
شکوه دیرینه جشن انار در زاگرس؛
«هنارانه»؛ پیوند فرهنگ و اسطوره است
آئین کهن «هنارانه» در زاگرس، نمادی آئینی از جشن برداشت انار و پیوند فرهنگ، طبیعت و اسطوره است که شکوه دیرینه زیست مردمان این سرزمین را نشان میدهد.
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی شبکه اطلاعرسانی «مرصاد»؛ جشن انار در کرمانشاه سابقهای چند هزار ساله دارد و ریشههای آن به دوران مادها و اسطورههای کوهستان زاگرس بازمیگردد. نیاکان این سرزمین در پایان فصل برداشت انار، آئینی عمیق و سرشار از شکرگزاری برگزار میکردند تا سپاس نعمتهای الهی و بخشش زمین را به جا آورند. در این آئین، زنان که از نخستین باغبانان تاریخ و نماد باروری و خلاقیت بهشمار میآیند، نقش اصلی را برعهده دارند و با آوردن سینیهای زرین انار، منزلت مادران و بانوان در فرهنگ ایرانی را یادآوری میکنند.
این جشن در گذر زمان، فراتر از یک سنت کشاورزی، به بخشی از هویت فرهنگی و زندگی اجتماعی مردم منطقه تبدیل شده است؛ آئینی که در عین دارا بودن رنگ دینی و معنای شکرانه، نمادی از همدلی، احترام به طبیعت و پیوند نسلها بهشمار میرود.
تقویت روحیه همدلی و مشارکت در جشن انار
میلاد عطایی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی شبکه اطلاعرسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: هر سال در اواخر مهر و آبان، باغهای انار در اورامانات کرمانشاه میزبان موجی از گردشگران داخلی و خارجی میشوند. مردم محلی با آذینبندی باغها و معابر روستاها، آماده استقبال از مهمانانی هستند که برای لمس نزدیک این آئین کهن راهی زاگرس میشوند.
وی افزود: نمایش آئین برداشت، پذیرایی با غذاهای محلی همراه با عصاره انار، موسیقی و رقصهای سنتی کُردی و عرضه صنایعدستی اصیل، جذابیت چشمگیری برای مسافران بههمراه دارد. اقامتگاههای بومگردی و تورهای تخصصی نیز با برنامهریزی ویژه برای عکاسان و مستندسازان، این تجربه را ماندگارتر میکنند.
این فعال گردشگری و رسانه گفت: برپایی این جشن، همزمان باعث رونق اقتصادی باغداران و ایجاد اشتغال فصلی در حوزه خوراک، حمل و نقل و خدمات گردشگری میشود و نام کرمانشاه را در تقویم پاییزی گردشگری ایران و جهان برجستهتر میسازد.
وی خاطرنشان کرد: انار کرمانشاه با رنگ، طعم و عطر کمنظیر خود جایگاهی ممتاز در میان محصولات باغی ایران دارد. در جریان این جشن، دسترنج باغداران به صورت محصولاتی همچون رب، شیره، چاشنی، مربا و انواع خوراکهای بومی عرضه میشود و گردشگران میتوانند آنها را مستقیم از تولیدکننده خریداری کنند.
عطایی خاطرنشان کرد: این فرآیند علاوه بر ایجاد ارزش افزوده برای باغداران، فرصتی مؤثر برای بازاریابی داخلی و حتی صادراتی فراهم میآورد. جشن انار نقشی اساسی در احیای دانش باغداری، انتقال تجربه به نسل جوان و معرفی ظرفیتهای کشاورزی بومی ایفا میکند.
وی گفت: فضای شاد، مشارکتی و امیدوار جشن انار، روحیه همدلی را در میان خانوادههای روستایی تقویت میکند. فروش مستقیم محصولات علاوه بر ایجاد اشتغال برای زنان و جوانان، حس تعلق به روستا و پایداری فرهنگی را افزایش میدهد و نوسانات بازار را با پیوند بیواسطه میان کشاورز و مصرفکننده کاهش میدهد.
این فعال گردشگری و رسانه افزود: ثبت ملی جشن انار کرمانشاه در فهرست میراث ناملموس کشور، تأکیدی بر جایگاه یگانه این آئین در فرهنگ زاگرس است.
انار نماد زایش و حیات است
عزیز مصطفایی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی شبکه اطلاعرسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: انار در فرهنگ ایرانی صرفاً یک میوه خوراکی نیست، بلکه در لایههای اسطورهای و آئینی، نماد زایش، حیات و پاکی تلقی میشود. این میوه سرخ از دوران باستان تا امروز در ذهن و ضمیر ایرانیان جایگاهی قدسی داشته است.
وی افزود: بنا بر اسناد و نوشتههایی همچون روایت پلوتارک، مهارت ایرانیان در پرورش انار در دوره هخامنشیان بسیار مورد توجه جهانیان بوده است. انار علاوه بر گونههای اهلی که در باغها کشت میشود، در نواحی طبیعی چون مازندران، فارس و بلوچستان نیز به صورت وحشی رشد داشته و از همان آغاز در سبد تغذیه و آئینهای ایرانی حضور پررنگ داشته است.
این دانشآموخته دکترای مردمشناسی، سپس به نقش انار در افسانهها پرداخت و گفت: در روایتهای منطقه اورامانات، مادر سلطان اسحاق با خوردن دانه اناری به او باردار میشود؛ در شاهنامه نیز خون سیاوش پس از ریختن بر خاک به اناری تعبیر میشود که از دل مرگ، بار دیگر زندگی میرویاند. از نگاه او، این میوه در ادبیات عرفانی و اسلامی نیز با تعبیر «میوه بهشتی» همواره جایگاهی ممتاز داشته است.
وی در ادامه به آئینهای پائیزی برداشت انار در اورامانات اشاره کرد و افزود: با فرارسیدن فصل برداشت، جشنهای شکرگزاری با پیشقدم شدن زنان برگزار میشود و حامل پیام پاکی، باروری و فرهنگ اصیل ایرانی در برابر الگوهای تحمیلی غربی است.
مصطفایی اظهار کرد: این آئین جشن انار (جهژنئ هَنار) به نام «هنارانه» در سال ۱۳۹۷ در فهرست میراث ناملموس ملی ثبت شد، امروز با رویکرد گردشگرپذیر و فرهنگی بازطراحی شده و روستاهای استانهای کرمانشاه و کردستان با برگزاری این رویداد، مهمانان را به مشارکت زنده در تجربهای کاملاً بومی، اصیل و هویتساز دعوت میکنند.
برندسازی محصولات کشاورزی از دستاوردهای مهم جشنوارهها
فهیمه روشن در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی شبکه اطلاعرسانی «مرصاد»؛ با اشاره به جایگاه ویژه انار در باغهای پاوه، اظهار داشت: این محصول از ارزشمندترین داشتههای کشاورزی منطقه است و برگزاری جشنوارههایی با محوریت آن، علاوه بر معرفی کیفیت ممتاز انار پاوه، به جذب گردشگران داخلی و حتی خارجی کمک شایانی خواهد کرد.
وی با توصیف اورامانات بهعنوان یکی از کمنظیرترین زیستبومهای گردشگری کشور، افزود: شهرستان پاوه مجموعهای از ظرفیتهای طبیعی، فرهنگی و بومی منحصر بهفرد را در خود جای داده که میتوان با برپایی رویدادهای هدفمند، توجه افکار عمومی و رسانهها را بیش از گذشته به آن جلب کرد.
معاون گردشگری ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه گفت: همچنین برندسازی محصولات کشاورزی و ایجاد فرصتهای تازه برای اقتصاد روستایی را از دستاوردهای مهم این جشنوارهها دانست و گفت: چنین برنامههایی نهتنها ارزش اقتصادی تولیدات محلی را افزایش میدهد، بلکه به تثبیت هویت و مهارتهای اصیل بومی نیز کمک میکند.
وی با اشاره به تجربه موفق دورههای گذشته جشنواره انار، خاطرنشان کرد: جذابیت بصری، فرهنگی و مشارکتی این رویداد موجب شده انتظار داشته باشیم که امسال نیز با استقبال گسترده و فراتر از پیشبینیها رو به رو شود.
این مسئول تأکید کرد: توسعه گردشگری نباید محدود به یک محور جغرافیایی باشد و برنامهریزی ما بر این است که همه مناطق استان بهصورت متوازن از مزایای حضور گردشگران بهرهمند شوند؛ موضوعی که تحقق آن میتواند رونق پایدار اقتصادی برای پاوه و دیگر روستاهای استان به همراه داشته باشد.
به گزارش شبکه اطلاعرسانی «مرصاد»؛ این رویداد فصلی تنها یک جشن کشاورزی نیست، بلکه پیوند زندهای میان گذشته، امروز و آینده مردم منطقه است و هر سال روح تازهای در اقتصاد، فرهنگ و هویت بومی میدمد.
جشن انار کرمانشاه نمونهای درخشان از همافزایی فرهنگ، طبیعت و گردشگری است؛ رویدادی اصیل و پویـا که میتواند الگویی ملی و حتی بینالمللی برای معرفی کرمانشاه و ایران باشد.
انتهای خبر/
لینک کوتاه خبر
برچسبها
نظر / پاسخ از
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نفری باشید که نظر میگذارید!