نسرین جابرقادری در گفتگو با خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ با اشاره به مصرف مواد روان‌گردان و اثرات آن بر روی فرد و جامعه به بررسی دلایل و پیامدهای مصرف این مواد از منظر روان‌شناختی و اجتماعی از دیدگاه‌های مختلف افراد پرداخت.

مدیر مرکز مشاوره مبتنی بر سبک زندگی اسلامی - ایرانی دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه در خصوص رفتارهای نگران‌کننده در میان جوانان به‌ویژه در دوره‌های نوجوانی و جوانی به بررسی عوامل روانی و اجتماعی مصرف مواد روان‌گردان پرداخت و تأکید کرد: یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث می‌شود افراد به مصرف این مواد روی آورند، نیاز به بیدار ماندن و افزایش تمرکز است، این ماده‌ها به‌طور ویژه در مواقعی که فرد نیاز دارد تا زمان بیشتری بیدار بماند، مانند دوران امتحانات یا پروژه‌های کاری، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

جابرقادری گفت: البته فراد به دلایل مختلفی، مانند بهبود تمرکز یا حتی تنظیم خواب، از مواد روان‌گردان استفاده می‌کنند، این مصرف به‌طور معمول از مواد محرک یا روان‌گردان‌هایی شروع می‌شود که فرد در ابتدا آن را موقتی و بدون عوارض جدی تصور می‌کند اما این دیدگاه مثبت اغلب منجر به مصرف منظم و سپس وابستگی می‌شود.

وی ادامه داد: این تفکر که من «معتاد نمی‌شوم» یا «من نیازی به ترک ندارم» در بسیاری از نوجوانان وجود دارد نوجوانان به‌دلیل احساس همه‌توانی و عدم آگاهی از عواقب مصرف، از مواد روان‌گردان استفاده می‌کنند؛ این افراد معمولاً در مراحل ابتدایی مصرف احساس می‌کنند که هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد و اعتیاد برایشان امری بعید است.

وی با اشاره به سن پایین مصرف این مواد اظهار داشت: در حال حاضر، استفاده از مواد محرک مانند کافئین و داروهای مشابه در سنین نوجوانی افزایش یافته است؛ متأسفانه سن مصرف این مواد به‌طور نگران‌کننده‌ای پایین آمده و مصرف کافئین به‌عنوان یک محرک در سنین پایین به شکل قرص‌های کافئین یا نوشیدنی‌های کافئینی، مانند چای و قهوه، رایج شده است.

وی در ادامه به دسته‌بندی انواع مواد روان‌گردان و اثرات آن‌ها اشاره کرد و گفت: این مواد شامل مواد الکلی، کافئین، حشیش، توهم‌زاها، استنشاقی‌ها، مخدرها و محرک‌ها مانند ریتالین و شیشه هستند. 

وی تأکید کرد: یکی از مهم‌ترین مواردی که در مصرف این مواد باید در نظر گرفته شود، اثرات آن‌ها بر روی مغز و سیستم عصبی فرد است، وقتی فردی مواد روان‌گردان مصرف می‌کند، این مواد به مغز او می‌رسند و تغییرات زیادی در اتصالات سیناپسی مغز ایجاد می‌کنند و این تغییرات باعث می‌شود که فرد احساس پاداش و رضایت کند، مشابه احساسی که پس از خوردن یک غذای لذیذ به فرد دست می‌دهد.

جابرقادری در این خصوص توضیح داد: مصرف این مواد به‌طور مداوم می‌تواند منجر به تغییرات دائمی در مغز فرد شود، مواد روان‌گردان معمولاً به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از سد خونی - مغزی عبور کنند و بر روی سیناپس‌ها تأثیر بگذارند، این تغییرات می‌تواند باعث اختلالاتی در سیستم عصبی فرد شود که در نهایت به وابستگی و اعتیاد منجر می‌شود.

وی در ادامه به شیوع مصرف مواد محرک در میان جوانان اشاره کرد و تأکید کرد: استفاده از داروهایی مانند ریتالین و شیشه در میان نوجوانان و جوانان افزایش یافته است، ریتالین یکی از معروف‌ترین داروهای محرک است که برای درمان اختلالات توجه و تمرکز (ADHD) تجویز می‌شود اما متأسفانه برخی از افراد از آن به‌عنوان یک محرک برای بیدار ماندن یا افزایش تمرکز استفاده می‌کنند که این مصرف غیرمجاز می‌تواند عواقب جدی به دنبال داشته باشد.

این متخصص همچنین به دلایل اجتماعی مصرف این مواد اشاره کرد و گفت: در بسیاری از موارد، مصرف مواد روان‌گردان به‌دلیل فشارهای اجتماعی یا نیاز به تطابق با محیط اطراف است که افراد تحت تأثیر گروه‌های همسالان یا فشارهای اجتماعی ممکن است به مصرف این مواد روی آورند.

وی خاطرنشان کرد: برای مقابله با این پدیده، لازم است که آگاهی عمومی افزایش یابد و خانواده‌ها، مدارس و رسانه‌ها نقش بیشتری در آموزش جوانان ایفا کنند، ما باید به جوانان نشان دهیم که استفاده از مواد روان‌گردان نه‌تنها به سلامت جسمی و روانی آن‌ها آسیب می‌زند، بلکه می‌تواند به روابط اجتماعی و حرفه‌ای آن‌ها نیز لطمه وارد کند.

مدیر مرکز مشاوره مبتنی بر سبک زندگی اسلامی - ایرانی دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه تأکید کرد: پیشگیری از مصرف مواد روان‌گردان نیازمند توجه به مسائل فرهنگی، اجتماعی و روانی است و باید به جوانان این آگاهی داده شود که مصرف این مواد، که در ابتدا شاید بی‌خطر به نظر برسد، می‌تواند به مرور زمان تبدیل به یک مشکل جدی و غیرقابل کنترل شود.

انتهای خبر/