به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ در حکمت سی‌ و یکم کتاب شریف نهج‌البلاغه، حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) به پرسشی بنیادین درباره حقیقت ایمان پاسخ می‌دهند و چهار رکن اصلی آن را چنین بیان می‌کنند: صبر، یقین، عدالت و جهاد؛ امام علی (علیه‌السلام) در ادامه، هر یک از این ارکان را به چهار شاخه منشعب می‌سازند و بدین‌وسیله نقشه‌ای جامع برای ساختن شخصیت مؤمن ترسیم می‌کنند.

حضرت در آغاز این حکمت می‌فرمایند که صبر چهار شاخه دارد: شوق، ترس، پارسایی و انتظار و هرکه مشتاق بهشت باشد از شهوات دوری می‌کند، هرکه از آتش بترسد از محرمات اجتناب می‌نماید، هرکه زاهد دنیا باشد مصیبت‌ها بر او آسان می‌شود و هرکه مرگ را در پیش چشم دارد به کارهای نیک می‌شتابد.

سپس امام علی (علیه‌السلام) به دومین رکن ایمان، یعنی یقین می‌پردازند و شاخه‌های آن را چنین معرفی می‌کنند: بینایی هوشمندانه، فهم حکیمانه، عبرت‌گیری و پیروی از سنت پیشینیان؛ به تعبیر حضرت، کسی که با هوشمندی بنگرد، حکمت بر او آشکار می‌شود؛ و آنکه حکمت را دریابد، از حوادث دنیا پند می‌گیرد و گویی در میان اهل عبرتِ روزگاران گذشته زیسته است.

در ادامه، امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) عدالت را نیز دارای چهار شاخه می‌دانند: فهم عمیق، علم ژرف، داوری نیکو و بردباری استوار؛ آن‌که درست بفهمد به عمق دانایی می‌رسد و کسی که ریشه‌های دانش را دریابد، در رفتار و داوری بر اساس حلم و حکمت عمل می‌کند و در میان مردم ستوده زیست خواهد کرد.

چهارمین رکن ایمان از نگاه امام علی (علیه‌السلام) جهاد است که بر چهار پایه قرار دارد: امر به معروف، نهی از منکر، صدق در میدان‌های عمل و دشمنی با فاسقان؛ کسی که امر به معروف کند، پشتوانه مؤمنان است و آن‌که نهی از منکر نماید، بینی منافقان را به خاک می‌مالد؛ فرد راست‌قلب در صحنه‌های سخت، وظیفه خود را به جا می‌آورد و آن‌که برای خدا از فاسقان بیزاری جوید، مورد خشنودی الهی در روز قیامت قرار خواهد گرفت.

حضرت در بخش دوم این حکمت، به ارکان کفر اشاره می‌کنند: تعمق بی‌جا، نزاع جاهلانه، انحراف از حق و دشمنی و شکاف‌افکنی؛ این چهار ویژگی انسان را از مسیر حقیقت دور و راه‌های نجات را بر او تنگ می‌سازد.

در پایان، امام علی (علیه‌السلام) شک را نیز بر چهار پایه معرفی می‌کنند: جدال‌گری، هول و هراس، تردید، و تسلیم؛ کسی که جدال را پیشه کند آرامش فکری نمی‌یابد؛ کسی که از آینده می‌هراسد عقب‌نشینی می‌کند؛ فرد تردیدپیشه آماج وسوسه‌ها می‌شود و آن‌که در برابر دنیا و آخرت تسلیم شود، در هر دو سرا زیانکار خواهد شد.

این بیان بلند از حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)، الگویی جامع برای شناخت حقیقت ایمان و راه‌های دوری از انحراف است؛ الگویی که با وجود گذشت قرن‌ها، همچنان می‌تواند چراغ راه انسان در مسیر تهذیب نفس، اصلاح رفتار و تشخیص حق از باطل باشد.

انتهای خبر/