به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ ورزش‌های هوایی همواره با هیجان، آزادی و چالش گره خورده‌اند. در میان این ورزش‌ها، «پاراگلایدر» یا همان چتربال‌سواری، جایگاه ویژه‌ای دارد؛ ورزشی که تجربه‌ای بی‌نظیر از پرواز در آسمان را برای علاقه‌مندان فراهم می‌کند و در سال‌های اخیر توانسته است در ایران نیز جای خود را در میان جوانان و طبیعت‌دوستان باز کند.

ورزش پاراگلایدر در ایران سابقه‌ای نسبتاً تازه اما پررونق دارد. نخستین گام‌های رسمی این ورزش در سال ۱۳۷۴ برداشته شد؛ آن‌گاه که کمیته‌ای به نام «پاراگلایدینگ» در سازمان تربیت بدنی وقت و زیر نظر فدراسیون کوهنوردی تشکیل شد. این کمیته فعالیت خود را در مجموعه ورزشی شیرودی تهران آغاز کرد و هدف آن، معرفی، آموزش و گسترش ورزش چتربال‌سواری در کشور بود.

در ادامه مسیر توسعه این ورزش، در سال ۱۳۸۹ با تشکیل فدراسیون انجمن‌های ورزشی ذیل وزارت ورزش و جوانان، «انجمن ورزش‌های هوایی ایران» به‌عنوان مرجع اصلی این رشته انتخاب شد و وظیفه نظارت، ساماندهی و توسعه فعالیت‌های مربوط به پاراگلایدر را بر عهده گرفت.

پاراگلایدر ورزشی است که در آن ورزشکار با استفاده از یک چتر مخصوص که ساختاری نزدیک به بال هواپیما دارد، از ارتفاعات به پرواز درمی‌آید و با تکیه بر نیروی باد و مهارت فردی، در آسمان به حرکت درمی‌آید. برخلاف تصور رایج، پاراگلایدر نیاز به سقوط آزاد ندارد؛ بلکه از روی بلندی‌ها به صورت تدریجی اوج می‌گیرد و حتی می‌تواند چند ساعت در هوا باقی بماند.

کنترل مسیر، حفظ تعادل، شناخت جریان‌های هوایی و بهره‌گیری از مهارت‌های تکنیکی از ملزومات موفقیت در این ورزش است. همین ویژگی‌ها موجب شده تا پاراگلایدر، علاوه بر هیجان، به ورزشی فنی و علمی تبدیل شود که آموزش و تمرین نقش اساسی در آن ایفا می‌کند.

کشور ایران با برخورداری از اقلیم متنوع، کوهستان‌های گسترده، دشت‌های مرتفع و جریان‌های بادی مطلوب، بستری بسیار مناسب برای انجام پاراگلایدر فراهم کرده است. نقاطی همچون کوه‌های شمال تهران (به‌ویژه منطقه وردیج)، سایت قزوین، کوه صفه اصفهان، ارتفاعات مریوان، بیستون در کرمانشاه، و نیز سایت معروف بندر سیراف در بوشهر از جمله مکان‌هایی هستند که سالانه میزبان پروازهای متعدد داخلی و بین‌المللی هستند.

استان‌هایی نظیر کردستان، همدان، گیلان، مازندران و کرمان نیز ظرفیت‌های بی‌نظیری برای توسعه این ورزش دارند و در بسیاری از آن‌ها باشگاه‌ها و مربیان مجرب مشغول به فعالیت هستند.

پاراگلایدر نه تنها در عرصه تفریح و ماجراجویی، بلکه در رقابت‌های بین‌المللی نیز جایگاهی خاص دارد. ورزشکاران ایرانی در سال‌های اخیر توانسته‌اند با حضور در رقابت‌های جهانی، آسیایی و منطقه‌ای، توانایی‌های خود را به نمایش بگذارند. حضور تیم ملی پاراگلایدینگ ایران در رقابت‌هایی چون جام جهانی ترکیه، مسابقات آسیایی نپال، یا رقابت‌های صربستان و سوئیس، گواهی بر رشد کیفی این ورزش در کشور است.

با این حال، یکی از چالش‌های اصلی ورزشکاران ایرانی، نبود حمایت مالی مستمر و کمبود تجهیزات به‌روز است. چترها، صندلی‌ها، و وسائل ایمنی پاراگلایدر همگی وارداتی و نسبتاً گران‌قیمت‌اند و برای بسیاری از علاقه‌مندان، تهیه آن‌ها دشوار است. این مسئله ضرورت حمایت بیشتر نهادهای مسئول از این رشته را نشان می‌دهد.

یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار ورزش پاراگلایدر، توجه جدی به آموزش اصولی و رعایت مسائل ایمنی است. خوشبختانه در سال‌های اخیر با فعالیت باشگاه‌های معتبر، حضور مربیان بین‌المللی و برگزاری دوره‌های آموزشی استاندارد در سطوح مقدماتی تا پیشرفته، گام‌های مثبتی در این زمینه برداشته شده است.

با این حال، گزارش‌هایی از پروازهای غیرمجاز یا بدون مجوز در برخی مناطق، همچنان نگرانی‌هایی درباره سلامت و ایمنی افراد ایجاد کرده است. در این راستا، انجمن ورزش‌های هوایی و ادارات کل ورزش و جوانان استان‌ها، باید نظارت مستمر و اقدامات بازدارنده را در دستور کار خود قرار دهند.

پاراگلایدر نه تنها یک ورزش مهیج، بلکه ابزاری برای توسعه گردشگری ورزشی، ایجاد اشتغال و ترویج نشاط اجتماعی است. بسیاری از گردشگران خارجی، به‌ویژه در فصل بهار و تابستان، برای پرواز بر فراز طبیعت ایران به کشورمان سفر می‌کنند و تجربه‌ بی‌نظیری از چشم‌اندازهای کوهستانی و جنگلی به‌دست می‌آورند.

با برنامه‌ریزی دقیق، توسعه زیرساخت‌ها، حمایت از ورزشکاران، تربیت نیروی متخصص و توجه به مقوله ایمنی، می‌توان این رشته را به یکی از قطب‌های ورزشی و توریستی کشور تبدیل کرد. ایران ظرفیت آن را دارد که نه تنها میزبان رقابت‌های بین‌المللی باشد، بلکه به‌عنوان یکی از مقاصد اصلی پرواز در خاورمیانه شناخته شود.

نویسنده: امین بزرگانی؛ کارشناس تربیت بدنی