محمدلایق نصری در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: با وجود تنوع طبیعی، تاریخی و فرهنگی کم‌نظیر در منطقه اورامانات، این ناحیه تاکنون نتوانسته جایگاه شایسته‌ای در صنعت گردشگری کشور به دست آورد،

پژوهشگر و فعال حوزه توسعه منطقه‌ای در تحلیلی از وضعیت موجود، بر ضرورت ایجاد یک دهکده جامع توریستی، تفریحی و خدماتی با محوریت غار قوری‌قلعه و مبتنی بر برنامه‌ریزی دقیق آمایش سرزمین تأکید کرد.

وی تصریح کرد: توسعه، مفهومی چندبعدی است که صرفاً به رشد اقتصادی محدود نمی‌شود، بلکه طیفی از پیشرفت‌های اجتماعی، فرهنگی، زیست‌محیطی و سلامت را نیز در بر می‌گیرد، با وجود ظرفیت‌های گسترده طبیعی و فرهنگی در اورامانات، از جمله غار قوری‌قلعه، چشمه بل، مناظر بکر روستایی، باغات متنوع، معماری سنتی و صنایع‌ دستی، تاکنون تحولی ساختاری در حوزه گردشگری این منطقه رخ نداده است.

وی افزود: این در حالی است که صنعت گردشگری، با انعطاف‌پذیری بالا و پتانسیل قابل توجه در اشتغال‌زایی، می‌تواند نقشی محوری در اقتصاد منطقه ایفا کند؛ به‌ویژه با توجه به نزدیکی اورامانات به مرزهای اقلیم کردستان عراق که موقعیتی جغرافیایی منحصر به فرد برای جذب گردشگران خارجی فراهم می‌سازد.

نصری بر این باور است که نبود یک طرح جامع گردشگری، به‌ویژه فقدان یک دهکده توریستی چندمنظوره، یکی از موانع اصلی در مسیر توسعه پایدار گردشگری در اورامانات است و ایجاد یک مرکز گردشگری جامع می‌تواند به‌عنوان موتور محرک توسعه منطقه‌ای ایفای نقش کند.

وی با اشاره به پروژه‌ای با عنوان «مرکز توریستی آتشگاه یا اورامان» که از سال ۱۳۹۲ برای گردنه شمشیر طراحی کرده بود، گفت: این پروژه به‌عنوان نقطه جهشی در توسعه گردشگری اورامانات تعریف شده بود اما متأسفانه به دلایل مختلف اجرایی نشد؛ گردنه شمشیر با موقعیت مکانی ممتاز خود در دامنه کوه شاهو، پتانسیل تبدیل شدن به قطب نخست گردشگری غرب کشور را دارد.

تحلیل‌گر توسعه منطقه‌ای ادامه داد: این دهکده می‌تواند شامل مجموعه‌ای از کارکردهای گردشگری، خدماتی، آموزشی، امدادی و تفریحی باشد؛ از احداث راه‌آهن کرمانشاه به اقلیم کردستان تا ایجاد مراکز اورژانس، فضاهای ورزشی و خوابگاهی، آموزش زبان کردی، تربیت راهنمایان گردشگری، بازارچه‌های محلی و مراکز عرضه صنایع‌ دستی، همگی در طرح اولیه پیش‌بینی شده بودند.

نصری تأکید کرد: خانه‌های بوم‌گردی به تنهایی پاسخگوی نیازهای یک ساختار گردشگری سازمان‌یافته نیستند و منطقه نیازمند یک پروژه مادر است تا اجزای خرد را در قالبی هدفمند سامان دهد.

وی تأکید کرد: در چارچوب برنامه‌ریزی آمایش سرزمینی و با مشارکت مردم، مسئولان محلی و به‌ویژه نماینده محترم مجلس، می‌توان این ایده را به مرحله اجرا رساند، این پروژه بر پایه گردشگری، و با رویکرد توسعه پایدار و مشارکت مردمی شکل خواهد گرفت.

وی همچنین بر لزوم سهام‌دار بودن مردم در چنین پروژه‌هایی تأکید کرد و گفت: تنها در این صورت می‌توان حس تعلق، امنیت اقتصادی و پایداری اجتماعی را در اجرای طرح تضمین کرد. 

به باور نصری، اگر دهکده جامع گردشگری با مکان‌یابی دقیق، در نظر گرفتن خاک، اقلیم، دسترسی و چشم‌انداز توسعه آینده اجرا شود، می‌تواند به یکی از نمونه‌های موفق گردشگری در سطح ملی تبدیل شود.

از دیدگاه این پژوهشگر، حمایت فعالان مدنی، اجتماعی و فرهنگی از این طرح نیز الزامی است؛ چرا که توسعه بدون مشارکت مردمی و نهادهای مدنی مفهومی نخواهد داشت.

نصری هشدار داد: فرصت‌ها زودگذرند و منطقه نباید در مسیر توسعه دچار تأخیر شود؛ اقتصاد شکننده اورامانات به پروژه‌هایی کلان نیاز دارد که با اتکا به منابع طبیعی و انسانی، آن را از بن‌بست خارج کنند، اگر امروز برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های بی‌نظیر غار قوری‌قلعه و سایر جاذبه‌های منطقه‌ای اقدام نکنیم، فردا ممکن است دیر باشد.

وی همچنین بر اهمیت آموزش نیروهای بومی تأکید کرد و گفت: یکی از حلقه‌های مفقوده در مسیر توسعه گردشگری فقدان نیروی انسانی متخصص و آموزش‌دیده است، در حالی که آموزش زبان‌های خارجی، مهارت‌های راهنمایی گردشگران و آشنایی با اصول هتل‌داری می‌تواند منبع درآمدی پایدار و مستقیم برای جوانان منطقه فراهم آورد.

نصری خاطرنشان کرد: باید نگاهی فراتر از صرفاً جذب گردشگر به صنعت توریسم داشت؛ این صنعت اگر به‌ درستی سازماندهی شود، می‌تواند بستری برای رشد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی پایدار باشد؛ دهکده جامع گردشگری تنها یک مجموعه خدماتی نیست، بلکه ساختاری درهم‌تنیده از روابط اقتصادی و اجتماعی منطقه است.

وی در پایان تأکید کرد: اورامانات، با مردمانی فرهیخته و طبیعتی منحصر به‌ فرد، ظرفیت تبدیل شدن به یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری کشور را دارد اما این مهم تنها با عزم ملی، حمایت مسئولان و مشارکت فعال مردمی تحقق خواهد یافت؛ خرد جمعی، همبستگی محلی و برنامه‌ریزی علمی، سه ضلع مثلث توسعه پایدار گردشگری در اورامانات را تشکیل می‌دهند.

انتهای خبر/