نسرین جابرباقری در گفتگو با خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: در ایام امتحانات، بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان به‌دنبال روش‌هایی برای افزایش تمرکز و بیدار ماندن برای مطالعه بیشتر هستند؛ یکی از روش‌هایی که در این ایام شایع می‌شود، استفاده از داروهای محرک مانند «ریتالین» است.

مدیر مرکز مشاوره مبتنی بر سبک زندگی اسلامی ایرانی دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه توضیح داد: در ایام امتحانات، به‌ویژه زمانی که دانش‌آموزان و دانشجویان حجم زیادی از مطالب را برای یادگیری دارند، فشار زیادی را تجربه می‌کنند؛ این افراد معمولاً در طول سال به‌طور منظم مطالعه نمی‌کنند و حالا باید در مدت کوتاهی حجم زیادی از اطلاعات را مرور کنند؛ این امر باعث می‌شود که برخی از آن‌ها به مصرف مواد محرک مانند ریتالین، کافئین یا دیگر داروها روی بیاورند تا بتوانند بیشتر بیدار بمانند و تمرکز بیشتری داشته باشند.

این روان‌شناس بالینی ادامه می‌دهد: یکی از دلایل عمده مصرف این داروها، احساس نیاز به زمان بیشتر برای مطالعه است؛ افرادی که به‌دنبال خواب و بیداری غیرطبیعی هستند، ممکن است از این مواد برای افزایش زمان مطالعه خود استفاده کنند؛ این افراد می‌خواهند از چرخه طبیعی خواب و بیداری خود خارج شوند و بیشتر بیدار بمانند، حتی اگر این تغییرات در بدنشان ایجاد اختلال کنند.

جابرباقری یکی از عواملی که باعث افزایش مصرف این مواد در میان نوجوانان و جوانان می‌شود، «دیدگاه مثبت» نسبت به این داروها عنوان کرد و گفت: بسیاری از افراد فکر می‌کنند که مصرف موقت این داروها مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ این باور که مصرف گاه‌به‌گاه ریتالین یا مواد مشابه باعث اعتیاد نمی‌شود، یکی از مشکلات اصلی است؛ در دوران نوجوانی، افراد به‌دلیل احساس همه‌توانی، کمتر از خطرات مصرف مواد آگاه هستند و به همین دلیل ممکن است تجربه مصرف این داروها را آغاز کنند.

وی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلات مصرف ریتالین و دیگر مواد محرک، تأثیر آن‌ها بر مغز است؛ مواد محرک مانند ریتالین باعث افزایش دوپامین در مغز می‌شوند؛ این امر می‌تواند به فرد حس خوبی بدهد اما این افزایش دوپامین موقت است و پس از مدتی فرد باید مصرف بیشتری از دارو را تجربه کند تا همان حس را به‌دست آورد که این روند می‌تواند به اعتیاد منجر شود.

وی به تفاوت در تأثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت این داروها بر مغز اشاره کرد و افزود: مصرف این مواد باعث افزایش تمرکز در کوتاه‌مدت می‌شود، اما در بلندمدت می‌تواند منجر به اختلال در قضاوت، افزایش اضطراب، پرخاشگری و حتی مشکلات قلبی شود.

جابرباقری به پیامدهای بلندمدت استفاده از ریتالین و دیگر محرک‌ها اشاره کرد و گفت: اگر مصرف این مواد ادامه پیدا کند، فرد به تدریج دچار مشکلات روان‌شناختی مانند اضطراب، افسردگی و حتی توهم می‌شود؛ مصرف مداوم این داروها باعث تغییرات دائمی در مغز می‌شود که می‌تواند به اختلالات شخصیتی، کاهش کیفیت زندگی و مشکلات ارتباطی منجر شود.

وی تأکید کرد: یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از مصرف مواد محرک در ایام امتحانات، آگاهی دادن به دانش‌آموزان و دانشجویان است؛ باید به افراد و خصوصاً جوانان آموزش دهیم که مصرف این داروها می‌تواند به سلامت روان و جسم آن‌ها آسیب برساند؛ خانواده‌ها باید بیشتر مراقب باشند و از علائم مصرف مواد در فرزندانشان آگاه باشند.

وی در ادامه، به والدین توصیه کرد: در صورت مشاهده تغییرات رفتاری یا جسمی در فرزندانشان، برای شناسایی مصرف مواد اقدام کنند؛ اگر مشاهده کردید که فرزندتان دچار بی‌قراری، اختلال در خواب، مشکلات تمرکز و اضطراب می‌شود، باید نگران باشید و در صورت لزوم به پزشک مراجعه کنید؛ در این صورت آزمایش‌های مختلف می‌تواند به شناسایی دقیق مواد مصرف‌شده کمک کند.

جابرباقری در پایان تأکید کرد: برای مقابله با مصرف مواد محرک در دوران امتحانات، لازم است که خانواده‌ها، مدارس و جامعه به‌طور مشترک آگاهی‌رسانی کنند و فضا را برای گفتگو و مشاوره فراهم کنند؛ این‌گونه می‌توان از پیامدهای منفی استفاده از مواد محرک مانند ریتالین پیشگیری و سلامت روان و جسم دانش‌آموزان و دانشجویان را حفظ کرد.

انتهای خبر/