بدون اصلاح بنیادین، بحران جمعیت گریبان‌گیر همه خواهد شد

وی تأکید کرد: اگر تصمیم‌گیران فرهنگی و اجتماعی کشور، همچنان به سیاست‌های سطحی و تبلیغاتی در حوزه جمعیت اکتفا کنند، در آینده‌ای نه‌چندان دور، ایران با بحران نیروی کار و گسست اجتماعی گسترده مواجه خواهد شد.

مهرآذین تصریح کرد: بحران جمعیت، مسئله‌ای جناحی یا مقطعی نیست. این مسئله با امنیت ملی، آینده تمدنی و تداوم فرهنگی ایران گره خورده و نیازمند بازنگری عمیق در همه سطوح سیاست‌گذاری، رسانه‌ای و اجتماعی است.

نقش مردم در پیشبرد سیاست‌های جمعیتی و فرهنگی

زهرا جانجانی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ با بیان اینکه متأسفانه در سال‌های اخیر آمار ازدواج کاهش و آمار طلاق افزایش پیدا کرده است، اظهار داشت: علت اصلی آن سبک زندگی غلط و نبود آموزش است.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه راهکار ما افزایش آگاهی زوجین و ارتقای تاب‌آوری است، افزود: جمعیت کشور به سرعت در حال حرکت به سمت میان‌سالی است. در دهه ۴۰، به‌ ازای ۲۰ ازدواج، ۸۰ ولادت ثبت می‌شد اما امروز این عدد به ۱۵ رسیده است.

وی گفت: اگر اقدامی نکنیم، نسل جوان ما به‌زودی کاهش پیدا می‌کند. شهید رئیسی یکی از جدی‌ترین حامیان قانون جوانی جمعیت بود که در آبان ۱۴۰۰ تصویب شد.

 بحران سقط جنین و نقش دشمن در غفلت فرهنگی

جانجانی خاطرنشان کرد: سالانه حدود ۵۰۰ هزار سقط جنین در کشور رخ می‌دهد که غالباً غیرقانونی است. این یک آمار هشداردهنده است، یکی از نقشه‌های دشمن همین سرگرم کردن مردم به مشکلات روزمره و غفلت از مسائل زیرساختی نظیر خانواده و فرهنگ است.

وی گفت: درست است که مردم نگران مشکلات اقتصادی هستند، اما باید فرزند را سرمایه خانواده و کشور دانست، نه بار اضافه. قبلاً در کرمانشاه فقط یک مرکز نگهداری سالمندان داشتیم، اکنون چندین مرکز فعال شده‌اند. این یعنی فرزندان کمتر شده‌اند و نگهداری والدین سخت‌تر شده است.

جانجانی گفت: راهکار اصلی ما برای حل بحران جمعیت این است که مردم پای کار بیایند. اما تا وقتی درک دقیقی از بحران نداشته باشند، این اتفاق نمی‌افتد. باید تبلیغ فرزندآوری، حمایت از حیات جنین و اقدامات فرهنگی جدی شود. تحریم‌ها نیز در همین راستا مردم را از اولویت‌های اصلی زندگی‌شان غافل کرده‌اند.

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: اسلام، زن را «ریحانه» معرفی کرده است؛ موجودی لطیف و اثرگذار، نه وسیله‌ای برای مصرف یا بهره‌کشی. ما باید از تجارب گذشتگان درس بگیریم و نگذاریم زن در جایگاه حقیقی خود فراموش شود.

تأثیر فرهنگ غربی بر تضعیف جایگاه خانواده

فرشته همتی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: فرهنگ غرب طی دهه‌های اخیر با ترویج فردگرایی افراطی، لذت‌محوری و تأکید بر استقلال فردی، موجب تضعیف جایگاه خانواده و کاهش تمایل به فرزندآوری در جوامع شده است.

مسئول بسیج جامعه زنان سپاه حضرت نبی اکرم (ص) استان کرمانشاه افزود: در این چارچوب فکری، ازدواج و فرزندآوری به عنوان موانعی بر سر راه رشد شخصی تلقی می‌شوند و به‌جای آن، سبک زندگی مجردی یا زندگی با حداقل تعهدات خانوادگی تبلیغ می‌شود و بر نگرش نسل جوان نسبت به خانواده تأثیر گذاشته است.

وی افزود: یکی از نتایج قابل توجه این فرهنگ، گرایش روزافزون افراد به نگهداری حیوانات خانگی به جای فرزند است. در بسیاری از جوامع غربی، حیوان خانگی جای فرزند را گرفته و به عضوی عاطفی از خانواده تبدیل شده است.

 به گفته همتی، این پدیده تنها یک انتخاب شخصی نیست بلکه حاصل القائات فرهنگی و رسانه‌ای است که نگهداری از حیوان را راحت‌تر، کم‌هزینه‌تر و بدون مسئولیت‌های سنگین تربیتی معرفی می‌کنند و این ذهنیت به‌ویژه در میان طبقات متوسط و شهری گسترش یافته است.

وی تصریح کرد: رسانه‌های غربی با بهره‌گیری از قدرت تبلیغات، سینما، سریال‌ها و شبکه‌های اجتماعی، سبک زندگی بدون فرزند یا با تمرکز بر حیوانات خانگی را به عنوان نمادی از پیشرفت و مدرنیته نمایش می‌دهند.

 به گفته همتی، در این فضا، خانواده‌های پرجمعیت عقب‌مانده، سنتی یا حتی غیرمسئول معرفی می‌شوند و همین نگاه موجب شده است که ارزش‌های سنتی و انسانی مرتبط با ازدواج و فرزندآوری مورد تحقیر یا نادیده‌گرفتن قرار گیرد.

مسئول بسیج جامعه زنان استان کرمانشاه افزود: در داخل کشور نیز، برخی سیاست‌های نادرست فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی در دهه‌های گذشته به این بحران دامن زده‌اند. نبود حمایت‌های واقعی برای خانواده‌ها، ضعف در سیاست‌های تشویقی، مشکلات معیشتی و کم‌توجهی به نیازهای خانواده‌ها موجب شده است بسیاری از زوج‌ها از داشتن فرزند یا فرزند بیشتر منصرف شوند.

 به گفته همتی، در کنار تهاجم فرهنگی غرب، ناکارآمدی برخی سیاست‌ها در داخل نیز به کاهش نرخ فرزندآوری و افزایش سبک‌های زندگی غیر خانواده‌محور انجامیده است لذا برای مقابله با این وضعیت، لازم است همزمان با بازسازی فرهنگی در حوزه خانواده، سیاست‌گذاری‌های حمایتی و تشویقی نیز مورد بازبینی قرار گیرد.

 به گفته وی، باید جایگاه خانواده و فرزند در نظام فرهنگی کشور بازتعریف شود و امکانات لازم برای ازدواج آسان، فرزندآوری و تربیت نسل آینده فراهم آید. 

همتی تأکید کرد: مقابله با نفوذ تدریجی فرهنگ غربی در سبک زندگی ایرانی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، حمایت‌های عملی و اراده جدی در تمامی سطوح مدیریتی کشور است.

به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ با توجه به آنچه گفته شد، روشن است که بحران کاهش جمعیت صرفاً ناشی از فشارهای اقتصادی نیست، بلکه ریشه در دگرگونی عمیق فرهنگی و تغییر ارزش‌های اجتماعی دارد. وقتی فرزندآوری از یک فضیلت و سرمایه آینده‌ساز به امری هزینه‌زا و دست‌ و پاگیر تقلیل پیدا می‌کند، دیگر حتی رفاه مالی هم نمی‌تواند محرکی برای افزایش جمعیت باشد. بنابراین، هرگونه سیاست مؤثر در این حوزه باید فراتر از بسته‌های تشویقی اقتصادی، به بازسازی نگرش عمومی نسبت به خانواده، فرزند و نقش والدگری در جامعه بپردازد.

اگر قرار است آینده‌ای پویا، متعادل و پرنشاط برای کشور ترسیم شود، باید فرهنگ‌سازی هدفمند و مداومی در دستور کار قرار گیرد؛ فرهنگی که ضمن مقابله با مظاهر غرب‌زدگی، به بازگرداندن شأن و ارزش فرزندآوری در ذهن و رفتار جامعه کمک کند. در غیر این صورت، تنها با تکرار تجربه ناکام جوامع غربی، به نقطه‌ای خواهیم رسید که بازگشت از آن بسیار دشوار و پرهزینه خواهد بود.

انتهای خبر/