به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ در تاریخ ایران باستان، مفاهیمی مانند آب، خواب، آتش و باد برای مردم مقدس و حیاتی بودند. این عناصر را نباید آلوده می‌کردند، زیرا اعتقاد بر این بود که این عناصر باید در حالت پاک و سالم خود باقی بمانند. یکی از روش‌های سنتی و مهم دفن مردگان در ایران باستان، دفن در گوردخمه‌ها بود. این دفن‌ها به گونه‌ای طراحی شده بودند که به هیچ وجه با محیط زیست اطراف خود تداخل نداشتند. در واقع، مردم باور داشتند که خاک و آب نباید آلوده شوند، چرا که این آلودگی‌ها می‌توانستند به سلامت جامعه آسیب بزنند.

در دوره‌های مختلف تاریخ ایران، به ویژه در دوره‌های ماد و هخامنشی، گوردخمه‌ها در دل کوه‌ها و صخره‌ها ساخته می‌شدند تا از تداخل با محیط زیست جلوگیری شود. این گوردخمه‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده بودند که مردگان در فضای بسته و دور از عناصر آلوده دفن شوند، و هیچ تماسی با خاک و آب نداشته باشند. در این گورها، مردگان به شکلی آرام و به دور از خطرات محیطی دفن می‌شدند، طوری که هیچ گونه آلودگی به زمین و منابع آبی وارد نمی‌شد.

اما امروز، در دنیای مدرن، متأسفانه ما شاهد تداخل مستقیم گورستان‌ها با فضای شهری و آب‌های زیرزمینی هستیم. شهرداری‌ها در بسیاری از مناطق شهرها گورستان‌ها را در نزدیکی مناطق مسکونی و منابع آبی قرار داده‌اند. این وضعیت می‌تواند مشکلات جدی به همراه داشته باشد، چرا که شیرابه‌های حاصل از دفن اموات می‌توانند آلودگی‌هایی به منابع آبی وارد کنند. این آلودگی‌ها می‌توانند سلامت عمومی را به خطر بیندازند و منابع آب آشامیدنی را آلوده کنند.

در حالی که در گذشته مردم ایران باستان با تدابیر خاص خود، از آلودگی محیط زیست جلوگیری می‌کردند، امروزه شاهد بی‌توجهی به این مسائل هستیم. بسیاری از گورستان‌ها، به‌ویژه در شهرهای بزرگ، در نزدیکی مناطق مسکونی ساخته شده‌اند و شیرابه‌های ناشی از دفن اموات به راحتی به منابع آب وارد می‌شوند. این مسئله باید مورد توجه قرار گیرد تا از مشکلات زیست‌محیطی و بهداشتی جلوگیری شود.

ما هنوز در قرن‌های گذشته به درک درستی از احترام به طبیعت نرسیدیم، حتی در دوران‌های کهن، ۸۰۰ سال پیش، اجدادمان بر اساس اصولی چون احترام به چهار عنصر مقدس طبیعت زندگی می‌کردند. اما امروز، متأسفانه در دنیای مدرن، با کمال تعجب می‌بینیم که این اصول همچنان در پس‌زمینه قرار دارند و ما به‌جای رعایت آن‌ها، در حال آلوده کردن آب، خاک، آتش و باد هستیم. به‌ویژه در رابطه با دفن اموات و قبرستان‌ها که در نزدیکی خانه‌ها و منابع آب قرار می‌گیرند، این مسئله بیشتر خود را نشان می‌دهد.

آیا نباید از خود بپرسیم که چرا امروز در برخی مناطق مانند جعفرآباد و آریاشهر، قبرستان‌ها در دل شهر و در کنار خانه‌ها قرار دارند؟ این نه‌تنها به معنای احترام به انسان‌ها و طبیعت نیست، بلکه به گسترش بیماری‌ها و آلودگی محیط‌زیست می‌انجامد. این آلودگی‌ها از طریق آب‌های زیرزمینی به چاه‌ها و منابع آب کشاورزی منتقل شده و می‌تواند سلامتی مردم را به خطر بیندازد.

متأسفانه هنوز به اهمیت این مسائل در سطح گسترده توجه نشده است. در گذشته‌های دور، مردم با دقت و توجه به اصول پاک‌سازی بدن از شراب‌ها و مواد آلوده، میت‌ها را دفن می‌کردند تا از آلوده شدن خاک و آب جلوگیری کنند. امروز، در همان حال که ما به‌عنوان نسل‌های جدید باید این اصول را حفظ کنیم، هنوز می‌بینیم که مدیریت شهری در تصمیم‌گیری‌ها هیچ توجهی به حفظ فضای سبز، رعایت اصول بهداشتی و جلوگیری از آلودگی نمی‌کند.

باید از خود بپرسیم که آیا قرار است همچنان بی‌توجه به این مسائل زندگی کنیم؟ آیا نباید از منابع موجود برای نسل‌های آینده محافظت کنیم؟ آیا می‌توان به این راحتی از کنار آن عبور کرد که خاک، آب، و هوا در جوار قبرستان‌ها و مکان‌های دفن اموات آلوده شوند؟ این آلودگی‌ها می‌توانند به بحران‌های بهداشتی و زیست‌محیطی تبدیل شوند که هیچ‌کدام از ما نمی‌خواهیم با آن‌ها مواجه شویم.

رسالت ما در این وضعیت بسیار سنگین است. رسانه‌ها باید این مسائل را در اولویت قرار دهند و شهروندان باید مسئولانه‌تر به مسائل شهری توجه کنند. نباید اجازه بدهیم که این مشکلات نادیده گرفته شوند، چرا که در نهایت آسیب‌های آن به تمامی مردم بازخواهد گشت.

این ما هستیم که باید تغییراتی در نگاه خود به مسائل زیست‌محیطی ایجاد کنیم و مسئولانه‌تر عمل کنیم تا بتوانیم به آینده‌ای پاک‌تر و سالم‌تر برای خود و نسل‌های بعدی دست یابیم.

انتقاد ما باید به این سمت باشد که شهرداری‌ها باید گورستان‌ها را از مناطق شهری دورتر کنند تا از آلودگی آب و خاک جلوگیری شود. همان‌طور که در ایران باستان، احترام به طبیعت و پاکیزگی محیط زیست اولویت داشت، امروز نیز باید این اصول را در ساختار شهری رعایت کنیم.

یادداشت از پرستو قبادی، فعال رسانه‌ای

انتهای خبر/