![کرمانشاهیان در مبارزات ضد پهلوی نقشآفرینی کردند](https://mersadnews.ir/public/default-image/default-730x400.png )
نقش تاریخی مردم کرمانشاه در نهضتهای مردمی؛
کرمانشاهیان در مبارزات ضد پهلوی نقشآفرینی کردند
عضو هیأت علمی دانشگاه رازی و پژوهشگر تاریخ، به بررسی فعالیتهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی مردم استان کرمانشاه در مقابله با رژیم پهلوی پرداخت.
به گزارش خبرنگار سیاسی شبکه اطلاعرسانی «مرصاد»؛ در آستانه چهل و ششمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی بهمنظور تبیین نقش مردم کرمانشاه در نهضتهای مردمی علیه استبداد پهلوی، با روحالله بهرامی عضو هیأت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه به گفتگو نشستیم.
مشروح گفتگو در ادامه میآید:
مرصادنیوز: مردم کرمانشاه در دوران پهلوی نقش بسیار مهمی در مبارزات مردمی علیه استبداد داشتهاند، شما بهعنوان یکی از تحلیلگران سیاسی، چه نقشی را برای مردم کرمانشاه در این مبارزات قائل هستید؟
بهرامی: مردم کرمانشاه در دوران پهلوی در مبارزات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نقش برجستهای ایفا کردند، این مبارزات عمدتاً در قالب فعالیتهای مذهبی، فرهنگی و هنری صورت گرفت، یکی از مهمترین مؤلفهها، نقش برجسته علمای دینی کرمانشاه مانند آیتالله جلیلی، آیتالله بهاءالدین عراقی و آیتالله اشرفی اصفهانی بود، این افراد در مبارزه با سیاستهای ضد دینی پهلوی فعال بودند و مساجد و حسینیهها به پایگاههای فرهنگی و انقلابی تبدیل شدند که در آنها آموزههای انقلابی ترویج میشد و در مقابل تبلیغات رژیم پهلوی مقاومت میکردند.
مرصادنیوز: آیا تنها فعالیتهای مذهبی نقش داشتند یا دیگر حوزهها هم تأثیرگذار بودند؟
بهرامی: قطعاً نه فقط فعالیتهای مذهبی، بلکه ادبیات و هنر نیز نقش قابل توجهی در این مبارزات ایفا کردند؛ شاعران و نویسندگان کرمانشاهی با زبانهای کُردی و فارسی، نارضایتیهای خود را نسبت به وضعیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی بیان کردند، این آثار حماسی و مردمپسند، علیرغم نبود فضای آزاد سیاسی، تأثیر زیادی در تقویت روحیه مخالفان رژیم و بسیج مردم علیه حکومت داشت، موسیقی سنتی کرمانشاه نیز بهعنوان ابزاری برای حفظ هویت فرهنگی مردم و مقابله با تهاجمات فرهنگی پهلوی بهکار گرفته میشد.
مرصادنیوز: در این دوران، مردم کرمانشاه در جنبشهای سیاسی نیز مشارکت داشتند، درست است؟
بهرامی: مردم کرمانشاه در نهضت ملی شدن صنعت نفت و همچنین در حمایت از مصدق نقش کلیدی داشتند؛ اسناد و مدارک زیادی وجود دارد که نشان میدهد کرمانشاهیان در این جنبش مشارکت فعال داشتهاند؛ در دوران انقلاب اسلامی نیز، مردم کرمانشاه با برگزاری راهپیماییها و اعتصابات گسترده، نقش مؤثری در پیروزی انقلاب داشتند، بهویژه مردم بیستون که بهعنوان یکی از پایگاههای اصلی انقلابیون شناخته میشدند.
مرصادنیوز: آیا در این دوران گروههای مبارز از کرمانشاه بهعنوان پایگاهی برای فعالیتهای خود استفاده میکردند؟
بهرامی: کرمانشاه بهدلیل موقعیت جغرافیایی خود که در مرز با عراق قرار داشت، محلی استراتژیک برای گروههای مبارز اسلامی و ملیگرا بود، این منطقه ارتباطات نزدیکی با عشایر داشت که باعث میشد محل انتقال پیامها و پشتیبانی از نهضتهای انقلابی باشد؛ مردم کرمانشاه با هویت دینی، فرهنگی و ملی قوی خود در برابر سیاستهای استبدادی پهلوی مقاومت میکردند و در تحولات فرهنگی و سیاسی ایران نقشی بسیار مؤثر داشتند، این مبارزات، از فعالیتهای مذهبی و فرهنگی گرفته تا اعتراضات عمومی، نشاندهنده روحیه آزادیخواهی و هویتمداری مردم این دیار بود.
مرصادنیوز: نقش مردم کرمانشاه در نهضتهای مردمی علیه استبداد پهلوی را چگونه ارزیابی میکنید؟
بهرامی: مردم کرمانشاه با ایمان، فرهنگ و تاریخ غنی خود همیشه در صف مقدم مبارزات علیه استبداد قرار داشتند، آنها در مقابله با سیاستهای ضد مردمی پهلوی، چه از طریق فعالیتهای مذهبی، چه فرهنگی و هنری و چه در شکل اعتراضات و حمایتهای سیاسی، نقش ویژهای ایفا کردند، این مردم نشان دادند که حتی در سختترین شرایط هم میتوانند بهعنوان نیرویی قوی در برابر ظلم و استبداد بایستند.
مرصادنیوز: یکی از موضوعاتی که در دوران پهلوی در کرمانشاه به چشم میخورد، فساد اقتصادی بود، آیا اسناد و مدارک تاریخی از مشکلات اقتصادی آن دوران در این استان وجود دارد؟
بهرامی: در دوران پهلوی فساد اقتصادی در کرمانشاه، همانطور که در سایر نقاط ایران نیز مشاهده میشد، بخشی از ساختار کلی فساد و رانتخواری در سیستم حکومتی بود؛ کرمانشاه با توجه به موقعیت جغرافیایی خاص، منابع طبیعی و اهمیت تجاری، به یکی از مناطقی تبدیل شده بود که از سیاستهای اقتصادی آن دوران بیشترین آسیب را میدید.
مرصادنیوز: بهطور مشخص، چه مواردی میتوانند بهعنوان زمینههای فساد اقتصادی در کرمانشاه مطرح شوند؟
بهرامی: در کرمانشاه، فساد اقتصادی در چندین حوزه مشهود بود؛ نخست، رانتخواری و وابستگی به دربار که باعث شده بود بسیاری از منابع اقتصادی به دست گروههای خاصی بیفتد؛ همچنین زمینخواری و مصادره املاک از دیگر مسائل عمده بود که در این دوره در کرمانشاه به شدت افزایش یافت؛ فساد در پروژههای عمرانی و صنعتی نیز یکی دیگر از مشکلات عمده بود که تأثیر زیادی بر توسعه منطقه گذاشت؛ از طرفی، قاچاق و تجارت غیرقانونی نیز در این دوره رواج داشت. یکی دیگر از مشکلات عمده، عدم توسعه متوازن و نابرابری اقتصادی بود که شکافهای طبقاتی را در استان بهشدت افزایش داد.
مرصادنیوز: این فساد اقتصادی چه پیامدهایی در کرمانشاه داشت؟
بهرامی: فساد اقتصادی در کرمانشاه موجب افزایش شکاف طبقاتی و نارضایتی عمومی شد؛ تولید محلی و کشاورزی تحت تأثیر سیاستهای ناعادلانه تضعیف شد، که نتیجه آن رشد بیکاری و مهاجرت مردم به سایر شهرها یا حتی خارج از کشور بود، این مشکلات اقتصادی به گسترش اعتراضات مردمی منجر شد که در نهایت در انقلاب ۱۳۵۷ اثرگذار بود، این وضعیت ناشی از یک سیستم ناکارآمد بود که منابع کشور را در اختیار عدهای محدود قرار میداد و باعث افزایش نارضایتی عمومی و تحولات سیاسی در سطح کشور میشد.
مرصادنیوز: چگونه میتوان این مشکلات اقتصادی و فساد در دوران پهلوی را به جامعه امروز منتقل کرد؟
بهرامی: برای انتقال این مسائل به جامعه امروز، ابتدا باید به مدارک و مستندات متقن و علمی استناد کرد؛ اسناد تاریخی، گزارشهای اقتصادی و حتی خاطرات افرادی که در آن دوران زندگی کردهاند، میتوانند بهعنوان منابع مستند برای آگاهی مردم از وضعیت آن زمان استفاده شوند؛ علاوه بر این، استفاده از رسانههای دیجیتال، تولید مستندهای تاریخی و برگزاری نشستها و کارگاههای آموزشی میتواند بهطور مؤثر این اطلاعات را به نسل امروز منتقل کند، این اقدامات میتوانند کمک کنند تا مردم امروز بفهمند که فساد اقتصادی در دوران پهلوی چه اثرات منفی در زندگی روزمره مردم گذاشت و چگونه موجب نارضایتی عمومی و تغییرات سیاسی در کشور شد.
مرصادنیوز: در دوران امروز، آموزش در خصوص تاریخ انقلاب اسلامی و اقدامات حکومت پهلوی برای نسل جوان چگونه باید انجام شود؟ به نظر شما چه روشهایی مؤثرتر هستند؟
بهرامی: در دنیای امروز، آموزش و آگاهیرسانی درباره تاریخ انقلاب اسلامی و اقدامات حکومت پهلوی باید با استفاده از روشهای نوین و جذاب صورت بگیرد که متناسب با سبک زندگی دیجیتال و علایق نسل جدید باشد؛ در واقع، باید این فعالیتها بهگونهای طراحی شوند که هم اثرگذار و هم برای جوانان جذاب و قابل فهم باشند؛ در این راستا، چندین روش مؤثر وجود دارد که میتوان از آنها بهره برد.
مرصادنیوز: چه روشهایی میتوانند برای ترویج این نوع آموزشها مفید باشند؟
بهرامی: اولین گام، استفاده از فناوری و فضای مجازی است، امروز فضای مجازی به یکی از ابزارهای مهم آموزشی تبدیل شده است؛ بهعنوان مثال، ایجاد پادکستهای فرهنگی در مورد تاریخ، ادبیات و هنر میتواند مخاطبان زیادی را جذب کند؛ همچنین برگزاری چالشها و کمپینهای فرهنگی در شبکههای اجتماعی، تولید محتوای ویدیوئی جذاب بهصورت مستندهای کوتاه یا انیمیشن و حتی توسعه بازیهای دیجیتالی با محتوای فرهنگی و تاریخی، میتوانند روشهای بسیار کارآمدی باشند.
مرصادنیوز: این روشها چطور میتوانند بهطور مؤثر نسل امروز را با تاریخ انقلاب اسلامی آشنا کنند؟
بهرامی: علاوه بر فضای دیجیتال، برگزاری رویدادهای تعاملی و کارگاههای عملی نیز بسیار مفید است؛ اجرای نمایشهای خیابانی و تئاترهای تعاملی که تاریخ انقلاب و دستاوردهای آن را به تصویر میکشند، میتواند اثرگذار باشد؛ همچنین برگزاری مسابقات داستاننویسی، شعرخوانی و هنرهای تجسمی که بهطور مستقیم به تاریخ انقلاب مرتبط هستند، به جوانان فرصتی میدهد تا از طریق هنر به این تاریخ دست یابند و آن را بهتر درک کنند.
مرصادنیوز: به نظر شما آیا باید به مطالعه و آشنایی با آثار فرهنگی نیز توجه شود؟
بهرامی: قطعاً! تشویق جوانان به مطالعه و آشنایی با آثار فرهنگی یک بخش مهم از فرآیند آگاهیرسانی است؛ راهاندازی باشگاههای کتابخوانی با استفاده از روشهای نوین، مانند معرفی کتابها از طریق اینستاگرام یا تلگرام، میتواند بسیار مؤثر باشد؛ همچنین ترویج کتابهای گرافیکی و کمیکبوکهای تاریخی و ادبی برای جذب مخاطب جوان، و ایجاد محافل بحث و گفتگو درباره دلایل پیروزی انقلاب اسلامی، از دیگر راهکارهای مؤثر در این زمینه هستند.
مرصادنیوز: چطور میتوان از چهرههای علمی و تأثیرگذار برای این امر بهره برد؟
بهرامی: استفاده از چهرههای علمی و افراد تأثیرگذار میتواند در این مسیر بسیار مهم باشد؛ همکاری با بلاگرهای فرهنگی و هنری برای معرفی مفاهیم فرهنگی و ایجاد چالشهای فرهنگی توسط افراد مشهور در فضای مجازی، میتواند نسل جدید را بیشتر به این مباحث جلب کند و آنها را با تاریخ انقلاب اسلامی و اقدامات حکومت پهلوی آشنا سازد.
مرصادنیوز: بنابراین، استفاده از روشهای دیجیتالی، برگزاری رویدادهای فرهنگی و تعامل با چهرههای تأثیرگذار میتواند به انتقال تاریخ انقلاب و دستاوردهای آن به نسل امروز کمک کند؟
بهرامی: دقیقاً! این روشها به نسل جدید کمک میکنند تا با آگاهی از اقدامات و عملکرد فرهنگ حکومت پهلوی، دلایل پیروزی انقلاب اسلامی را لمس کنند و تاریخ کشور خود را بهتر بشناسند.
مرصادنیوز: برای آشنایی با نحوه حکومت پهلوی و مشکلات ناشی از آن در استان کرمانشاه، از چه منابعی میتوان بهره برد؟
بهرامی: برای درک عمیقتر و دقیقتر از وضعیت حکومت پهلوی در کرمانشاه، و مشکلاتی که مردم این منطقه با آنها مواجه بودند، منابع مختلفی وجود دارد که میتوانند به شفافسازی این موضوع کمک کنند. از جمله این منابع میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
اولین منبعی که میتوان به آن اشاره کرد، کتابها و مقالات تاریخی هستند، مطالعه کتابها و مقالاتی که به تاریخ معاصر ایران، بهویژه وقایع استان کرمانشاه در دوران پهلوی پرداختهاند، میتواند اطلاعات جامع و دقیقی در اختیارمان بگذارد، این منابع معمولاً به جزئیات وقایع، شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن دوران اشاره دارند که برای شناخت بهتر این دوره تاریخی مفید است.
یکی از منابع بسیار مهم اسناد ساواک است، برخی از اسناد سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) که پس از انقلاب اسلامی منتشر شدهاند، به سرکوبها و جنایات در مناطق مختلف از جمله کرمانشاه اشاره دارند، این اسناد میتوانند اطلاعات دست اول و قابل اعتمادی در مورد نحوه برخورد حکومت پهلوی با مردم و گروههای مخالف آن دوران به ما بدهند.
یکی از منابع مهم دیگر، مصاحبهها و خاطرات افراد است، مصاحبهها و خاطرات کسانی که در آن دوران در کرمانشاه زندگی میکردند یا درگیر فعالیتهای سیاسی و اجتماعی بودند، میتواند دیدگاههای دست اولی را ارائه دهد و روایتهایی از آن زمان که کمتر در منابع رسمی آمده، در اختیار ما قرار دهد، این منابع معمولاً از منظر افراد محلی، که خود شاهد و ناظر آن دوران بودهاند، اطلاعات جالب و متفاوتی را در اختیار میگذارند.
مقالات پژوهشی منتشرشده در نشریات علمی و پژوهشی که به بررسی چگونگی و شکل حکومت پهلوی در مناطق مختلف ایران پرداختهاند، میتوانند منابع بسیار معتبر و ارزشمندی باشند، این مقالات با اتکا به مستندات و تحقیقات علمی، تحلیلی عمیق از سیاستهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پهلوی در استانهای مختلف ارائه میدهند و نقش آنها در تحولات منطقهای را روشن میسازند.
مرصادنیوز: بنابراین، استفاده از این منابع میتواند به ما کمک کند تا درک بهتری از حکومت پهلوی در کرمانشاه پیدا کنیم و مسائل آن دوران را بهتر درک کنیم؟
بهرامی: دقیقاً، با استفاده از کتابها، مقالات، اسناد ساواک و مصاحبهها میتوانیم به یک تصویر جامع و شفاف از نحوه حکومت پهلوی و مشکلات اجتماعی و اقتصادی آن دوران در کرمانشاه دست پیدا کنیم.
انتهای خبر/