به گزارش خبرنگار گروه ورزشی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ ورزش کبدی که در برخی مناطق ایران به نام «زو» نیز شناخته می‌شود، یکی از اصیل‌ترین و کهن‌ترین بازی‌های بومی‌ - محلی آسیاست که ریشه در فرهنگ، زیست‌بوم و روحیه حماسی مردمان شرق دارد.

 هرچند این ورزش در سال‌های اخیر در سطح جهانی جایگاه قابل‌ توجهی یافته، اما هنوز هم در کشورهایی نظیر ایران، آن‌چنان که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته است. در حالی که کبدی نه‌تنها ورزشی پرتحرک و تماشایی است، بلکه از لحاظ اجتماعی، تربیتی و فرهنگی نیز ارزش‌هایی عمیق در دل خود دارد.

کبدی، در ساده‌ترین تعریف، ترکیبی از راگبی و کشتی است؛ ورزشی پرهیجان و کم‌هزینه، تماس‌محور و فیزیکی که در آن برخورد بدنی، سرعت عمل و هوش لحظه‌ای نقش حیاتی دارد. در این بازی گروهی، بازیکن مهاجم باید بدون توقف و با تکرار واژه «کبدی» نفس خود را حفظ کند، وارد زمین حریف شود، یک یا چند بازیکن را لمس کرده و بدون آنکه اسیر شود، به منطقه خود بازگردد. این سادگی در ظاهر، پیچیدگی و مهارتی عظیم در بطن دارد که آن را به یکی از خاص‌ترین رشته‌های ورزشی جهان تبدیل کرده است.

کبدی را می‌توان نوعی شبیه‌سازی از «نفوذ و بازگشت» در میدان جنگ دانست؛ نفوذ در دل دشمن، زدن ضربه و برگشت به خاک خود. مفاهیمی چون شجاعت، تصمیم‌گیری سریع، کار تیمی، تمرکز و ایثار در تار و پود این ورزش تنیده شده است. برای همین است که کبدی از دل فرهنگ‌های اصیل و مردمان روستایی و بومی برخاسته، چرا که این مفاهیم، بخشی جدایی‌ناپذیر از زیست اجتماعی آن‌ها بوده است.

در ایران، با وجود پیشینه کهن این بازی در مناطقی همچون سیستان و بلوچستان، کرمانشاه، گلستان، مازندران، خوزستان و حتی بخش‌هایی از کردستان و آذربایجان، کبدی هنوز نتوانسته به جایگاه شایسته‌ خود در فضای ورزشی کشور دست یابد. کمبود زیرساخت‌های لازم، عدم پوشش رسانه‌ای کافی، فقدان حمایت مستمر فدراسیونی و نبود برنامه‌ریزی برای شناسایی و آموزش استعدادهای محلی از جمله دلایلی است که موجب شده ورزش کبدی همچنان در حاشیه بماند.

با این‌حال، در دهه‌های اخیر، برخی تلاش‌ها برای احیای این ورزش صورت گرفته است. تشکیل فدراسیون کبدی، حضور تیم‌های ملی ایران در مسابقات آسیایی و جهانی و حتی کسب مدال‌های ارزشمند، نشانه‌ای از ظرفیت‌های نهفته این رشته است. تیم ملی مردان و زنان ایران در چند دوره مسابقات آسیایی، قدرت خود را به رخ حریفان کشیده و افتخاراتی کسب کرده‌اند که شایسته تحسین است. این پیشرفت‌ها اگرچه ارزشمند است، اما همچنان با جایگاه واقعی کبدی در ایران فاصله دارد.

از دیگر نکاتی که باید به آن توجه کرد، ظرفیت ورزش کبدی برای حضور در مدارس، دانشگاه‌ها و برنامه‌های ورزشی محلی است. این ورزش به دلیل نیاز اندک به تجهیزات و فضای خاص، به‌راحتی می‌تواند در محله‌ها، روستاها و حتی حیاط مدارس اجرا شود. افزون بر این، کبدی می‌تواند ابزاری مؤثر برای تقویت سلامت جسمانی، انسجام اجتماعی، کاهش آسیب‌های رفتاری و ارتقاء مهارت‌های روانی کودکان و نوجوانان باشد.

فرهنگ‌سازی، آموزش مربیان بومی، برگزاری مسابقات استانی و کشوری، پوشش رسانه‌ای، و از همه مهم‌تر، پیوند دادن این ورزش با هویت محلی مردم، می‌تواند گام بلندی در راستای احیای کبدی در ایران باشد. همچنین، استفاده از اِلمان‌های فرهنگی و موسیقی محلی هنگام اجرای مسابقات کبدی می‌تواند جذابیت آن را دوچندان کرده و مخاطبان بیشتری را به سوی آن جلب کند.

کبدی نه‌فقط یک بازی بلکه آینه‌ای از سنت، هویت و غیرت مردمان این سرزمین است. اگر بخواهیم ورزش بومی‌ - محلی را به عنوان بخشی از فرهنگ مقاومتی، تربیتی و اجتماعی احیا کنیم، کبدی می‌تواند نماد چنین تلاشی باشد.

نویسنده: رضا محمدی؛ کارشناس تربیت بدنی