ الْعَاقِلِ صُنْدُوقُ سِرِّهِ.»

انسان عاقل باید اسرار خود را همانند گوهر گران‌بهایی در سینه خویش حفظ کند؛ زیرا فاش شدن راز، گاه مایه رسوایی یا آسیب است.
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز در ماجرای فتح مکه با پنهان‌کاری کامل از خون‌ریزی جلوگیری کردند.

در حدیثی از امام علی (علیه‌السلام) آمده است:

«سِرُّکَ أَسِیرُکَ، وَإِنْ أَفْشَیْتَهُ صِرْتَ أَسِیرَهُ.»
(راز تو اسیر توست؛ اگر فاشش کنی، تو اسیر آن می‌شوی.)

همچنین امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند:

«إِظْهَارُ الشَّیْءِ قَبْلَ أَنْ یُسْتَحْکَمَ مَفْسَدَةٌ لَهُ.»
(آشکار کردن چیزی پیش از استوار شدن آن، مایه تباهی آن است.)

 ۲- خوش‌رویی؛ دام محبت

«وَالْبَشَاشَةُ حِبَالَةُ الْمَوَدَّةِ.»

گشاده‌رویی، ریسمانی است که دل‌ها را به هم پیوند می‌دهد؛ افراد خوش‌برخورد و متبسم، محبوب جامعه‌اند و محبتشان پایدارتر است.

امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند:

«إِذَا لَقِیتُمْ إِخْوَانَکُمْ فَتَصَافَحُوا وَأَظْهِرُوا لَهُمُ الْبَشَاشَةَ...»

و پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند:

«یَا بَنِی عَبْدِالْمُطَّلِبِ... فَالْقَوْهُمْ بِطَلَاقَةِ الْوَجْهِ وَحُسْنِ الْبِشْرِ.»

خوش‌رویی نشانه اخلاق الهی است؛ نه هزینه‌ای دارد و نه زوال‌پذیر است، اما تأثیری شگرف در اتحاد و دوستی میان انسان‌ها دارد.

 ۳- بردباری؛ گور عیب‌ها

«وَالِاحْتِمَالُ قَبْرُ الْعُیُوبِ.»

بردباری و صبر، عیب‌های انسان را می‌پوشاند.
زیرا کسی که در برابر ناملایمات فریاد نمی‌زند و شکوه نمی‌کند، خطاهایش نیز آشکار نمی‌شود.

در روایت دیگری آمده است:

«الْمُسَالَمَةُ خِبَاءُ الْعُیُوبِ.»
(مسالمت‌جویی، خیمه‌ای است که عیوب را می‌پوشاند.)

احتمال (بردباری) جنبه درونی دارد و مسالمت، جنبه بیرونی؛ هر دو آرامش‌آفرین و راز بقای روابط انسانی‌اند.

 ۴- خودپسندی؛ سرچشمه دشمنی

«وَمَنْ رَضِیَ عَنْ نَفْسِهِ کَثُرَ السَّاخِطُ عَلَیْهِ.»

کسی که از خود راضی است، انتظار دارد دیگران او را بیش از حد تکریم کنند و چون چنین نمی‌شود، خشم و بدبینی به سراغش می‌آید.

در نامه مالک اشتر، امام علی (علیه‌السلام) هشدار می‌دهند:

«إِیَّاکَ وَالْإِعْجَابَ بِنَفْسِکَ... فَإِنَّ ذَلِکَ مِنْ أَوْثَقِ فُرَصِ الشَّیْطَانِ...»

و در کلامی دیگر فرمودند:

«ثَمَرَةُ الْعُجْبِ الْبَغْضَاءُ.»
(میوه خودپسندی، دشمنی است).

در حدیثی از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) آمده است:

«إِذَا أَعْجَبَتْهُ نَفْسُهُ وَاسْتَكْثَرَ عَمَلَهُ وَصَغُرَ فِی عَیْنِهِ ذَنْبُهُ؛
 اِسْتَحْوَذَ عَلَیْهِ الشَّیْطَانُ.»
 (وقتی انسان از خود راضی شود و عملش را بزرگ و گناهش را کوچک بیند، شیطان بر او مسلط می‌گردد.)

چهار اصل اخلاقی در این خطبه کوتاه اما ژرف، نقشه راه انسان مؤمن است:
راز نگه‌داری، خوش‌رویی، بردباری و فروتنی.
چنین انسانی نه‌تنها نزد خداوند محبوب است، بلکه در دل مردم نیز جایگاه ویژه‌ای دارد.

انتهای خبر/